Londyński Bolesław, pseud. Bruno Las, Samotnik z Podlasia, Gucio, B. L. Kalina, Mieczysław Rościszewski (1855–1928), humorysta, tłumacz, autor książek popularnych, wydawca. Ur. 5 I w Radzyniu Podlaskim. Do szkół uczęszczał w Łomży, Białej i Siedlcach. Studiował następnie w instytucie technologicznym w Petersburgu i w instytucie agronomicznym w Puławach. Debiutował jako tłumacz w „Kłosach” (1874). Był współpracownikiem „Kalendarzy Warszawskich” Ungra (1878, 1903), „Nowin” (1879–82), „Prawdy” (1883, przekład Pypina „Kwestii polskiej w literaturze ruskiej”). W r. 1880 (wg Okręta: 1883) osiedlił się na stałe w Warszawie. Do redakcji „Kolców” wszedł w r. 1883 i pisywał tu niezmiernie dużo (w r. 1893 korespondencje z Paryża). Część utworów zebrał w tomie Poezje (1887). Prócz humorystycznych są tu wiersze okolicznościowe (m. in. ku czci J. Królikowskiego, A. Żółkowskiego, J. Szujskiego, czy wsławionego w r. 1848 Węgra Ferencza Renyi’ego), włączył tu również L. swoje przekłady z W. Hugo i z Niekrasowa. Krytyka przyznała L-emu łatwość rymowania, tyle że – pisał W. Gomulicki – «przerzuca się on od bezcelowego żartu do niewyraźnej satyry, od płaskiej pospolitości do przesadnego patosu». W drugim półroczu 1886 nabył L. od wydawcy „Kolców” A. Pajewskiego, tygodniową Bibliotekę Romansów i Powieści, dla której sam wiele przekładał, m. in. pierwszy w Polsce tłumaczył „Zbrodnię i karę” F. Dostojewskiego (1887). Zasłużony rozgłos przyniosła L-emu wydana tu własna powieść kryminalna Rycerze Czarnego Dworu. Romans warszawski (1888), która miała być wzorem dla poszukiwanych przez wydawcę utworów do serii Krwawe Dramaty. W r. 1890 ogłosił L. tom przekładów z A. Musseta: 34 utwory z l. 1829–35; niektóre wiersze (jak słynna „Ballada do księżyca”) nie miały dotychczas innego polskiego tłumacza.
Kariery literackiej próbował L. przez lat kilkanaście: jeszcze w r. 1901 „Bluszcz” drukował mu to komedię, to nowelkę. W t. r. w piotrkowskim „Tygodniu” pojawiły się jego tłumaczenia wierszy M. Lermontowa. Niektóre tomiki satyryczne (Stańczyk… 1898) świadczyłyby o ambicjach niewygasłych. Z wolna jednak ruchliwemu rymotwórcy krytyka odebrała złudzenia: Witold Łaszczyński stwierdził, że modny przekład „Cyrana de Bergerac” E. Rostanda (1898) jest «tandetą literacką», Drogoszewski zaś słusznie skrytykował L-ego jako autora antologii polskiej poezji. Coraz więc częściej praca L-ego stawała się wyrobnictwem dla pokątnych nakładców. Już kiedyś (1885), wespół z Boczkowskim, ułożył L. kalendarz łomżyński pt. Narew; teraz sam przedsięwziął tego rodzaju zajęcia (Pod dobrą datą. Wesoły kalendarz dla trzeźwych, 1900; reklamujący loterię Wielki los, 1900; Padam do nóżek. Nowa kapka oliwy do zawiasów czołobitności… wyfikał i w kalendarz na r. 1901 zaopatrzył…; Do poduszki wesołe luli-luli… wyśpekulował … ehter szwindler Lodzermensch , 1902; i in.). Wtedy też spolszczenia książeczek „Humor amerykański” (1903) czy „Humor węgierski” (1903) oraz adaptacje i przekłady dla teatru (np. „Mściciel” Mayne-Reida, 1901, przeróbka z „Jaskini widma”) zaczęły ustępować nieprzeliczonym książkom i broszurom L-ego «dla sfer mniej inteligentnych». Tę część działalności rozpoczął anonimowym podręcznikiem robót domowych Rękodzielnik amator (2 t, 1901). Potem szły wzory wierszowanych kart pocztowych, liczne odmiany Dobrego tonu i porad prowadzenia życia światowego «w stosunkach poufnych i ceremonialnych», teksty listów na różne okazje, próbki podań do władz, opisy tańców salonowych i gier towarzyskich, antologie poezji typu Kocham i cierpię, popisy krasomówstwa okolicznościowego, a nawet podręcznik «dla panny dorosłej w rodzinie i społeczeństwie», wydawane przeważnie pod pseud. Mieczysław Rościszewski.
