Poświkowa z Bierzyńskich Bronisława (1855–1902), malarka, twórczyni w dziedzinie sztuki stosowanej, pedagog. Ur. w Kielcach w rodzinie pochodzenia ziemiańskiego, była córką Bronisława Bierzyńskiego, urzędnika Tow. Kredytowego, i Karoliny z Porębskich, siostrą Mieczysława (zob.). Dzieciństwo i wczesną młodość spędziła w Kielcach. W tamtejszej katedrze zawarła 22 VII 1874 związek małżeński z Mieczysławem Tytusem Poświkiem, buchalterem w spółce handlowej w Warszawie. Po ślubie zamieszkała z mężem w Warszawie. Ok. r. 1880 Mieczysław Poświk popadł w poważne długi i równocześnie na skutek nagłej ślepoty musiał wystąpić ze spółki handlowej. Powodowana ciężką sytuacją materialną rodziny P. postanowiła zdobyć zawód malarki. Zaczęła pobierać regularne lekcje rysunku z natury i malarstwa w prywatnej pracowni Wojciecha Gersona. Chodziła również na lekcje do szkoły malarstwa dla kobiet, prowadzonej przez Mariana Wiesiołowskiego, i do Marii Andrzejkowiczówny. Już w r. 1881 w pałacu Brühlowskim wystawiała zbiór koronek ręcznych, w r. 1884 brała udział w wystawie sztuki użytkowej, gdzie prezentowała wachlarze, ekrany, zdobione teczki, oraz w wystawie Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP). W r. 1886 prace P-ej, m. in. malowana porcelana, były przedstawione na wystawie sztuki stosowanej dla przemysłu. W l. 1887–98 oraz w r. 1901 wystawiała P. w TZSP pastele i obrazy olejne z motywami kwiatów, owoców i ptaków; nagrodzona została w r. 1888 listem pochwalnym TZSP. W t. r. miała wystawę indywidualną pt. «Owoce i kwiaty» w Salonie Aleksandra Krywulta. Także w t. r. przystąpiła do grona założycieli warszawskiego Salonu Artystycznego i brała udział w jego dorocznych wystawach do r. 1899, kiedy to wespół z grupą artystów wycofała się ze spółki, w proteście przeciw dopuszczeniu do Salonu prac o niskim poziomie artystycznym. W r. 1889 wystawiła w Salonie A. Krywulta po raz pierwszy malowane olejno imitacje gobelinów. W r. 1890 na wystawie Zarządu Cesarskiego Tow. Sztuk Pięknych w Petersburgu zdobyła drugą nagrodę za serwis fajansowy, zdobiony w kwiaty na wzór majolik angielskich. Za ten sam serwis otrzymała brązowy medal w Chicago i srebrny we Lwowie.
Wiosną 1890 P. pojechała na dwa miesiące do Monachium, by poznać program Kunstgewerbeschule. Po powrocie otworzyła w swoim mieszkaniu przy ul. Żurawiej 21 szkołę malarstwa i rzeźby dla kobiet, o profilu wzorowanym na monachijskim zakładzie. Sama uczyła ornamentacji, rysunku stylowego, malowania kwiatów z natury, imitacji gobelinów oraz malarstwa na tkaninach, porcelanie i drewnie. Co roku w czerwcu urządzała wystawy prac swoich uczennic. Przy szkole założyła pracownię, przyjmującą zamówienia na przedmioty sztuki użytkowej. Była to jedna z bardziej cenionych szkół malarstwa dla kobiet w Warszawie. W r. 1891 zjazd kobiet z okazji jubileuszu dwudziestopięciolecia twórczości Orzeszkowej ofiarował pisarce gobelin P-ej ze sceną z powieści „Marta”. W r. 1894 w Grazu P. otrzymała srebrny medal za obraz przedstawiający kwiaty. W r. 1895 w Petersburgu wystawiała gobeliny ze scenami alegorycznymi i mitologicznymi: Święto Bachusa, Driady i Pan, Młodość. W r. 1896 za gobelin otrzymała nagrodę na wystawie w Chicago. W t. r. miała P. w Salonie A. Krywulta wystawę