INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Bohdan Sapieha  

 
 
brak danych - przed 01.09.1603
Biogram został opublikowany w latach 1992-1993 w XXXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sapieha Bohdan h. Lis (zm. między r. 1599 a 1603), dworzanin i rewizor hospodarski, sędzia ziemski trocki. Był synem dworzanina hospodarskiego Fiodora Bohdanowicza i Maryny Lewkowny, młodszym bratem Dymitra (zob.) i stryjecznym bratem kaszt. kijowskiego Pawła (zob.).

W końcu 1560 r. jako dworzanin hospodarski S. przeprowadzał pomiarę włóczną we włości nowogródzkiej. Dn. 28 XI t. r. Zygmunt August nakazał szlachcie pow. nowogródzkiego, aby w związku z rozdaniem ziem należących niegdyś do zamku nowogródzkiego okazywała tytuły własności przed woj. nowogródzkim Pawłem Sapiehą, a w razie jego nieobecności przed S-ą. W r. 1563 został S. wyznaczony do rewidowania placów w Nowogródku wydzielonych dla osiedlających się w tym mieście Żydów. Z kolei w lipcu 1565 przebywał S. z tytułem rewizora hospodarskiego na terenie dzierżawy szowleńskiej (zapewne szawelskiej?), zarządzając nią z ramienia skarbu lit., a być może przeprowadzał jednocześnie rewizję dochodów tego starostwa. W przeciwieństwie do swego brata Dymitra funkcję rewizora sprawował S. sporadycznie. Jeszcze tylko wiosną 1568 wysłany wspólnie z dworzaninem królewskim Mikołajem Grocholskim, w celu skontrolowania robót leśnych w puszczach poniemońskich, informował króla o bezprawnym uczestnictwie mieszczan wileńskich w rabunkowej eksploatacji tych puszcz. W rezultacie Zygmunt August wydał list zabraniający użytkowania ich bez specjalnego pozwolenia królewskiego.

Jesienią 1567 S. uczestniczył w gronie sług podkanclerzego lit. Ostafiego Wołłowicza w wyprawie radoszkowickiej; w imieniu swoim i brata Dymitra stawił do popisu w obozie dn. 7 X t. r. poczet złożony z sześciu konnych i trzech pieszych żołnierzy (z dóbr niedzielnych: Nedyngi, Radki i Sereje, leżących w pow. trockim, oraz z Żyżmor i pozostającego w jego opiece Wojgowa w pow. kowieńskim). W r. 1569 wspólnie z bratem dochodził strat poniesionych w wyniku zabrania gruntów z dóbr Nedyngi i Radki i przyłączenia do star. mereckiego. W r. 1570 w imieniu swoim i brata zgłosił on pretensje do 32 włók ziemi, na których w czasie pomiary włócznej osadzono wsie Powole i Orczuny, przyłączone do dzierżawy żyżmorskiej (pow. trocki). Pretensje te nie zostały wówczas rozpatrzone. Powołany ponownie we wrześniu 1591 w związku z tą sprawą sąd komisarski rozpatrywał roszczenia S-y i pozostających pod jego opieką dwóch bratanic. Wprawdzie tytuły prawne S-y do tych ziem zostały wówczas uznane, lecz przeciw zwróceniu mu gruntów wniósł ostry sprzeciw Krzysztof Radziwiłł, woj. wileński i dzierżawca żyżmorski. Po śmierci brata Dymitra przejął S. zapewne Nedyngi i Radki w pow. trockim.

Nowy rozdział w działalności publicznej S-y rozpoczął się w początkach panowania Stefana Batorego. Najwcześniej w 2. poł. 1576 r. lub w r. n. otrzymał on przywilej królewski na urząd sędziego ziemskiego trockiego. Wg podanej przez samego S-ę informacji, na tym urzędzie był on przez «kilka i dwadzieścia lat […] strzegąc sprawiedliwości ś[więtej] i służąc Ich Mciom Panom braci […] bez odwłoki żadnej». Po tak długiej służbie publicznej ze względu na sędziwy wiek oraz złe zdrowie S. zrezygnował z urzędu sędziego, informując o tym woj. trockiego Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła «Sierotkę» listem datowanym 13 VI 1599. Sejmik elekcyjny na wakujący po nim urząd złożono w Trokach na 2 IX t. r.

S. był wyznawcą prawosławia i członkiem bractwa Św. Trójcy w Wilnie. Wraz z innymi przedstawicielami prawosławnej szlachty lit. 24 VI 1594 podpisał instrukcję dla posłów wysłanych przez to bractwo na synod do Brześcia Lit. Nie wiadomo czy później był zwolennikiem unii z Kościołem rzymskokatolickim. Zmarł prawdopodobnie niedługo po rezygnacji z urzędu, przed 1 IX 1603.

Z małżeństwa z Katarzyną «Kuncówną» (może Kuncewiczówną?) pozostawił S. syna Jana, posła trockiego na sejm w r. 1603, oraz prawdopodobnie dwie córki: Annę, zamężną za star. rohaczewskim Hieronimem Maksymilianem Strawińskim, oraz Zofię, małżonkę Baltazara Strawińskiego, ciwuna trockiego.

 

Dworzaczek; Labarre de Raillicourt D., Histoire des Sapieha, Paris 1970; Sapiehowie; – Charlampovič K., Zapadnorusskija pravoslavnyja školy XVI i načala XVII veka, Kazan’ 1898 s. 283; – Akty Vil. Archeogr. Kom., XXX; Archeografičeskij Sbornik Dokumentov, II; Archiwum domu Sapiehów, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1892; Russkaja istoričeskaja biblioteka, Pet. 1915 XXXIII (Popisy wojska lit.) kol. 446, 492–3; Zbiór dawnych dyplomatów i aktów miast Wilna, Kowna, Trok, prawosławnych monasterów, cerkwi, Wil. 1843 II 148; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. II ks. 4 s. 115, 137–139, 210–211, Sumariusz Metryki Lit. VI k. 22v; AP w Kr., Oddział na Wawelu: Arch. Młynowskie Chodkiewiczów nr 949 (bez pag.) i nr 976 (bez pag.), Zbiory Rusieckich rkp. 70 s. 3; B. Czart.: rkp. 1352 s. 282 (Herbarz lit. W. Kojałowicza tzw. Nomenclator z r. 1658); Central’nyj gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: fond 389, Metryka Lit. nr 531 k. 103v., nr 532 k. 73–74v.; – Mater. Red. PSB: Skorowidz Sapiehów, oprac. przez Eustachego S. Sapiehę.

Henryk Lulewicz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Dymitr Sapieha

brak danych - 1576-03-07 dworzanin królewski
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Marcin Kromer

1512-11-11 - 1589-03-23
dyplomata
 

Mikołaj Dzierzgowski

c. 1490 - 1559-01-18
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.