Ok. r. 1909 L. zamieszkał w Lipsku; w każdym razie w czerwcu t. r. ogłosił tu kilka satyr własnych u K. Koppego, w sierpniu zaś przyszło do umowy z firmą «Schultze et Cie» na serię wydawniczą Biblioteki Ludu Polskiego, p. n. Abecadło Życia Powszedniego; kolportaż broszur miał docierać do ośrodków polonijnych na całym świecie. Sam L. był oczywista najgorliwszym autorem, np. Pogadanek popularnych o najprostszych sposobach uszczęśliwienia samego siebie, lub propagatorem wiadomości «o nowych statkach napowietrznych». L. nie zaprzestał obsyłać wydawców warszawskich, lwowskich i poznańskich. Stał się (zwłaszcza w l. 1910–20) kompilatorem pilnie obznajamiającym odbiorców książki straganowej z umiejętnościami najprzerozmaitszymi. Ulepszył dawniejszą swą broszurę o doskonaleniu pamięci, wtajemniczał w sztukę brzuchomówstwa, doradzał, jak się zdobyć na energię lub jak wyrobić w sobie pogodę ducha; zachęcał do ćwiczenia silnej woli tudzież przekonywał, że wynalazcą stać się może każdy. Omawiał zagadnienia hipnozy i sugestii. Na podstawie niemieckiej wersji M. A. Goldschmidta przygotował «pierwszy bezstronny opis talmudu babilońskiego» pt. Księga o siedmiu pieczęciach (1920).
Po r. 1920 L. zamieszkał w Poznaniu. Sztukę popularyzowania wszech nauk posiadł w takim już stopniu, iż Przebieg życia ludzkiego od czasów zamierzchłych po dzień dzisiejszy… Treściwy zarys kultury i samopomocy (1921) ujął w broszurze trzydziestodziewięciostronnicowej! – Przekładał „Baśnie” braci Grimmów i sam napisał kilkanaście książeczek dla dzieci. Spróbował też wrócić do teatru przeróbką „Augusta zbawcy” G. Hue (1920) i własną komedią jednoaktową Słownik (1921). Zarobkując piórem przez lat przeszło pięćdziesiąt, L. przynosił zyski tylko wydawcom; dla siebie nie zdobył ani imienia, ani nawet pieniędzy. Od wiosny 1926, po złamaniu nogi, nie opuścił już łóżka. Umarł 30 IX 1928 w Poznaniu, w przytułku przy ul. Bydgoskiej.
Niektóre bajki dla dzieci oraz książki, takie jak Figlarz i magik salonowy lub «wielki sekretarz handlowy, urzędowy i prywatny» pt. Pisarz i doradca, uzupełniane przez J. Walickiego, nadal bogaciły wydawców do r. 1939. Żadna biblioteka nie ma wszystkich kilkuset broszur L-ego. Pewną wartość w puściźnie pracowitego autora zachowało Sto pasjansów (1899) oraz przewodnik dla Polaków Lipsk i jego pamiątki (1910), w którym można m. in. znaleźć wiadomości o ówczesnych naszych studentach nie tylko w Lipsku, lecz również w politechnice Cöthen i uniwersytecie w Halle.
Fot. L-ego na okładkach jego książek: Wybór deklamacji i monologów, W. 1903 (3 zeszyty); – Estreicher; Enc. Org. (1898–1904); W. Enc. Ilustr.; Roczn. Nauk.-Liter.-Artyst. (Okręta), W. 1905; – Drogoszewski A., Poezja i rymy, „Prawda” 1901 nr 32; Gomulicki W., Kartka składana, „Prawda” 1886 nr 49; Łaszczyński W., Tandeta literacka, „Kur. Codz.” (W.) 1899 nr 116; Poźniak T., O pierwszych polskich przekładach powieści Dostojewskiego, „Slavia Orientalis” 1958 nr 2; Żydanowicz Z., Historia przekładów dzieł Musseta w Polsce, „Przegl. Human.” 1961 nr 2; – [L. B.] B. L. Kalina, Lipsk i jego pamiątki, P. 1910 s. 122; Zbiór poetów Polskich XIX w., Oprac. P. Hertz, W. 1965 IV 121–2 (wiadomości niepełne); Żeromski S., Dzienniki, w: Dzieła, W. 1965 V 122, 129, VII 329 (komentarz J. Kądzieli); – „Ateneum” T. 1: 1887 (P. Chmielowski); „Kur. Por.” 1886 nr 255; „Kur. Warsz.” 1887 nr z 20 XI; Nekrologi z r. 1928: „Dzien. Pozn.” nr 227, „Rzeczpospolita” nr 284; – IBL w W.: Kartoteki bibliograficzne (Bara); IS PAN: Simon L., Bibliografia dramatu polskiego; – Informacje L. B. Grzeniewskiego.
Andrzej Biernacki