Szczepański Czesław Apolinary (1885–1961), sędzia, prezydent Lublina.
Ur. 20 VII w Lublinie, był synem Tomasza (zm. 1939), właściciela piekarni w Lublinie i od r. 1905 małego majątku w Struży (pow. lubelski), oraz Teodory z Kuśmierskich.
S. uczył się w gimnazjum męskim w Lublinie, ale za uczestnictwo w strajku szkolnym 1905 r. i członkostwo w szkolnym komitecie strajkowym został ze szkoły relegowany. Maturę zdał eksternistycznie w r. 1906 w Nowogrodzie Wielkim, po czym podjął studia w Petersburgu, najpierw w Inst. Górniczym, potem na Wydz. Prawa uniwersytetu. W czasie studiów był przewodniczącym koła Bratniej Pomocy Młodzieży Polskiej. W r. 1912 ukończył studia w Petersburgu, a następnie złożył egzamin państwowy na Uniw. w Dorpacie. Wrócił do Lublina i od grudnia t.r. pracował jako pomocnik w kancelarii adwokackiej. Podczas pierwszej wojny światowej, po zajęciu miasta przez wojska austro-węgierskie, zaangażował się w r. 1915 w działalność Miejskiego Komitetu Obywatelskiego i 3 IX t.r. został przezeń powołany na stanowisko sędziego gminnego z siedzibą w Lublinie; pod koniec r. 1916 wybrano go tamże do Rady Miejskiej. Od 10 I 1917 był ławnikiem i członkiem kolegium Magistratu, w którym sprawował nadzór nad Wydz. Gospodarczym. Dn. 16 VIII t.r. uzyskał nominację Tymczasowej Rady Stanu na sędziego pokoju lubelskiej dzielnicy Tatary. Od 18 X 1917 do 28 III 1918 był wiceprezydentem Lublina; popierany przez Narodową Demokrację, został 22 X 1918 ponownie wybrany na ten urząd przez Radę Miejską. Dn. 20 III 1919 zostały obrany prezydentem miasta.
W czasie wojny polsko-sowieckiej przewodniczył S. powołanemu w lipcu 1920 Miejskiemu Komitetowi Propagandy Pożyczek Państw. oraz wszedł w skład utworzonej 1 VIII t.r. Wojewódzkiej Straży Obywatelskiej. W l. 1920–8 był w Lublinie prezesem Tow. Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego. Dn. 17 I 1921 został członkiem lubelskiej Rady Wojewódzkiej. Zasiadał w zarządzie szpitala św. Jana Bożego oraz w Wojewódzkiej Radzie Szpitalnej. Uczestniczył w zjazdach krajowych Związku Miast Polskich: w Poznaniu (1921), Katowicach (1923) i Warszawie (1925). W l. 1921–2 należał do Komitetu Budowy Uniw. Lubelskiego. Po wybuchu trzeciego powstania śląskiego wszedł 12 V 1921 w skład piętnastoosobowego Wojewódzkiego Komitetu Obrony Śląska. Równocześnie dążył do integracji z Polską centralną dawnych ziem zabranych; z jego inspiracji odbył się w Lublinie w dn. 28–29 V 1924 zjazd delegatów z województw: lubelskiego, poleskiego i wołyńskiego, a także posłów, senatorów i przedstawicieli rządu; S. wygłosił wówczas referat Ustawa o gminie miejskiej („Zjazd miast kresowych odbyty w mieście Lublinie 28–29 maja 1924 roku, w sprawach organizacji samorządu miejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej”, L. 1924). Od r. 1923 stał na czele Komitetu Rozbudowy m. Lublina i 25 XI 1924 podpisał w Warszawie umowę z Tow. «Ulen and Company» w Nowym Jorku na pożyczkę 2858000 dolarów w złocie, dzięki której rozpoczął w r. 1925 budowę w Lublinie wodociągów, kanalizacji, rzeźni i elektrowni oraz modernizację gazowni. Z jego inicjatywy Magistrat przejął 20 V 1925 Teatr Miejski na wyłączne utrzymanie. Długotrwałe starania S-ego przyspieszyły wyodrębnienie Lublina z pow. lubelskiego, a w konsekwencji zaliczenie go w r. 1928 do kategorii dużych miast w Polsce. S. był członkiem honorowym działającego w Lublinie w l. 1926–7 i związanego z Narodową Demokracją stow. «Straż Narodowa». Po zakończeniu kadencji ponownie kandydował w lipcu 1927 na urząd prezydenta Lublina; nie osiągnąwszy sukcesu, odszedł z Magistratu.
S. kontynuował pracę jako sędzia pokoju, a później sędzia grodzki. Dn. 1 I 1930 objął stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Lublinie; pełnił też obowiązki przewodniczącego Wydz. Hipotecznego oraz Wydz. Rejestru Handlowego. Od r. 1931 był członkiem Komisji Dyscyplinarnej przy lubelskim Sądzie Apelacyjnym oraz zastępcą członka Okręgowej Komisji Ziemskiej. Od 26 X 1932 do 13 VII 1933 był czasowo przeniesiony do Sądu Okręgowego w Radomiu. Należał do Tow. Prawniczego w Lublinie. Brał udział w życiu lubelskiego koła Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów oraz Związku Zawodowego Pracowników Sądowych. Był członkiem Tow. Przyjaciół KUL i Polskiej Macierzy Szkolnej w Lublinie.
