Strzelecka (Modelska-Strzelecka) Bożena Aniela Stanisława (1916–1974), geograf, historyk kartografii, docent Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ur. 7 V we Lwowie, była córką Teofila Emila Modelskiego (zob.) i Stefanii z Torońskich, bratanicą Izydora Modelskiego (zob.).
Po ukończeniu szkoły powszechnej w Wilnie rozpoczęła Bożena naukę w tamtejszym Gimnazjum im. ks. Adama Czartoryskiego; od r. 1931 uczyła się w Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie i w r. 1934 zdała tam maturę. Od t.r. studiowała geografię na Wydz. Matematyczno-Przyrodniczym Uniw. Lwow. W czerwcu 1939 uzyskała stopień magistra filozofii w zakresie geografii na podstawie pracy Studia nad zmianami biegu rzek w okolicach Rzeszowa i Łańcuta (jej streszczenie opublikowała po drugiej wojnie światowej pt. Historyczna dokumentacja niektórych młodszych zmian hydrograficznych na brzegu Karpat, „Czas. Geogr.” R. 29: 1958 z. 4). Latem 1939 odbyła wycieczkę naukową na Węgry. Po aneksji w r. 1939 Lwowa przez ZSRR była w l. 1939–40 słuchaczką kursu Sowieckiego Biura Pogody, po czym pracowała jako meteorolog na cywilnym lotnisku Skniłów pod Lwowem. W 1. poł. r. 1941, w wyniku wygranego konkursu, podjęła pracę aspiranta w Katedrze Geologii na Uniw. im. Iwana Franki; planowanych badań terenowych w północnej Bukowinie nie zdążyła rozpocząć z powodu wybuchu w r. 1941 wojny niemiecko-sowieckiej. Podczas niemieckiej okupacji Lwowa pracowała w l. 1942–4 jako kasjerka w biurze hotelu Bristol.
Po wojnie przybyła w r. 1945 do Krakowa i podjęła pracę tłumacza przysięgłego języków rosyjskiego i ukraińskiego w biurze tłumaczeń Henryka Batowskiego. Równocześnie została asystentem wolontariuszem w Inst. Geograficznym UJ; opublikowała artykuł Kraj mazurski, ziemia Grunwaldu a kultura polska („Dzien. Pol.” 1945 nr 159). Włączyła się w działalność Komitetu Słowiańskiego w Polsce i pod koniec r. 1945 objęła funkcję sekretarza redakcji jego organu, „Życia Słowiańskiego”. Na łamach tego periodyku (R. 1: 1946 z. 1, 2, 3, 4–5) publikowała omówienia piśmiennictwa słowiańskiego pt. „Nowe książki słowiańskie” oraz artykuły na temat Łużyc.
W marcu 1946 przeniosła się do Wrocławia i 15 III t.r. objęła stanowisko starszego asystenta w kierowanej przez Bolesława Olszewicza Katedrze Geografii Historycznej na Wydz. Humanistycznym (od r. 1951 na Wydz. Nauk Przyrodniczych) na Uniw. i Politechn. Wrocł. (od r. 1952 Uniw. Wrocł.). Uczestniczyła w tworzeniu Wrocławskiego Oddz. Polskiego Tow. Geograficznego oraz we wznowieniu w r. 1946 „Czasopisma Geograficznego” (przez pewien czas prowadziła społecznie sekretariat redakcji). Nadal działała w Komitecie Słowiańskim w Polsce jako członek zarządu jego Oddz. Wrocławskiego; wchodziła w skład delegacji polskiej na Kongres Ogólnosłowiański w Belgradzie (3–8 XII 1946). Na uczelni uczestniczyła w organizowaniu Inst. Geograficznego. Przyczyniła się zwłaszcza do powstania instytutowej biblioteki; od r. 1947 zajmowała się przez kilka lat gromadzeniem, inwentaryzacją i katalogowaniem jej ok. 20 tys. woluminów (z tego powodu w r. akad. 1949/50 była zwolniona z zajęć dydaktycznych). Dn. 8 II 1949 wyszła za mąż za Władysława Strzeleckiego (zob.).
