Służewski Bronisz h. Pomian (zm. 1316/17), wojewoda, potem starosta brzeski kujawski. Pochodził z możnej gałęzi Pomianów ze Służewa na Kujawach. Jego stryjem był Andrzej ze Służewa, a braćmi rodzonymi lub stryjecznymi, podkomorzy brzeski, kasztelan kruszwicki Chebda oraz jedyny znany kaszt. michałowski Imisław.
W r. 1293 jako kaszt. kruszwicki został S. wymieniony w testacji dokumentu Władysława Łokietka, dotyczącego zamiany wsi książęcych Niewodniki i Cieślin na Kłobię i Choceń, będących własnością klasztoru w Lądzie. W r. 1296 procesował się z klasztorem cystersów w Byszewie o las zwany Tryszczyński Dwór w kaszt. wyszogrodzkiej. Jego pretensje zostały oddalone, ponieważ wspomniany las należał do cystersów od momentu fundacji klasztoru byszewskiego. Między 6 IX a 20 XII 1297 S. przeszedł na palację brzeską kujawską. W tym samym czasie występował też inny Bronisz, woj. inowrocławski, również Pomian. Ten fakt oraz niezbyt precyzyjne określenia terytoriów, na których sprawowali urzędy powodowały, że w starszej literaturze nie rozróżniano tych dwóch osób. W r. 1298 S. był obecny przy ks. Władysławie Łokietku w Poznaniu, gdy konfirmował on przywilej Przemysła I dla cysterek z Owińsk, a także w Kruszwicy w czerwcu t.r., gdy nadał przywilej lokacyjny dla Radziejowa. Później jeszcze kilkakrotnie świadczył w dyplomach o charakterze ekonomicznym, wystawianych przez Władysława Łokietka na Kujawach lub w ziemi łęczyckiej. Dn. 28 VI 1298 S. przebywał w jego otoczeniu na Pomorzu Gdańskim. Był świadkiem procesu między woj. tczewskim Wajsylem a klasztorem oliwskim o wieś Rajkowy; następnie wspólnie z plebanem z Płocka Janem wydał w imieniu Władysława Łokietka wyrok przyznający Rajkowy cystersom oliwskim.
Czas rządów czeskich S. spędził na Kujawach, w dziedzicznym Służewie, nie angażując się w politykę, lecz prawdopodobnie nadal zachował swój urząd. Między 1301 a 1308 r. S., używając tytułu wojewody, wystawił w Służewie dyplom, w którym nadał wieś Wonorze klasztorowi norbertanek w Strzelnie. Mimo że S. należał do grona bliskich współpracowników Władysława Łokietka, brak śladów jego aktywnego udziału w powstaniu antyczeskim na Kujawach (1305 r.). Prawdopodobnie właśnie z tej przyczyny książę przekazał urząd woj. brzeskiego Stanisławowi z Kruszyna. Jednakże S. w dalszym ciągu pozostał stronnikiem ks. Łokietka. W r. 1306 towarzyszył mu w wyprawie na Pomorze. W grudniu t.r. w Gdańsku S. był jednym z rozjemców w sporze między bpem włocławskim Gerwardem a Piotrem Święcą z Nowego. S-ego określono wówczas jako «quondam palatinum Cuiaviae». Dlatego przypisany mu w dokumencie, wystawionym w Gdańsku 1 I 1307 tytuł woj. kujawskiego należy potraktować jako honorowy. Dopiero w r. 1315 otrzymał z rąk ks. Władysława urząd star. brzeskiego kujawskiego.
Do S-ego należały części kluczy służewskiego i lutoborskiego, Wonorze, które nadał norbertankom ze Strzelna, zapewne dlatego, że znajdowało się w pewnej odległości od zrębu dóbr służewskich, a także Żołędowo w kaszt. wyszogrodzkiej. Zmarł między 22 IV 1316 a 1 IV 1317, kiedy to jego następcą został Sieciech.
S. pozostawił czterech synów: Przecława ze Służewa (zob.), Jarosława, kanonika i prałata kilku kapituł, Chebdę ze Służewa, woj. sieradzkiego, i Przedpełka, podczaszego brzeskiego.
Zachowała się pieczęć S-ego wyobrażająca trzy tarcze przedstawiające hełm z pióropuszem, dwa półksiężyce i znak kreskowy. Było to jedno z przejściowych godeł rodzinnych, użyte, zanim klejnotnicy przyjęli za ogólnorodowy herb wyobrażenie żubrzej głowy przebitej mieczem.
Karczewska J., Urzędnicy książąt kujawskich Leszka, Przemysła i Kazimierza Ziemomysłowiców, cz. 1, Ziemia Kujawska T. 12: 1997 s. 115–18, 122; Radzimiński A., Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV wieku, Tor. 1993 s. 132–3; Bieniak J., Przynależność administracyjno-polityczna kasztelanii nadgoplańskich w latach 1267–1327, Zesz. Nauk. UMK, Historia, Z. 2, Tor. 1966 s. 65–6, 71; tenże, Heraldyka polska przed Długoszem, w: Sztuka i ideologia XV w., W. 1978 s. 188–9; tenże, Wielkopolska, s. 63–9, 77, 111, 259; Karwasińska J., Sąsiedztwo kujawsko-krzyżackie 1235–1343, W. 1927 s. 92, 93, 118; Śliwiński B., Pogranicze kujawsko-pomorskie w XII–XIII wieku, P. 1989 s. 49, 59, 60, 185; – Cod. Pol., I nr 84, 89, 103, 134, II 195; Dok. kuj.-maz., nr 58, 60, 66; Kod. katedry krak., I nr 116; Kod. Wpol.. II nr 707, 768, 774, 810, 814–15, 979, 983; Pomm. Urk.-buch., nr 561–3; – AP w Bydgoszczy: Strzelno Kl. A–19.
Joanna Karczewska