Skotnicki Czesław Innocenty, krypt. C.S., C„ Sk., Cz.S., S. (1871— 1945), inżynier hydrotechnik, profesor i rektor Politechn. W arsz. Ur. 20 IV w Moszczance (wg aktu chrztu w Podwierzbiu), w pow. puławskim (urzędowo: nowoaleksandryjskim), był synem Jana (zm. 1891), dzierżawcy majątków Bobrowniki, Moszczanka, Wymysłów i Podwierzbie, oraz Cecylii z domu Sestié, bratankiem Antoniego (zob.), starszym bratem Jana (zob.).
S. uczył się w gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie i zdał maturę w r. 1890. Następnie studiował na wydz. inżynierskim i mechanicznym Politechn. Ryskiej i otrzymał w r. 1896 z odznaczeniem dyplom inżyniera technologa. Po studiach pracował w Warszawie jako asystent w Zakładach Gazowych Tow. Dessauskiego w l. 1897–8, następnie do r. 1900 w biurze Budowy Młynów St. Małyszczyckiego i sp. Pierwszą swą pracę Dachówki cementowe podwójnie żłobkowane (W.) ogłosił w r. 1898. W l. 1900–3 był asystentem dyrektora fabryki papieru «Soczewka» w Warszawie, gdzie prowadził m. in. doświadczenia nad urządzeniami cieplnymi. Wyniki ich opublikował w pracy Koszty wytwarzania energii mechanicznej (W. 1902). Równocześnie był w l. 1901–2 pomocnikiem redaktora „Przeglądu Technicznego”, gdzie zamieścił kilka artykułów dotyczących głównie spraw ciepła. Od r. 1903 S. skoncentrował zainteresowania na problemach hydrotechniki, a zwłaszcza melioracji rolnej. Przeprowadził krótkie studia uzupełniające w Danii, Niemczech i Francji. Nawiązał też bliskie kontakty z gleboznawcą Sławomirem Miklaszewskim. W l. 1903–7 był wspólnikiem i kierownikiem warszawskiej firmy W. Maylerta i St. Janickiego, prowadzącej roboty melioracyjne. Corocznie wyjeżdżał za granicę dla zaznajomienia się z analogicznymi pracami w innych krajach.
W l. 1907–20 S. był dyrektorem Warszawskiego Tow. Melioracyjnego (od r. 1913 Ziemsko-Melioracyjne Tow. w Warszawie). Tam pod jego bezpośrednim kierownictwem lub nadzorem zaprojektowano i w większości wykonano prace melioracyjne w ponad 400 majątkach ziemskich na terenie Król. Pol. W r. 1910 był współzałożycielem, prezesem, a następnie członkiem honorowym Koła Melioracyjnego przy Stow. Techników w Warszawie. Był także rzeczoznawcą spraw melioracji w Centralnym Tow. Rolniczym i w innych organizacjach rolniczych Król. Pol.
Od r. 1906 S. prowadził wykłady z melioracji rolnej budownictwa wodnego i miernictwa na kursach rolnych organizowanych przez Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, następnie na Wyższych Kursach Rolniczych, będących zaczątkiem SGGW. Meliorację rolną wykładał także na kursach dla geometrów przy Tow. Kursów Naukowych (1916–17) i na kursach dla techników drogowych (1917). Opublikował w tym okresie kilka prac, m.in. Uprawa łąk torfiastych… (W. 1911) i Zarys teorii drenowania (W. 1912) oraz liczne artykuły i noty w pismach rolniczych, przeważnie w „Gazecie Rolniczej”, często podpisywane kryptonimami.
Od stycznia 1915 był S. członkiem Komisji Politechnicznej Tow. Kursów Naukowych i współpracował przy tworzeniu Wydz. Inżyniersko-Budowlanego przyszłej Politechniki. Od marca do czerwca 1917 był członkiem komisji rolnictwa przy Tymczasowej Radzie Stanu Królestwa Polskiego. T.r. został wykładowcą melioracji rolnej w Wydz. Inżynierii Wodnej Politechn. Warsz., był jego dziekanem w l. 1917–24 oraz założycielem, organizatorem i kierownikiem (od r. 1919) katedry melioracji rolnych. Dn. 1 IV 1919 otrzymał tytuł profesora zwycz. W r. 1920 wszedł do Komisji opracowującej program Wydz. Mierniczego Politechn. Warsz., a po uruchomieniu wydziału był jego dziekanem w l. 1921–4. Był następnie rektorem (1924–6) i prorektorem (1926–8) Politechniki. W r. 1932 został mianowany członkiem Komisji Dyscyplinarnej dla Profesorów. Ponadto z ramienia Senatu przewodniczył Komisji Bibliotecznej (1921–9), a później był kierownikiem naukowym biblioteki, członkiem Komisji Gospodarczej (1921–3), przewodniczącym Państwowej Komisji Egzaminacyjnej na mierników przysięgłych (1921–4), delegatem Politechn. Warsz. do komitetu uczczenia pamięci Gabriela Narutowicza (1922–3).
Równocześnie S. był projektantem Melioracyjnej Stacji Doświadczalnej w Kościelcu w pow. kolskim (1925), doradcą Zakładu Doświadczalnego Uprawy Torfowisk pod Sarnami na Wołyniu (od r. 1926), stałym konsultantem w Krajowym Tow. Melioracyjnym i konsultantem technicznym Wydz. Powiatowego Sejmiku Kieleckiego (od r. 1929). Wykładał na kursach dokształcających dla inżynierów sanitarnych w Warszawie i na Wydz. Rolno-Leśnym Uniw. Pozn. (1928–31). W r. 1930 był współzałożycielem Tow. Naukowo-Doświadczalnego Instytutu Melioracyjnego przy SGGW, w którym pełnił funkcję zastępcy członka zarządu oraz członka, a następnie prezesa Rady Naukowej.
