Leszczyński Bogusław h. Wieniawa (ok. 1645–1691), biskup łucki, nominat płocki. Był synem Bogusława, podkanclerzego kor. (zob.), i Anny Denhoffówny, wojewodzianki sieradzkiej, bratem Rafała, podskarbiego kor. (zob.). Ur. się w Radzyminie. Już w r. 1658 otrzymał prepozyturę płocką, a wraz z nią tytuł księcia sieluńskiego. W r. 1663 studiował w Padwie, gdzie 16 VII został wybrany konsyliarzem nacji polskiej, a 17 IV 1666 uzyskał doktorat obojga praw. W tym czasie w r. 1665 otrzymał kanonię krakowską. W r. 1671 był kanclerzem królowej polskiej Eleonory. W r. 1682 został sekretarzem Jana III Sobieskiego i otrzymał opactwo czerwińskie, a zrezygnował z kanonii krakowskiej. W r. 1688 otrzymał sakrę na biskupa łuckiego i brzeskiego, zatrzymując prepozyturę płocką, a oddając opactwo czerwińskie. W r. n. popadł L. w konflikt z jezuitami z Drohiczyna, pozostającymi w sporze w sprawie majątkowej z benedyktynami; jezuici nie uznali kompetencji L-ego i apelowali do nuncjatury. Kiedy w r. 1691 Stanisław Dąbski, biskup płocki, został mianowany biskupem kujawskim, król Jan III powołał L-ego na biskupstwo płockie, ale ten po kilku tygodniach, jeszcze przed prekonizacją papieską, zmarł w r. 1691 przed dn. 3 X, gdyż wtedy zanotował pamiętnikarz Kazimierz Sarnecki wiadomość o śmierci L-ego. Pochowano go w Lesznie w kościele parafialnym.
L. wystawił trzy kościoły, jeden odrestaurował po pożarze w r. 1656 w rodzinnym Lesznie, a dwa w diecezji płockiej. L. szczególnie opiekował się ubogimi i klasztorami, zwłaszcza misjonarzami warszawskimi. Opiekował się też swym miastem Lesznem, zabiegał o pokój między jego katolickimi a innowierczymi mieszkańcami, starał się na sejmikach o ulgi podatkowe (np. na sejmiku średzkim 31 XII 1675) i o nowe przywileje u królów. Za jego wstawiennictwem Leszno otrzymało 31 III 1676 przywilej na pobieranie cła od sukna surowego wwożonego i wywożonego na naprawę dróg, mostów itp. potrzeby miasta, a 27 III 1683 przywilej na obniżenie podatku zamkowego i gruntowego na 6 lat.
Podr. Enc. Kośc., XXIII–XXIV 303 (podaje nie uzasadnioną datę ur. L-ego na r. 1650), XXV–XXVI 117; Łętowski, Katalog bpów krak., III 243–4 (podaje różne błędne dane); Boniecki; Dworzaczek, Genealogia, nr 119; Niesiecki, I 54, VI 77–8; Uruski, VIII 370, XV 195;. Hierarchia catholica medii aevi…, Patavii 1952 V 248; – Dzieje Wielkopolski, T. 1 do r. 1793, P. 1969; Karwowski S., Kronika miasta Leszna, P. 1877 s. 31–9; Nowowiejski A. J., Płock, Płock 1930 s. 67, 354; Załęski, Jezuici, IV; – Elementa ad fontium editiones, Romae 1962 III 35, 36, VII 53, 61; Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, Wr. 1958; Vet. Mon. Pol., III 530, 731, 736; – Arch. Segreto Vaticano: Processus Consistoriales, vol. LXXXV p. 305–316; Zakł. Dok. IH PAN w Kr.: Kartoteka Komitetu Źródeł do Dziejów Życia Umysłowego Polski.
Adam Przyboś