Stempkowski (Stępkowski) Daniel Stefan h. Suchekomnaty (zm. 1672), kasztelan bracławski.

Był synem kaszt. bracławskiego Gabriela (zob.) i jego pierwszej pierwszej żony Maryny z Mężyńskich.

W młodości odbył S. podróż zagraniczną; 25 VI 1639 wpisał się na fakultet prawniczy uniw. w Lejdzie. W r. 1643 był dworzaninem królewskim; 16 VI t.r. uzyskał za zgodą króla Władysława IV cesję ze strony ojca star. włodzimierskiego, przynoszącego 1 tys. zł kwarty do skarbu kor. W r. 1648 powstańcy kozaccy Bohdana Chmielnickiego do tego stopnia spustoszyli star. włodzimierskie, że nie przynosiło odtąd żadnych dochodów. Dn. 17 IV 1649, ze względu na dużą ilość spraw związanych z rebelią kozacką, szlachta wołyńska zobowiązała S-ego do szybszego podjęcia sądowniczej funkcji starościńskiej. S. wziął udział t.r. w kampanii zborowskiej, zapewne służąc w jednej z chorągwi powiatowych pod komendą ojca, pułkownika zaciągów wołyńskich. Na drugi sejm 1650 r. posłował S. z woj. wołyńskiego. Uczestniczył w kampanii beresteckiej, w tym także w trzydniowej bitwie z siłami kozacko-tatarskimi (28–30 VI 1651); jako dworzanin królewski wystawił poczet sześciokonny pod drugą królewską chorągiew dworską pod komendą Janusza Wessla. Ponownie reprezentował woj. wołyńskie na sejmie brzeskim 1653 r. Wraz z krewnym Michałem Stempkowskim, pisarzem ziemskim bełskim, został w r. 1654 deputatem do Tryb. Kor. w Lublinie. Podczas potopu szwedzkiego, zapewne na przełomie r. 1655/6, był uczestnikiem konfederacji tyszowieckiej. Ok. r. 1656, wkrótce po śmierci ojca, został kaszt. bracławskim; na pewno pełnił tę funkcję w r. 1657.

Z sejmu 1658 r. został S. wybrany na deputata do komisji do rozliczeń z wojskiem. Toczył w tym okresie spór z kaszt. wołyńskim Stanisławem Kazimierzem Bieniewskim o spadek po Anastazji Kisielowej, wdowie po stryju swej drugiej żony, woj. kijowskim Adamie Kisielu. W styczniu 1659, pod nieobecność Bieniewskiego, zajechał dobra Niskieniki i Hoszcza, zabrał przechowywane tam dokumenty i wywiózł ciało Kisielowej; sprawa ta trafiła w kwietniu t.r. przed sąd sejmowy. Na sejmie 1661 r. wyznaczono S-ego na senatora rezydenta na pierwszy kwartał r. 1662. Zapewne, podobnie jak większość senatorów, poparł dworskie plany elekcji vivente rege i podpisał skrypty elekcyjne. Podczas obrad sejmu t.r., jako delegat z senatu, wraz z kaszt. sandomierskim Stanisławem Witowskim, zapraszał izbę poselską do przybycia na wspólne obrady. Powołany do komisji skarbowej we Lwowie dla zapłaty wojsku kor., uczestniczył w jej pracach od sierpnia. Dn. 7 IX podpisał się pod listem senatorów do marsz. w. kor. Jerzego Lubomirskiego, który pod koniec sierpnia polecił swojej piechocie węgierskiej obsadzić zamek wawelski i wystawić warty; sygnatariusze listu wzywali marszałka do zaprzestania tych działań. W dobie rokoszu Lubomirskiego (1665–6) popierał, jak się zdaje, antykrólewską opozycję; przyczynił się do wyboru posłów związanych z Lubomirskim, zarówno na sejm nadzwycz. 1665 r., jak i sejm 1666 r. Ok. r. 1668 na sejmiku włodzimierskim dla woj. bracławskiego zapewne scedował star. włodzimierskie Stefanowi Zahorowskiemu. Uczestniczył w r. 1669 w elekcji Michała Korybuta Wiśniowieckiego, którą podpisał z woj. bracławskim. Z sejmu warszawskiego 1670 r. wyznaczony został na senatora rezydenta na trzeci kwartał r. 1671.