Przez całe dwudziestolecie międzywojenne S. prowadził w niewielkim laboratorium, zorganizowanym przy katedrze Melioracji Politechn. Warsz., badania nad drenami i przesiąkaniem gruntu. Rezultaty tych badań publikował w dwumiesięczniku (w ostatnich latach – kwartalniku) „Inżynieria Rolna”. Był członkiem jego komitetu redakcyjnego, a po przekształceniu pisma w r. 1936 w „Przegląd Melioracyjny” został jego redaktorem naczelnym (do r. 1939). Jednym z ważniejszych osiągnięć S-ego było opracowanie tabeli, służącej do oznaczania rozstawu drenów przy danych głębokościach na podstawie mechanicznej analizy gleby. Był autorem pierwszego, oryginalnego i nowoczesnego podręcznika akademickiego w języku polskim Nauka melioracji. Wodniactwo rolnicze (Lw. 1925) oraz m.in. prac: Zasady techniki odwadniania bagien i gruntów uprawnych (W. 1918), Drenowanie w zastosowaniu do rolnictwa i techniki (W. 1923) i Technika odwadniania bagien i użytkowanie ich rolnicze (W. 1929, wspólnie z Edwardem Warchałowskim). Ogółem opublikował ok. 80 prac. Stanisław Bac napisał o S-m: «na podstawie badań własnych […] wzniósł fundament pod samodzielną naukę melioracji rolniczej. Technik melioracyjny przestał już być tylko wykonawcą urządzeń a stał się lekarzem gleby».
S. był członkiem komitetu organizacyjnego, następnie prezesem honorowym Ogólnopolskiego Zjazdu Melioracyjnego w Warszawie we wrześniu 1926. Brał udział w melioracyjnych zjazdach międzynarodowych we Włoszech (Międzynarodowy Kongres Gleboznawstwa w Rzymie, 1923), Finlandii, Szwajcarii i Czechosłowacji, nawiązując kontakty z naukowymi ośrodkami melioracyjnymi tych krajów. Interesował się zwłaszcza pracami melioracyjnymi w Czechosłowacji i poświęcił im kilka artykułów na łamach „Inżynierii Rolnej” i „Przeglądu Melioracyjnego”. Był członkiem wielu polskich i zagranicznych towarzystw naukowych.
W okresie okupacji niemieckiej S. przebywał w Warszawie, nie pracował jednak ze względu na zły stan zdrowia. W czasie powstania warszawskiego 1944 r. dostał się do szpitala Dzieciątka Jezus i w początkach października t. r. wraz ze szpitalem został przewieziony do szpitala w Krakowie. W r. 1945 przeniósł się z rodziną do Łodzi, gdzie zmarł 1 IX 1945; pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Odznaczony był Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta.
W małżeństwie zawartym w r. 1896 z Zofią z Waśkiewiczów (zm. 1943) miał S. czworo dzieci: Tadeusza (ur. 1897), inżyniera rolnika, Zofię (1899 – ok. 1904), Janinę (1900–1980), żonę Karola Grohmana, który zginął w Katyniu, a następnie Mieczysława Lepeckiego (zob.), oraz Bogusława (1904–1986), ekonomistę.
Fot. w: „Kur. Warsz.” 1924 nr 279 s. 2, Niedzielny Dod. Ilustr., „Świat” 1925 nr 47 s. 17; – Enc. XX w.; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Zagórowski, Spis nauczycieli, I; – Bac S., Prof. Czesław Skotnicki, „Gospodarka Wodna” 1949 nr 6/12 s. 158–61 (bibliogr.); Księga pamiątkowa stulecia „Arconii”, Londyn 1981; 50 lat Wydziałów Inżynierii Budowlanej, Inżynierii Sanitarnej i Wodnej, Komunikacji, Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1965 s. 609–10 (fot.); Politechnika Warszawska. 1915–1925, W. 1925 (fot.); Politechnika Warszawska 1915–1965, W. 1965; Rektorzy Politechniki 1826–1976, W. 1976 s. 26–7 (fot.); Wojciech Górski i jego szkoła, W. 1982; – Album academicum des Politechnicums zu Riga (1862–1912), Riga 1912 s. 273; Dziennik Urzędowy Min. WRiOP, W. 1919 nr 6 s. 186, 1922 nr 26 s. 462, 1932 nr 1 s. 10; Księga adresowa byłych wychowańców Politechniki Ryskiej, członków korporacji „Arconia” i „Velecja”, W. 1905 s. 54–5; Prace departamentów i biur Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego […] wykonane lub przygotowane przez czas jej istnienia t.j. od 15 I do 1 IX 1917 roku, W. 1918 s. 74; – „Inżynieria Rolna” 1926 nr 5/6 s. 249, 255, 1930 nr 2 s. 88, nr 5 s. 238, nr 6 s. 288, nr 12 s. 567, 1935 nr 1/2 s. 6; – AAN: Akta personalne Min. WRiOP, teczka nr 5674; Arch. paraf. Nawiedzenia Najśw. Marii Panny w Bobrownikach: Akt chrztu nr 77/1872; – Informacje i materiały w posiadaniu wnuka, Jana Skotnickiego z W.
Stanisław Konarski