Soderini Carlo (ok. 1537–1581), kupiec i bankier. Był jednym z pięciu synów Niccola i Annaleny Ricasoli, młodszym bratem Bernarda (zob.).

 

Powodem opuszczenia przez S-ego Florencji po r. 1550 było być może sprzyjanie w młodości nowinkom religijnym. Początkowo wraz z bratem pracował w krakowskiej firmie kierowanej przez rodaka Simona Lippiego. Po raz pierwszy wymieniony został w przywilejach Zygmunta Augusta z 23 I i 20 X 1556, nadanych obu braciom Soderinim. Uzyskali dzięki nim prawo zamieszkania i wynajęcia domu w Krakowie wraz ze swymi wspólnikami i służbą. Mogli handlować w Polsce wszystkimi towarami, wolno im też było sprowadzać co roku na własny użytek 10 beczek wina bez cła oraz wywozić za granicę trzy wozy wosku. Zwolnienia z cła i myta potwierdził braciom król 25 IX 1571.

 

W r. 1563 S. mianował swym pełnomocnikiem do wszystkich spraw, tak w Polsce, jak i poza jej granicami, brata Bernarda, a w dwa lata później oraz w r. 1576 wspólnika firmy – Sebastiana Montelupiego. W r. 1568 sam został plenipotentem w Polsce Vincenza de Stradis z Norymbergi, faktora generalnego na kraje niemieckie norymberskiej spółki kupców florenckich Torrigianich. Miał też powiązania handlowe z Wiedniem. W lutym 1568 udzielił plenipotencji do załatwienia spraw z Grzegorzem Gastriebem, obywatelem wiedeńskim, swemu rodakowi Gianottcie Littiemu, a od r. 1570 sprawy te prowadził w jego imieniu Jan Pythi alias Janoczo, prawdopodobnie Węgier. S. utrzymywał szerokie kontakty handlowe na terenie całej Polski; w sporze z Sebastianem Grisonim, Włochem i obywatelem Lublina, o zwrot 3 630 złp. uzyskał w kwietniu 1574 korzystne rozstrzygnięcie króla Henryka. Wcześnie zaczął inwestować posiadaną gotówkę w kopalnictwo. Już w l. pięćdziesiątych pożyczał Zygmuntowi Augustowi pieniądze na budowę Sztolni Ponikowskiej w Olkuszu. Od r. 1564 posiadał udziały w Sztolni Ostrowieckiej, a w r. 1567 nabył od Jakuba Gastrieba, mieszczanina krakowskiego, część udziału w Sztolni Ponikowskiej. Dysponując znacznymi sumami, pożyczał pieniądze, m.in. mieszczanom krakowskim: w r. 1567 karczmarzowi Stanisławowi Nyczowi, w r. 1571 Stanisławowi Rudnickiemu oraz Benedyktowi Majeranowi. Gotówką służył także szlachcie. Jego dłużnikami byli, m.in.: kaszt. wojnicki Jan Tęczyński (S. przejął w r. 1564 jego dobra: Krzeszowice, Czerną, Nawojową Górę i Młynkę w ziemi krakowskiej), marszałek nadw. kor. Stanisław Barzi (w r. 1568 za 2 606 złp. zastawił S-emu swą krakowską siedzibę, tzw. Malowany Dwór), star. rabsztyński Seweryn Boner (spłata długów po bracie Stanisławie), woj. sieradzki Olbracht Łaski (zastaw Kłodna za 12 700 złp.), podskarbi nadw. Jakub Rokossowski, dworzanin królewski Bernard Maciejowski (zastawioną przez Maciejowskiego kamienicę w Rynku krakowskim odsprzedał S. bpowi krakowskiemu Piotrowi Myszkowskiemu), star. warszawski Jerzy Niemsta, surogator star. oświęcimskiego Jakub Secygniowski oraz woj. kijowski ks. Konstanty Wasyl Ostrogski (pożyczka 7 tys. złp. w r. 1574).

 

S. ściśle współpracował ze środowiskiem włoskim w Krakowie. W r. 1569 wraz z innymi Włochami zamieszkałymi w Krakowie, na prośbę Geronima Canavesiego poręczał za Ambrogia Palacio, który 3 lata i 14 tygodni pracował u Canavesiego «sumiennie i wiernie». Jednym ze współpracowników S-ego (zwanym w dokumentach «negotiorum actor et factor») był Lorenzo Nelli, w r. 1571 mianowany pełnomocnikiem ds. poza granicami Polski. W r. 1572 zastąpił go Antonio Mazzuola. W l. sześćdziesiątych i siedemdziesiątych pełnomocnikami S-ego byli: Gianotto Litti, Sebastiano Lombardi, S. Montelupi, Tommaso Lenzi, Lorenzo i Vittorio Nelli. Od S. Montelupiego odkupił S. w r. 1565 za 4 200 złp. prawo do Szarej Kamienicy (w r. 1570 odstąpił je Janowi Szelmickiemu Wajsowi, celnikowi królewskiemu). Powiązania handlowe łączyły S-ego z mieszczanami krakowskimi – Battistą Revexlą oraz Szymonem Ronembergiem. Współpracował także z Filippem Talduccim.

