Stopano (Stopan, Stopanno, Stophano) Bartłomiej (zm. ok. 1650), kamieniarz, dzierżawca kamieniołomu.
Pojawiający się w źródłach przydomek Włoch sugeruje pochodzenie S-a z Italii; prawdopodobnie jednak wywodził się ze Szwajcarii, z włoskojęzycznych terytoriów nad jeziorem Como.
S. był mieszczaninem zamieszkałym w Olkuszu, gdzie zapewne pracował w kopalni. W r. 1613 zawarł umowę z murarzami krakowskimi: Matysem Kępskim i Bartoszem Płacheckim (Płacheczkim) na «wyrobienie i dostarczenie kamienia olkuskiego» oraz na wystawienie z niego studni w kamienicy «pod Barany» przy Rynku w Krakowie (obecnie część Pałacu pod Baranami); bez podania przyczyny i nie dostarczywszy zastępstwa, 14 VI 1614 odstąpił jednak od pracy; dwa dni później został przez wspólników pozwany do sądu o odszkodowanie w kwocie 200 złp. W r. 1619 zwrócił Reginie, wdowie po murarzu krakowskim Łukaszu Reitino, sumę 45 fl., wynikającą z rozliczenia zobowiązań wobec jej zmarłego męża. Przypuszczenie Stanisława Tomkowicza, że S. może być identyfikowany z wymienionym w r. 1620 starszym cechu murarzy krakowskich «Stephanem» jest błędne (był nim Stefan Bryski); najpewniej S. do cechu krakowskiego nigdy nie należał.
Wraz z Szymonem Spadi (Spadkiem, Lepiaszem) dzierżawił S. w 2. ćwierci XVII w. łomy marmuru w Dębniku koło Czernej, także po ich zakupieniu w r. 1634 przez wojewodzinę krakowską Agnieszkę Firlejową dla osiadłych w pobliżu karmelitów bosych. Wraz ze Spadim zapoczątkował S. eksploatację złóż na większą skalę i płacił olborne. Rozwinął jeden z najbardziej znanych kamieniołomów Małopolsce. Potwierdzony jest udział S-a w prowadzonych w l. dwudziestych pracach kamieniarskich i rzeźbiarskich we wnętrzu kościoła Kamedułów na Bielanach pod Krakowem. Na podstawie informacji, że łomy dębnickie dzierżawił dość długo, przyjęto w literaturze, iż pomimo początkowych trudności i ograniczeń rynku zbytu ze strony cechów krakowskich, S. sam i we współpracy ze Spadim zrealizował wiele prac w znanych obiektach architektonicznych Krakowa i okolic, m.in. ołtarze główne do kościołów Karmelitów Bosych: św. Michała w Krakowie (konsekrowany 26 X 1636) oraz w Czernej (konsekrowany 1640). Wg przypuszczeń Władysława Tatarkiewicza działał S. również w katedrze krakowskiej przy przebudowie kaplic: Mariackiej (prace prowadzono od r. 1645 z funduszy kanonika Wojciecha Serebryskiego) i św. Katarzyny (przekształcanej od r. 1646 sumptem kanonika Jerzego Grochowskiego). Hipotetycznie, przede wszystkim z S. można łączyć część małej architektury z czarnego marmuru dębnickiego, wykonanej w świątyniach regionu krakowskiego w 2. ćwierci XVII w., gdyż Spadi popadł w nałóg pijaństwa i w związku z tym jego udział był zapewne mniejszy. S. dostarczał marmur innym wykonawcom, jednak wzmianka, jakoby należał do nich Hieronim Canavesi junior (J. Louis-Wawel), jest błędna. Wiadomo, że S. zatrudniał Krzysztofa Kamiennika (Kapiczkę). W r. 1644 karmelici pozbawili Spadiego praw do współdzierżawienia «gór marmurowych». Odtąd poł. złóż zwanych górą Bartoszową eksploatował S., a poł. zakon. S. działał do ok. r. 1650.
Brak danych o śmierci S-a i o jego rodzinie.
PSB (Serebryski Wojciech); Wanat B. J., Maryjne Sanktuarium Karmelitów Bosych w Czernej. Przewodnik, Kr. 1981 s. 33, 70; – Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka ziemi krakowskiej, Kr. 1982; Gajewski J., Kościół i klasztor Kamedułów na Bielanach pod Krakowem w świetle materiałów archiwalnych, „Biul. Hist. Sztuki” T. 38: 1976 s. 374; Louis-Wawel J., Wieś Paczółtowice, Kr. 1874 s. 87; Natura i kultura w krajobrazie Jury. Osadnictwo i krajobraz, Red. Z. Noga, Kr. 1997 IV 13; Pęczkowska W., Mała architektura z czarnego marmuru w Chrzanowskiem, Chrzanów 1976 s. 9; Romuald O., Monografia klasztoru OO. Karmelitów Bosych w Czernej, Czerna 1914 s. 61–2; Rożek M., Katedra wawelska w XVII w., Kr. 1980; Samek J., Polskie rzemiosło artystyczne, czasy nowożytne, W. 1984; Tatarkiewicz W., Czarny marmur w Krakowie, „Prace Kom. Hist. Sztuki w Polsce” T. 10: 1952 s. 86–8; Tomkowicz S., Przyczynki do historii kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII w., Lw. 1912 s. 125–6; Wanat B. J., Kult Świętego Józefa Oblubieńca NMP u Karmelitów Bosych w Krakowie, Kr. 1981 s. 54; tenże, Matka Boska Szkaplerzna w Czernej. Studium ikonograficzno-historyczne, Kr. 1988 s. 23; tenże, Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory Karmelitów i Karmelitanek Bosych 1605–1975, Kr. 1979 s. 315.
Rafał Róg