Oporowski Bogusław (Bogusz, właściwie Bogusław z Oporowa i Służewa) h. Sulima (ok. 1400–1453), wojewoda inowrocławski. Był czwartym synem woj. łęczyckiego Mikołaja Oporowskiego (zob.) i Krystyny, bratem Władysława (zob.) i Piotra (zob.). W dokonanym po śmierci ojca (1425) podziale O-emu przypadły właśnie dobra kujawskie po matce (dział w Służewie i kilka okolicznych posiadłości), uzupełnione dwiema majętnościami w ziemi łęczyckiej (w kluczu oporowskim). Po rezygnacji swego brata Władysława O. objął (1426) urząd pisarza ziemi łęczyckiej; piastowanie tego urzędu dowodzi znajomości łaciny. Wyniesienie Władysława na biskupstwo włocławskie (1434) dało O-emu funkcję starosty biskupiego klucza raciąskiego na Kujawach – posiadał on ją dowodnie w r. 1437. Rok później wszedł do kujawskiej hierarchii ziemskiej na stanowisko kasztelana kowalskiego po Przybysławie z Krzywosądza. Wreszcie (1439) przenosząc Jaranda z Brudzewa do Sieradza król Władysław III powierzył O-emu pozostałą po nim godność wojewody inowrocławskiego. W czasie bezkrólewia źródła ukazują O-ego na sejmie piotrkowskim (1446), na którym doszło do warunkowej elekcji ks. mazowieckiego Bolesława IV na tron polski. O. znalazł się w gronie ośmiu dostojników, wyznaczonych przez sejm do zawiadomienia Bolesława o wyborze, gdyby toczące się jeszcze rokowania z Kazimierzem Jagiellończykiem nie przyniosły pozytywnego rezultatu. Ostateczne przyjęcie tronu przez Kazimierza uczyniło tę misję bezprzedmiotową. Po koronacji nowego króla O. występował często w jego otoczeniu i zaliczał się do jego gorliwych zwolenników. Dn. 10 V 1450 otrzymał, wraz z biskupem poznańskim, kasztelanem inowrocławskim i dziekanem poznańskim, królewskie polecenie, aby odebrali od nowego w. mistrza krzyżackiego Ludwika v. Erlichshausen przysięgę na dotrzymanie wieczystego pokoju z Polską. Polecenie to wykonało poselstwo w nieco zmienionym składzie, z udziałem wszakże O-ego, w Brodnicy 25 lub 26 V t. r. W końcu maja 1452 O. uczestniczył w zjeździe sandomierskim, zwołanym przez króla przeciwko kardynałowi Zbigniewowi Oleśnickiemu. Następnie (czerwiec) towarzyszył Kazimierzowi do Krakowa, gdzie nastąpiły spotkania z głowami opozycji małopolskiej. Epizod ten zamyka działalność publiczną O-ego.
O. był pierwszym przedstawicielem swego domu w hierarchii ziemskiej kujawskiej. Kujawy stanowiły też główne pole jego działalności. Posiadłości tamtejsze rozszerzył on przez nabycie dalszych działów w Służewie (ok. r. 1450 przestał pisać się z tego miasta sędzia brzeski Wawrzyniec h. Pomian, potomek po mieczu dawnych dziedziców) oraz stworzenie kilkuwioskowego klucza pod Pakością z czołem w Ostrowie, w której to miejscowości ufundował (1447) kościół parafialny. Łęczyckie swe dobra, w tym dział w Oporowie, sprzedał natomiast za 1000 grzywien (1450) bratu Piotrowi. O. zmarł w pierwszej poł. 1453 r., gdyż między 20 II a 30 VI t. r. objął po nim urząd Mikołaj Kościelecki.
O. był żonaty z Katarzyną, córką kaszt. wiślickiego i star. przedeckiego Floriana z Korytnicy (zob.). Już w r. 1424 jego ojciec wyznaczył jej oprawę posagowo-wienną (400 grzywien) na dwóch wsiach łęczyckich, po podziale dziedzictwa przeniesioną na połowę dóbr O-ego. Źródła pozwalają rozpoznać sześciu synów wojewody. Jan, kanonik włocławski, w r. 1451 odbywał studia za granicą; po powrocie został scholastykiem w tejże kapitule. Mikołaja znamy wyłącznie jako niedoszłego rotmistrza Związku Pruskiego (1454), zaś Zawiszę z jego nauki w Weronie i studiów w Krakowie. Maciej ze Służewa po przejściu szeregu urzędów został wojewodą inowrocławskim, następnie brzeskim, w końcu łęczyckim. Bogusław (Bogusz) z Ostrowa piastował sędstwo inowrocławskie. Władysław występuje w kilku transakcjach majątkowych z braćmi. Synowie O-ego zarzucili z czasem dotychczasowe nazwisko rodzinne, przyjmując nowe miana od swych kujawskich rezydencji.
Biskup M., Zjednoczenie Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV wieku, W. 1959; Dzieje Wpol., I; Fijałek J., Polonia apud italos scholastica, Saec. XV, Kr. 1900 I 57, 117; Kozierowski S., Szematyzm historyczny ustrojów parafialnych dzisiejszej archidiecezji gnieźnieńskiej, P. 1934 s. 147–8; Piotrowski T., Dostojnicy województwa łęczyckiego za pierwszych Jagiellonów, W. 1935; Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370–1444, W. 1977 s. 240; – Acta capitulorum, I–III; Album stud. Univ. Crac. I 131; Chodyński S., Wikariusze katedry włocławskiej, Włocławek 1912 dok. 5; Cod. epist. saec. XV, III; Cod. Pol., I–III; Długosz, Historia, V 108; Knigi pol’skoj koronnoj metriki XV stoletija, Wyd. W. Graniczny, A. Mysłowski, W. 1914; Kod. Wpol., V; Księga Theudenkusa, Wyd. L. Koczy, Tor. 1937; Matricularum summ., I–II; Pawiński A., Sejmiki ziemskie, W. 1895 dod. 13, 100, 114, 140; – AGAD: Księgi ziemskie brzeskie, 6a k. 42, 72–73, Księgi ziemskie łęczyckie, 2 k. 40, 7 k. 105–106, 8 k. 50–51, 140, 12 k. 215–216; Arch. Diec. we Włocławku: kopiarz Erectiones ecclesiarum dioecesis Cuiaviensis et Pomeraniae, k. 128–129, 221–222; Arch. Państw. w Ł.: dok. V. 18/21; B. Ossol.: rkp. 5209/II k. 27, 63; WAP w Bydgoszczy: Strzelno Kl. B-1 k. 65, 89–91.
Janusz Bieniak