 

S. utrzymywał kontakty handlowe również z Wołoszczyzną. Wraz z kupcem krakowskim Stanisławem Fryzerem dostarczał rozmaite towary na dwór hospodara Bogdana. W r. 1572 okazało się, że hospodar dłużny był Fryzerowi 6 800 złp., a S-emu 11 713 talarów. Z powodu utraty tronu na rzecz Iwonii nie był już w stanie zwrócić długu. Wówczas Fryzer nałożył sekwestr na jego srebra, znajdujące się u złotników krakowskich; ich wartość szacowano na 1 452 grzywien i 4 skojce. Ponieważ Bogdan należności nie zwrócił, w r. 1573 doszło do ugody z Fryzerem, któremu S. wypłacił 6 tys. złp., a sam przejął tytułem długu srebra hospodara. Sposób załatwienia tej kwestii doradził S-emu w marcu 1572 podkanclerzy kor. Franciszek Krasiński. Wespół z bratem był S. także dostawcą towarów na dwór królewski – głównie materiałów jedwabnych (potwierdzenia źródłowe z l. 1560–6), prowadził również interesy finansowe Zygmunta Augusta we Włoszech. M.in. w r. 1569 przekazał królowi kwotę 15 709 złp. i 17 gr za pobrane z banku weneckiego Marca Anzonia Rezzonica 13 334 dukatów neapolitańskich, w styczniu 1570 7 100 złp. za 6 tys. dukatów. Pośredniczył także w przesyłaniu gotówki polskim dostojnikom przebywającym za granicą, m.in. w r. 1576 przebywającemu we Włoszech Jerzemu Radziwiłłowi. Utrzymywał też listowny kontakt z dworem medycejskim. W r. 1574 udzielił gościny w swoim krakowskim domu Troilowi Orsiniemu, posłowi ks. Franciszka I de Medici. Miał – podobnie jak brat Bernardo – kontakty z dworem cesarza Maksymiliana II, ale stosunki braci Soderinich z posłem cesarskim Andrzejem Dudyczem nie układały się dobrze, zwłaszcza po r. 1572.

 

Po śmierci Zygmunta Augusta S. zaangażował się w popieranie starań Henryka Walezego o tron polski. W tym celu wypłacił znaczne sumy na ręce posła francuskiego w Polsce J. de Monluca. Z relacji (11 VI 1573) ambasadora toskańskiego akredytowanego przy dworze cesarskim – G. Conciniego – wynika, że za pośrednictwem firmy włoskiej Capponich z Lyonu S. przekazał 50 tys. skudów (wypłaconych w trzech ratach: 24 tys., 14 tys. oraz 12 tys. skudów). Kiedy poselstwo polskie wysłane do Francji po Henryka Walezego zostało zatrzymane w drodze przez Niemcy, panowie polscy wysłali S-ego 26 VII 1573 z Krakowa z listami do elekta, nakłaniającymi go do natychmiastowej podróży do Polski. Dn. 13 VIII t.r. S. spotkał się w Châlons-sur-Marne z polskim poselstwem, które pokonało przeszkody i dotarło do Francji. Do Krakowa wrócił w październiku t.r. Witał elekta przy wjeździe do Polski, w Poznaniu 28 I 1574 i towarzyszył mu w drodze do stolicy. Henryk Walezy chcąc mu się odwdzięczyć mianował go dworzaninem i dokumentem z maja 1574 nadał mu, należącą do wielkorządców krakowskich, wieś Zielonki. Walenty N. Trepka twierdzi, że S. umożliwił Henrykowi ucieczkę z Polski, przygotowawszy rozstawne konie, za co przez króla Stefana Batorego ogłoszony został banitą, dobra jego skonfiskowano, a on sam musiał opuścić Kraków. Wedle R. Mazzei w r. 1574 podążył do Francji; pod koniec t.r. przebywał w Lyonie, aby osobiście dopilnować zwrotu pożyczonej gotówki. S. nie ucierpiał jednak z powodu popierania Walezego. W l. 1574–80 spłacał jego dług w wysokości 5 500 zł jednemu z kupców wileńskich. Wraz z S. Montelupim był wykonawcą ostatniej woli dworzanina królewskiego Franciszka Krupki z Łańcuta. Mieszkał w Krakowie w kamienicy przy Rynku zw. Starą Mynnicą, będącej własnością jego i brata (1570). Szos opłacali z racji zamieszkiwania w niej co najmniej od r. 1564. W kamienicy tej w r. 1568 odprawiały się nabożeństwa ewangelickie, co świadczy, że obaj sprzyjali nowinkom religijnym. S. był także właścicielem kamienicy w Rynku zw. Krupczyńską, którą w r. 1579 sprzedał bpowi krakowskiemu Piotrowi Myszkowskiemu. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powrócił do Włoch. Po r. 1579 nie znajdujemy potwierdzenia źródłowego jego obecności w Polsce. Wg R. Mazzei przeniósł się ostatecznie do Florencji w r. 1580; dn. 23 IX 1581 spisał testament. Zmarł we Florencji pod koniec r. 1581 w wieku 44 lat.