indywidualną «Z ogrodów, pól i łąk», na której pokazała osiemnaście krajobrazów, a w r. 1897 prezentowała gobeliny na wystawie pracy kobiet. W Krakowie, gdzie już w r. 1887 uczestniczyła w wystawie, na której zwrócił uwagę jej olejno malowany parawan, wystawiała corocznie w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) w l. 1894–1900 obrazy z motywem kwiatów i owoców. Ok. r. 1897 zaczęła malować wielkie olejne panneaux o motywach roślinnych i kwiatowych, m. in. dla Julii Górskiej w Motkowicach, oraz projektować meble z własnym ornamentem wypalanym na wzór zdobień tatrzańskich. W r. 1898 zdobyła drugą nagrodę na konkursie fabrykantów łódzkich na wzory do tkanin. W r. 1899 w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa pokazywała meble z ornamentem kwiatowym, wzorowane na secesyjnych, ostrołukowych meblach angielskich. Dn. 21 II 1902 w Salonie Krywulta otwarto wystawę, która stanowiła syntezę prac P-ej. Był to gabinet w stylu «moderne»: secesyjne meble, dywan z esowatym ornamentem, na ścianach panneaux Maj ze sceną alegoryczną i Wrzesień, wreszcie obraz z bukietem kwiatów, obicia, hafty, okładki, teczki. Wkrótce po otwarciu wystawy P. pojechała do Lwowa, by opiekować się chorą córką, wówczas czołową aktorką w teatrze lwowskim. Zachorowała na zapalenie płuc i zmarła nagle 13 III 1902. Została pochowana na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Z małżeństwa z Mieczysławem Poświkiem P. miała dwoje dzieci: córkę Karolinę, aktorkę, która występowała pod pseudonimem Irena Solska (zob. Grosserowa Karolina) i syna Bronisława (ur. 1877), inżyniera działającego w Ameryce.
W październiku 1902 w lokalu lwowskiego TPSP zorganizowano pośmiertną wystawę prac P-ej, na którą złożyły się szkice, malowidła na szkle, drewnie i porcelanie, studia z natury, wzory na tkaniny, supraporty, secesyjne meble, makaty, haftowane poduszki. W r. 1903 w TZSP wystawiano jej kwiaty.
Fot. portretu pędzla Leokadii Łempickiej (spłonął podczas powstania warszawskiego) i fot. prywatne w zbiorach Red. PSB oraz IS PAN; Fragmenty panneau w posiadaniu Małgorzaty Woźniak w Kutnie; Meble, porcelana, obraz Kwiaty (1887) w posiadaniu rodziny; – Grajewski, Bibliografia ilustracji; Pol. Bibliogr. Sztuki, II cz. 1 i 2; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; – Kuchtówna L., Irena Solska, W. 1980 (fot.); Płażewska, Warsz. Salon A. Krywulta; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914; Wiercińska, Tow. Zachęty; Zawieyski J., Irena Solska, „Dialog” 1969 nr 6; – Solska I., Pamiętnik, W. 1978 (fot.); – „Biesiada Liter.” 1890 nr 35 s. 138; „Bluszcz” 1890 nr 14 s. 111–12, nr 16 s. 127, 1893 nr 36 s. 287; „Gaz. Lwow.” 1902 nr 240; „Gaz. Narod.” 1902 nr 74, 258; „Kalendarz Ilustr.” (W.) 1903 s. XIV, 82; „Kłosy” 1886 s. 295; „Kraj” 1895 nr 50, 1897 nr 45, 1902 nr 10; „Kultura” 1978 nr 11 (fot.); „Kur. Warsz.” 1889 nr 36; „Świat” 1980 nr 8 s. 191; „Tyg. Illustr.” 1897 nr 27, 1895 nr 15 s. 238, 1896 nr 51 s. 1000, 1902 nr 11 s. 219, nr 12 s. 223 (fot. portretu); „Wędrowiec” 1899 s. 458; – Materiały IS PAN; – Metryka ślubu z r. 1874 nr 121 z Paraf. Katedralnej w Kielcach w Materiałach Red. PSB; – Informacje rodziny: Marii Berezowskiej (siostrzenicy) i Anny Sosnowskiej (wnuczki).
Lidia Kuchtówna