Rostkowski Daniel (1800–1881), powstaniec 1830/31 r., emigrant, bibliotekarz Czartoryskich. Ur. 3 I w Janikowie w obwodzie radomskim w rodzinie szlacheckiej, był synem Antoniego i Salomei z Cebulskich.
Do służby wojskowej R. wstąpił w r. 1816. Dn. 11 IV 1817 został podoficerem w 4 p. strzelców pieszych, 21 VIII 1818 awansował na podchorążego, a 21 XI 1818 na stopień starszego sierżanta w tymże pułku. Dn. 19 IX 1827 otrzymał prawo noszenia srebrnego feldcechu. Dn. 24 I 1831 został awansowany na podporucznika w 2 p. p. woj. krakowskiego, a 30 VII 1831 na porucznika i adiutanta w 10 p. p. liniowej. Dn. 3 X przedstawiony został do awansu na kapitana. Walczył w bitwach pod Wronowem (17 IV), Kazimierzem (18 V), w obronie Warszawy (6 i 7 IX) w potyczkach pod Gniazdkowem i Nasiłowem. Był ranny w lewą nogę i stracił lewe oko. Za obronę Woli otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari (15 IX 1831).
Wraz z 10 p. p. liniowej przekroczył 5 X 1831 granicę pruską. Po kwarantannie wyjechał do Francji. Skierowany został do zakładu wojskowego w Avignon. Dn. 26 VIII 1832 podpisał rezolucję potępiającą napaść na płk. Feliksa Breańskiego na tle nieporozumień między emigrantami a 19 XII t. r. manifest przeciwko Komitetowi Narodowemu Polskiemu. Po rozwiązaniu zakładu, chory 19 V 1833 znalazł się w szpitalu w Montpellier. Dn. 20 X 1833 udał się z żoną do Gueret (dep. Creuse), by później wyjechać do Tulle (dep. Corrèze). Skromny żołd nie wystarczał na koszty leczenia, zmuszając do zaciągania pożyczek. W kwietniu 1835 starał się z żoną o przeniesienie do Tuluzy, by tam kontynuować leczenie. Dn. 20 IV 1836 otrzymał pozwolenie na pracę w Lapleau (dep. Corrèze) jako dróżnik na drodze z Marcillac do Lapleau. Do r. 1848 pracował jako pikier 1 kl. w Service des Chemins Vicinaux de Grande Communication w Tulle.
R. był zwolennikiem Adama Jerzego Czartoryskiego, od 25 VI 1845 członkiem Tow. 3 Maja w Tulle. Od 1 VIII 1848 pracował w biurze Hotelu Lambert. Z chwilą zorganizowania w Paryżu biblioteki i archiwum Czartoryskich R. został bibliotekarzem i konserwatorem zbiorów rękopiśmiennych. Uporządkował kancelarię osobistą Władysława Czartoryskiego oraz papiery Tow. 3 Maja. W l. 1852–5 był wraz z Ludwikiem Zwierkowskim sekretarzem W. Czartoryskiego. We wrześniu 1855 objął stanowisko «ekonoma» w Wyższej Szkole Polskiej przy Boulevard Montparnasse 68, przy dyr. Juliuszu Jedlińskim zajmował się sprawami budżetowymi i gospodarczymi szkoły.
R. nie cieszył się dobrą opinią wśród emigracji, m. in. we wrześniu 1854 oskarżony został o deprawowanie małoletnich dziewcząt. Oddalony ze służby, jak pisał «przez intrygi zawistnych ludzi», wyjechał do Aniche (dep. Nord), gdzie zamieszkał w domu dyrektora pobliskiej cukrowni, dawnego kolegi z 10 p. p. liniowej Rocha Rysińskiego. Dzięki jego poparciu znalazł pracę w miejscowej hucie szkła jako buchalter, jednak ze względu na zły stan zdrowia szybko ją przerwał. Opuszczając Paryż otrzymał od W. Czartoryskiego jednorazową zapomogę w wysokości 500 fr. Później żył wraz z żoną z zapomóg rządowych i pomocy emigrantów. W r. 1876 bezskutecznie starał się o przyjęcie do Zakładu Św. Kazimierza. Dn. 1 I 1878 napisał list do żony prezydenta Republiki Francuskiej E. Mac-Mahona przedstawiając krytyczną sytuację materialną swoją i żony. Na starość stracił wzrok, był obłożnie chory. Zmarł 3 VI 1881 w Aniche i pochowany został na miejscowym śródmiejskim (dawnym) cmentarzu.
Z małżeństwa z Józefą 1. v. Kluczycką R. dzieci nie miał.
Starszy brat R-ego Adam (1797–1831) był porucznikiem 4 p. strzelców pieszych, adiutantem batalionu, ranny w bitwie pod Grochowem, odznaczony 9 III Złotym Krzyżem Virtuti Militari, zmarł z odniesionych ran w szpitalu Św. Krzyża w Warszawie.
Bartkowski J., Spis Polaków zmarłych w Emigracji od roku 1831, w: Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., VII/VIII; Księga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny… oficerów, podoficerów… Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lw. 1881; – Bielecki R., Zarys rozproszenia Wielkiej Emigracji we Francji 1831–1837, W.-Ł. 1986; Buczek K., Z przeszłości Biblioteki XX. Czartoryskich, „Przegl. Bibliot.” R. 10: 1936 s. 193; Ekielski J., Fundacja Pelagii Russanowskiej, Miejsce Piastowe 1931 s. 107–8; – Krosnowski, Almanach hist., I–III; Potrykowski J. A., Tułactwo polskie we Francji, Kr. 1974 II; Rys ogólny jednorocznych dziejów tułactwa polskiego w Zakładzie Awiniońskim od lutego 1832 do lutego 1833 [b. m. r. w.]; – Arch. Départamentales du Nord w Lille: M 142/22; Arch. Départamentales de L’Herault w Montpellier: 44 M 57*; Arch. Départamentales de Vaucluse w Avignon: sygn. 4 M 199; Arch. de France w Paryżu: AJ 15 4228; Arch. Municipales d’Aniche; B. Czart.: sygn. 5610, Ew. 1173, 1230, 1232, 1360, 1514, 1561, 1930, 1983; B. Kórn.: sygn. 2408, BPP 387, 511, 557, 574; Muz. Adama Mickiewicza w Paryżu: sygn. 1062; – Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Zbigniewa Zacharewicza z Kr.; – Informacje Henri Musielaka z Aniche (Francja).
Janusz Pezda