 

W małżeństwie z poślubioną we Florencji w r. 1579 Antonią Machiavelli miał S. syna Carla Gasparego (ur. 1581, po śmierci ojca), którego syn Lorenzo (1624) został członkiem gwardii pałacowej w. ks. Cosima II de Medici.

 

W 2. poł. 1584 zjechał do Krakowa Gaspare Soderini, brat Bernarda i Carla. Dn. 7 VIII t.r. przedstawił radzie miejskiej pełnomocnictwa, które otrzymał we Florencji 12 V jako opiekun małoletniego syna S-ego. Miał załatwić najpilniejsze sprawy po zmarłym bracie. Inne nieuregulowane kwestie majątkowe prowadzili w imieniu syna S-ego synowie Bernarda – Luca i Niccoló (m.in. w r. 1585 – ze spadkobiercami Sebastiana Lombardi oraz w r. 1589 z Walentym Glinką).

 

 

 

Caccamo D., Eretici italiani in Moravia, Polonia, Transilvania (1558–1611), Firenze–Chicago 1970 s. 68, 69, 70; Chmiel A., Domy krakowskie. Ulica św. Jana, Kr. 1924; Daugnon de F., Gli Italiani in Polonia, Crema 1907 II 221–2; Fournier L., Les Florentins en Pologne, Lyon 1894 s. 249–51; Grzybowski S., Henryk Walezy, Wr. 1985; Kutrzeba S., Dzieje handlu i kupiectwa krakowskiego, „Roczn. Krak.” T. 14: 1910 s. 104; Mazzei R., Itinera mercatorum. Circolazione di uomini e beni nell Europa centro-orientale 1550–1650, Lucca 1999 s. 72–97, 314–15; Molenda D., Kopalnie rud ołowiu na terenie złóż śląsko-krakowskich w XVI–XVIII w., Zesz. Nauk. UJ, Nr 16, Historia, 1958 z. 3 s. 62, 69; Ptaśnik J., Z dziejów kultury włoskiego Krakowa, „Roczn. Krak.” T. 9: 1907 s. 36, 72–3; Serwański M., Henryk III Walezy w Polsce, Kr. 1976 s. 131; – Akta podkancl. Krasińskiego, I–III; Dudithius A., Epistulae, Ed. L. Szczucki, T. Szepessy, P. 2: 1568–1573, Budapest 1995; tenże, Epistulae, Ed. ciż, P. 3: 1574, Budapest 1999; Księga wiertelnicza krakowska, Cz. 1 (1568–1577), Wyd. K. Jelonek-Litewka, A. Litewka, Ł. Walczy, Kr. 1997; Marticularum summ., V nr 7621, VI nr 287, 346; Orzelski, Bezkrólewia ksiąg ośmioro; Rachunki dworu królewskiego, 1544–1567, Wyd. A. Chmiel, w: Źródła do historii sztuki i cywilizacji w Polsce, Kr. 1911 I 105; – AGAD: Ks. Kwitów, t. 4 s. 678, Rachunki poselstw, t. 14 s. 128, Metryka Kor. t. 114 s. 31 v.–32v., t. 121 s. 105v.–109v., 385v.–386v.; AP w Kr., Oddz. Miejski: Cons. Crac. t. 445 s. 862, t. 446 s. 18, 29, 103, 119, 223, 298–299, 359, 468–469, 524, 528–530, 568, 929, t. 447 s. 249, 881–882, 1011, t. 448 s. 29–32, 100, t. 449 s. 158–159, t. 451 s. 418, Scab. Crac. t. 19 s. 101, 151–152, 183–184, 251, 299, t. 20 s. 215, t. 22 s. 486–487, 703–705, Plenip. Crac. t. 760 s. 627–628, 742, 890–891, 969, t. 761 s. 75–76, 131, 509, 549–550, Schoss Crac. t. 2513 s. 20, t. 2529 s. 113, 144, t. 2568 s. 16, 20, 122, Oddz. na Wawelu: Castr. Crac. t. 87 s. 344, 516–547, 935, t. 93 s. 742–743, t. 507 s. 227–228, t. 765 s. 1554–1555, t. 785 s. 635, t. 1131 s. 1v., t. 1145 s. 585, 919, 920, 968–969, 1021, 1081, 1082, 1374, t. 1146 s. 430, t. 1151 s. 775–777, t. 2253 s. 185, t. 765 s. 1554–1555, t. 785 s. 635; Archivio di Stato we Florencji: Fondo Mediceo, filza 662 s. 344r., filza 690 s. 338r., 338v., filza 4332 s. 257, 288r., 288v., filza 7330 A, s. 255; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 8373 (Teki Rzymskie) s. 83.