Dn. 4 X 1951 uzyskała S. stopień doktora nauk matematyczno-przyrodniczych na podstawie napisanej pod kierunkiem Olszewicza dysertacji Ze studiów toponomastycznych nad Długoszem, opublikowanej w streszczeniu w „Czasopiśmie Geograficznym” (R. 21–22: 1950–1). W związku z konferencją poświęconą geografii historycznej (4 X 1952 w Warszawie) przetłumaczyła z języka rosyjskiego dwie prace W. Jacunskiego: „Geografia historyczna jako dyscyplina naukowa” („Biul. Pol. Tow. Geogr.” 1952 nr 16/6) oraz „Przedmiot i zadania geografii historycznej” (tamże 1952 nr 19/9). Ogłosiła artykuł Jan Długosz jako geograf. 1415–1480 („Geografia w Szkole” 1954 nr 3). Mimo posiadania doktoratu, po wprowadzeniu nowych przepisów, otworzyła 1 XI 1955 przewód kandydacki na temat Marcina Kromera opis Polski, pracy tej nie ukończyła z powodu ustawowego powrotu do tradycyjnych stopni naukowych. Dn. 1 I 1956 otrzymała stanowisko adiunkta. Habilitowała się 30 IV 1960 na podstawie rozprawy Ze studiów nad geografią i kartografią XV w. („Czas. Geogr.” R. 30: 1959 z. 3) i 9 VI 1960 otrzymała stanowisko docenta. Kontynuowała tematykę pracy habilitacyjnej m.in. w pracach Odrodzenie „Geografii” Ptolemeusza w XV w. Tradycja kartograficzna (tamże R. 31: 1960 z. 4) oraz Le manuscrit cracovien de la „Géographie” de Ptolémée („Bulletin de l’Academie Polonaise des Sciences. Série des sciences géologiques et géographiques” T. 8: 1960 nr 2 Supplément), w której omówiła i zreprodukowała w obszernych fragmentach jeden z dwóch znajdujących się w Polsce rękopisów „Geografii” Ptolemeusza. Wraz z Karelem Kuchařem i Olszewiczem, przygotowywała wydawnictwo „Monumenta Cartographica Bohemiae, Moraviae, Silesiae…” (makieta, Praga 1960). Kontynuowała też badania nad geograficznymi wątkami w pracach Długosza; oprócz opublikowania artykułu Wincenty Pol spadkobiercą myśli geograficznej Jana Długosza („Czas. Geogr.” R. 29: 1958 z. 1) wzięła udział w przygotowywanej pod kierunkiem Jana Dąbrowskiego reedycji dzieł Długosza. Do pierwszego tomu jego „Roczników…” (W. 1961, wyd. 2, W. 1962) opracowała ponad 900 przypisów do „Chorografii”, objaśniających elementy geograficzne i obiekty zaginione oraz prostujących błędy, a także skolacjonowała tekst łaciński (Ioannis Dlugossii „Annales…”, W. 1964). We Wrocławiu była członkiem Sekcji Szkół Wyższych ZNP, Tow. Przyjaźni Młodzieży Akademickiej oraz zrzeszającego pracowników uniwersyteckich Klubu Demokratycznego.
W r. 1961 wróciła S. do Krakowa i została 1 XI t.r. docentem etatowym w Katedrze Geografii Fizycznej Wydz. Biologii i Nauk o Ziemi UJ. Gdy 1 VI 1965 utworzono w Katedrze Zakł. Geografii Historycznej, objęła jego kierownictwo. Prowadziła badania nad geografią epoki Odrodzenia, studia nad Janem ze Stobnicy i nadal nad dziełami Długosza, wspólnie ze Stanisławem Kramarczykiem analizowała historyczny i geometryczny aspekt stożkowej projekcji Ptolemeusza, a także przygotowała wydanie drugiego w zbiorach polskich rękopisu „Geografii” Ptolemeusza z Biblioteki Narodowej oraz krytyczne opracowanie tekstów geograficznych o Polsce z XV–XVII w., znajdujących się w zagranicznych atlasach i dziełach geograficznych. W Zakładzie gromadziła materiały kartograficzne i opisowe do planowanej rekonstrukcji krajobrazu Polski południowej na przełomie XVIII i XIX w., której pierwszym etapem miała być mapa zasięgu lasów i sieci wód. Nadmiar podjętych prac, szwankujące zdrowie, a przede wszystkim ograniczenia wydawnicze spowodowały, że większość tematów nie doczekała się publikacji. Ogłosiła jedynie popularnonaukowy szkic nieukończonej pracy kandydackiej pt. Marcin Kromer oraz artykuł Jan Długosz (oba w: „Dziewięć wieków geografii polskiej”, W. 1967), a także wspólnie ze Stanisławem Leszczyckim pracę Six Centuries of Geography at the Jagellonian University in Cracow („Geographia Polonica” R. 11: 1967, skrót w: „Actes du XIe Kongres International d’Histoire des Sciences. Varsovie–Toruń–Kielce–Cracovie 24–31 Août 1965”, Wr. 1968 IV).