Po wybuchu drugiej wojny światowej S. wszedł 1 IX 1939 do powołanego wówczas w Lublinie Miejskiego Obywatelskiego Komitetu Społecznego; został w nim zastępcą przewodniczącego sekcji pomocy rezerwistom. Gdy Niemcy zajęli miasto, 18 IX t.r., wycofał się z sądownictwa, a następnie po ojcu (zmarłym w październiku) objął dzierżawę gospodarstwa rolnego w Świdniku Dużym (pow. lubelski). W marcu 1944 Niemcy zajęli majątek i S. wrócił do Lublina, pozostając bez pracy. Po wyzwoleniu miasta spod okupacji niemieckiej pełnił od 3 VIII t.r. obowiązki prezesa tamtejszego Sądu Okręgowego. W l. 1945–7 był wiceprzewodniczącym Miejskiej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich i kierował podkomisją zajmującą się zbrodniami w obozie na Majdanku; był też członkiem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Od 5 VII 1946 pracował jako sędzia Sądu Apelacyjnego w Lublinie, ale już 1 IX t.r. przeszedł w stan spoczynku. Od r. 1947 do śmierci był adwokatem, członkiem Izby Adwokackiej w Lublinie. Zmarł 16 VIII 1961 w Lublinie, został pochowany 18 VIII na cmentarzu przy ul. Lipowej. Był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1925), Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929) i Złotym Krzyżem Zasługi (1937).
W zawartym w r. 1926 małżeństwie z Natalią z Gąsiewskich, wdową po zmarłym w r. 1923 Walerym Baranieckim, star. lubelskim, miał S. dwie córki: Teresę (ur. 1927), lekarza, zamężną Kozłowską, oraz Iwonę (ur. 1928), bibliotekarkę w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
Imieniem S-ego nazwano ulicę w Lublinie.
Marczuk J., Prezydenci miasta Lublina 1918–1939, L. 1994 (fot.); Słownik biograficzny miasta Lublina, L. 1993 I; – Chabros T., Kronika wydarzeń w Lublinie 21 VII 1944 – 1 II 1945, L. 1974; Czapski A., 80 lat Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie i udział lubelskiej adwokatury w jego rozwoju, „Palestra” 1978 nr 3 s. 41; Czyrka M., Ratusz zatrzymany w czasie. Narodowcy we władzach Lublina w latach 1918–1939, Szczecin 2008; Dzieje Lublina, L. 1975 II (fot.); Kamiński I. J., Życie artystyczne w Lublinie 1901–1926, L. 2000; Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wybrane zagadnienia z dziejów uczelni, L. 1992; Kowieski L., Działalność Wojewódzkiej Rady Szpitalnej w Lublinie w latach 1921–1928, „Region Lub.” R. 2 (4): 1987 s. 113–14; Kruk S., Lubelskie sezony teatralne Józefa Grodnickiego, „Akcent” R. 16: 1995 nr 1 s. 185; Maj E., Narodowa Demokracja w województwie lubelskim w latach 1918–1928, L. 2002; Marczuk J., Rada Miejska i Magistrat Lublina 1918–1939, L. 1984 (fot.); Michałowski S., Sto lat współczesnych wodociągów w Lublinie 1899–1999, L. 1999; Moszyński R., Policha L., Lublin w okresie okupacji (1939–1944), L. 1964; – Bielski K., Most nad czasem, L. 1963 s. 220–1; Kędzierski I., Konkurs na szkic regulacyjny miasta Lublina, L. 1925 s. 29; Rady delegatów robotniczych w Polsce. Materiały i dokumenty, W. 1965 II; Ślaski R., Gimnazjum lubelskie i jego uczniowie od 1900 do 1905 r. (3), „Głos Lub.” R. 12: 1925 nr 250 s. 4; tenże, Ostatnie lata okupacji austriackiej w Lublinie 1917 i 1918 r., „Najnowsze dzieje Polski. Mater. i studia z okresu 1914–1939” T. 12: 1967 s. 224–5; Uziembło W., Wspomnienia 1900–1939, W. 1965; – „Dzien. Zarządu m. L.” za l. 1921–7; „Gaz. w L.” 2000 nr 78 (Z. R. Muszyński, fot.); „Kur. Lub.” 1992 nr 104 (J. Marczuk, fot.); – AP w L.: Magistrat m. L. 1915–18, sygn. 2, 5 k. 441, sygn. 20 k. 7, sygn. 21 k. 193, sygn. 133, Zarząd Miejski w L. 1918–39, sygn. 39–47, Wodociągi i kanalizacja m. L. 1924–47, sygn. 1 k. 1–8; Arch. Okręgowej Rady Adwokackiej w L.: sygn. 69 (akta osobowe S-ego); Arch. Sądu Okręgowego w L.: Akta osobowe S-ego; Okręgowa Kom. Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol. w L.: sygn. OKL/Ds2/89 (akta śledztwa); – Informacje córki, Teresy Kozłowskiej z L. i Aleksandra Czapskiego z L.
Józef Marczuk