Russjan Cezary (1867–1934), matematyk, fizyk, profesor UJ, Politechniki we Lwowie i uniw. w Charkowie. Ur. 27 VIII w Makiejewie (w pow. chersońskim), był synem Karola.
R. ukończył gimnazjum klasyczne ze złotym medalem w Kiszyniowie. W l. 1885–7 studiował matematykę i fizykę na uniwersytecie w Kijowie, w l. 1887–9 w Noworosyjskim Uniwersytecie w Odessie, gdzie uzyskał magisterium (odpowiednik doktoratu w innych krajach) z matematyki w r. 1892, ale już w l. 1890–97 był wykładowcą różnych dziedzin wyższej matematyki i mechaniki teoretycznej. Potem przebywał na rządowym stypendium w r. 1897 w Paryżu, w r. 1898 w Lipsku i w r. 1899 w Berlinie, doktoryzował się w r. 1900 (habilitacja w innych krajach) z matematyki w Odessie, gdzie w l. 1900–2 był docentem i wykładał geometrię analityczną. Już w r. 1900 otrzymał propozycję objęcia w Dorpacie katedry matematyki, a w r. 1901 katedry mechaniki teoretycznej, ale w r. 1902 zdecydował się objąć jako profesor nadzwyczajny ad personam wykłady matematyki na UJ, gdzie obok wybranych zagadnień wyższej matematyki wykładał do r. 1905 także mechanikę analityczną i teoretyczną, a w l. 1907–8 wybrane zagadnienia z fizyki teoretycznej. W r. 1904 przeniósł się jednak jako profesor zwyczajny do Szkoły Politechnicznej we Lwowie na Katedrę Mechaniki Ogólnej i Analitycznej, którą zajmował do r. 1907. Wykładał tam mechanikę ogólną, statykę, dynamikę układów sztywnych, hydrostatykę, mechanikę analityczną, hydromechanikę, wybrane zagadnienia z mechaniki ciała sztywnego. W l. 1889–1902 publikował w Odessie liczne prace po rosyjsku z zakresu matematyki, jak o prawdopodobieństwie błędów, o rozwiązywaniu równań algebraicznych z nieznanym n – 1, z teorii integracji równań różniczkowych, o systemie równań Pfaffa, o symbolicznych determinantach. Po polsku od r. 1890 ukazywały się jego artykuły naukowe w „Pracach Matematyczno-Fizycznych”: o prawie Gaussa (1890), Teoria przekształceń Pfaffa (1897, 1898), z teorii przetworzeń, z rachunku różniczkowego; w „Sprawozdaniach AU” ogłosił Kilka twierdzeń z teorii wyznaczników (1903 nr 1), Metoda Pfaffa całkowania równań różniczkowych cząstkowych rzędu pierwszego (1903 nr 7, 8), w „Bulletin International de l’Académie des Sciences de Cracovie”: Quelques propositions sur les déterminants (1903 nr 1), Méthode de Pfaff pour l’intégration des équations différentielles aux dérivées partielles du 1-e ordre (1903 nr 7, 9), w „Rozprawach AU Wydz. Matematyczno-Przyrodniczego” Kilka stwierdzeń z teorii wyznaczników (1905 t. 65), a w „Czasopiśmie Technicznym” O niektórych wektorach w mechanice i fizyce matematycznej (1905), Stan obecny podstaw mechaniki teoretycznej (1906); opublikował też podręcznik Hydrostatyka i hydrodynamika (Lw. 1907). W r. 1907 objął R. katedrę analizy matematycznej uniw. w Charkowie jako profesor zwycz. Tam opublikował wiele prac z zakresu równań różniczkowych (m. in. Differencial’noe isčislenie, Charkov 1919, Metod integrirovanija differencial’nych uravnenij v častnych proizvodnych 2-go porjadka po dvum peremernnym nezavisimym privedeniem k sistemie obyknovennych differencial’nych uravnenij, <„Zapiski Charkovskogo matematičeskogo obščestva” 1928 t. 2 s. 113–98>, Cas remarquable du système en ivolution des équations aux dérivées partielles de l’ordre d’une fonction inconnue des variables indépendantes <„Inst. Akad. Nauk SSSR Otdalenie matematičeskich i estestvennych nauk” 1933 no 1 s. 45–84>, Ableitung des Integrals von Cauchy der partiellen Diferentialgleichung erster Ordnung aus dem vollständigen Integrale derselben mittelst der Variation der willkürlichen Konstanten <„Zapiski Charkivs’kogo matematičnogo tovaristva ta NDIMM pri CHDM”, S. 4, 1934 t. 9 s. 53–62>, Die Gleichungen der charakteristischen Mannigfaltigkeiten des Systems in Ivolution der partieller Differentialgleichungen erster Ordnung und das allgemeine Integral der Differentialgleichungen derselben <„Matematičeskij sbornik” 1935 t. 42 v. 2 s. 217–40>), metody Cauchy’ego i in. Opuszczając Lwów ustanowił stypendium na politechnice dla Polaków z Ukrainy, które jeszcze w r. 1934 wynosiło 250 zł. Zmarł 30 III 1934 w Charkowie.
Kucharzewski, Pism. techn. pol., I; Ukraïns’ka matematična bibliografija, Kiïv 1963 (częściowa bibliogr.); Składy osobowe i programy Politechniki Lwowskiej 1904–7, 1922–34; – Róziewicz J., Polsko-rosyjskie powiązania naukowe 1725–1918, Wr. 1984 s. 241, 246 (błędne daty pracy w Odessie); Studia z dziejów katedr Wydziału Matematyki, Fizyki, Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kr. 1964; Średniawa B., History of Theoretical Physic at Jagiellonian University in Cracow in XIXth Century and in the First Half of XXth Century, W. 1985, Zesz. Nauk. UJ [Nr] DCCXXVII; – Arch. UJ: S II 619; AGAD: Zespół c. k. Min. Wyznań i Oświaty 158-u (częściowa bibliogr.); Informacje Jarosława Matwiiszyna z Inst. Matematyki Akad. Nauk w Kijowie.
Stanisław Marian Brzozowski