Po reorganizacji UJ (likwidacja katedr i powołanie instytutów), w r. 1970, zakład S-iej przestał istnieć, a ona sama weszła w skład kierowanego przez Zdzisława Czeppego Zakł. Geografii Fizycznej w Inst. Geografii. Kierowała w Zakładzie nieformalną pracownią geografii historycznej i historii geografii. Opublikowała wyniki badań nad Bernardem Wapowskim (Bernard Wapowski, „Krakowski krąg Mikołaja Kopernika” , Kr. 1973, Zesz. Nauk. UJ 1973 nr 314, Prace Hist., z. 42), nad kartografią Odrodzenia (Globus Jagielloński, Zesz. Nauk. UJ 1974 nr 344, Prace Geogr., z. 35) oraz nad Długoszem (Ze studiów geograficzno-historycznych nad „Liber Beneficiorum” Jana Długosza, tamże). Dzięki wieloletnim studiom dzieł Długosza ustaliła, że dwie szkicowe mapy ziem krzyżackich i Pomorza Gdańskiego z kodeksu Sędziwoja z Czechla wyszły spod ręki Długosza i były częścią jego kartograficznego dorobku; pracy na ten temat, pod roboczym tytułem Geneza kartografii polskiej jednak nie ukończyła. Przygotowała do druku rękopis swego ojca pt. „U kolebki Polskiej Akademii Umiejętności” („Roczn. B. PAN w Kr.” R. 19: 1973). Pod jej kierunkiem powstały cztery prace magisterskie, wypromowała też dwóch doktorów. Była członkiem senackich Komisji: ds. Collegium Maius (1964) i ds. Archiwum UJ (1967, 1974), należała do Zespołu Historii Geografii przy Zakł. Historii Nauki i Techniki PAN (od r. 1969) oraz Komisji Geografii Historycznej Komitetu Nauk Historycznych PAN (od r. 1974). W październiku 1974 otrzymała roczny urlop w celu poratowania zdrowia. Zmarła nagle 27 XII 1974 w Krakowie, została pochowana 2 I r.n. na cmentarzu Rakowickim. Była odznaczona m.in. Medalem X-lecia PRL (1955), Medalem 15-lecia Odzyskania Dolnego Śląska (1960), Odznaką Jubileuszową UJ (1964) i Złotym Krzyżem Zasługi (1973).
Małżeństwo S-iej z Władysławem Strzeleckim było bezdzietne.
Bibliografia polskiej historii geografii i kartografii 1970–1975, Oprac. W. Wernerowa, Wr. 1978; toż za l. 1981–5, Wr. 1986; Olszewicz B., Dorobek polskiej historii geografii i kartografii w l. 1945–1969, W. 1971; – Buczek K., Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII w., Wr. 1963; German K., Geografia fizyczna kompleksowa, w: Geografia w Uniwersytecie Jagiellońskim 1849–1999, Kr. 1999 III 237; Górka Z., Pociask-Karteczka J., Wilk A., Historia Katedry/Instytutu Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego 1844–1999, tamże I 39–40; Krawczyk A., Informacja o badaniach Bożeny Modelskiej-Strzeleckiej nad mapą Polski Jana Długosza, (mszp. w posiadaniu autora); Lubelska M., Bożena Modelska-Strzelecka 1916–1974, w: Geografia w Uniwersytecie Jagiellońskim 1849–1999, Kr. 1999 II 111–19 (częściowa bibliogr. prac, fot.); Semkowicz-Zarembina W., Autograf Długosza i jego warsztat w nowej edycji „Annales”, w: Dlugossiana: studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, Zesz. Nauk. UJ 1980 nr 562, Prace Hist., z. 65 s. 270; Trafas K., Kartografia i teledetekcja, w: Geografia w Uniwersytecie Jagiellońskim 1849–1999, Kr. 1999 III 474; Uniwersytet Jagielloński. Złota księga Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi, Kr. 2000 I (częściowa bibliogr. prac, fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Czas. Geogr.” R. 46: 1975 z. 3 s. 347–9 (J. E. Piasecka, fot.), „Dzien. Pol.” 1975 nr 1; Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego za l. akad. 1972/1973–1974/1975, W.–Kr. 1980 s. 309–10 (A. Krawczyk), „Kwart. Hist. Nauki i Techn.” R. 21: 1976 z. 1 s. 87–92 (Z. Rzepa, częściowa bibliogr. prac, fot.), „Studia Hist.” R. 19: 1976 z. 2 s. 318–20 (D. Quirini-Popławska); – Arch. UJ: sygn. S III 246; – Mater. własne autora.
Adam Krawczyk