Po ojcu był S. posesorem star. hnidawskiego i właścicielem dóbr w woj. wołyńskim, w tym Nieświcza (Nieswicza), gdzie rezydował. Dn. 21 VIII 1657 zastawił poł. wsi Łaskowa i Oran z przynależnościami (pow. włodzimierski) za 4 tys. zł Szymonowi Węglińskiemu; w r. 1658 powiększył sumę zastawu o 1 tys. zł. Eufrozyna Ossolińska, starościna żydaczowska, scedowała mu 6 VIII 1661 wieś Brzeźnicę w woj. ruskim. Posag jego drugiej żony wynosił 100 tys. zł. Wraz z trzecią żoną, Eufrozyną z Dzieduszyckich, zastawił u lubelskiego Żyda klejnoty i inne cenne przedmioty. S. zmarł pod koniec r. 1672.

S. był żonaty trzykrotnie. Po raz pierwszy ożenił się w styczniu 1647 w Korcu, dzięki poparciu wuja macochy, kanclerza lit. Stanisława Albrychta Radziwiłła, z Eufrozyną z Koreckich, córką kaszt. wołyńskiego Karola (zob.); żona zmarła w połogu w październiku t.r. Po raz drugi ożenił się z Heleną Hilarią (Halyną), córką Mikołaja Kisiela (zob.), płk. kozackiego, chorążego nowogrodzkiego [Nowogród Siewierski] i Heleny z Załęskich. Z drugiego małżeństwa miał córkę Ewę, zamężną za Remigianem Sołtykiem, stolnikiem nowogrodzkim, 2.v. za Stanisławem Liniewskim, łowczym kijowskim, oraz syna Gabriela, w r. 1674 elektora Jana III Sobieskiego z woj. wołyńskiego, żonatego z Marianną z Lipskich, wdową po cześniku płockim Mikołaju Ubyszu, a następnie z Dorotą z Moskorzowskich, córką Hieronima (zob.) i Barbary Niemiryczówny, podkomorzanki kijowskiej. W r. 1657 poślubił S. Eufrozynę z Dzieduszyckich, córkę kaszt. lubaczowskiego Aleksandra; rektor Akad. Zamojskiej Bazyli Rudomicz, który 20 IX t.r. odwiedził ich w Sitańcu, ofiarował im z okazji poprawin ich wesela logogryf – panegiryk w formie łamigłówki („Logogryph”, Zamość 1657). Z trzecią żoną miał S. synów Aleksandra i Tomasza, zapewne cześnika kamienieckiego (ok. 1693–9). Po śmierci S-ego ranga wołyńskiej gałęzi rodu znacznie się obniżyła.

Boniecki, V 168, X 95, XI 148, 150, XIV 269, 324; Elektorowie; Elektorów poczet, s. 345 (dot. syna S-ego, Gabriela); Estreicher, XXVIII 57–8; Niesiecki, VIII; Żychliński, VI 310–11 (błędna tabl. geneal.), XIX 34; – Anusik Z., Struktura społeczna szlachty bracławskiej w świetle taryfy podymnego z 1629, „Przegl. Hist.” T. 76: 1985 z. 2 s. 243–4; Chłapowski K., Starostowie w Małopolsce 1565–1668, w: Społeczeństwo staropolskie, W. 1986 IV; Ciara S., Senatorowie i dygnitarze koronni w drugiej połowie XVII wieku, Wr. 1990 s. 99–100; Ciesielski T., Sejm brzeski 1653, Tor. 2003; Janas E., Konfederacja wojska koronnego w latach 1661–1663, L. 1998; Kersten A., Z badań nad konfederacją tyszowiecką, „Roczn. Lub.” T. 1: 1958 s. 115–16; Nagielski M., Chorągwie dworzańskie Jana Kazimierza podczas dwóch batalii kozackich 1649–1651, w: Gospodarka – ludzie – władza, Red. M. Kopczyński, A. Mączak, W. 1998 s. 124; Ochmann-Staniszewska S., Staniszewski Z., Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, Wr. 2000 I–II; Sysyn F. E., Between Poland and the Ukraine. The Dilemma of Adam Kysil 1600–1653, Cambridge, Mass. 1985; – Akta grodz. i ziem., X; Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae, Hagae 1875 (Stemkoski); Arch. Jugo-Zap. Rossii, cz. III t. 4 s. 198–200, cz. VI t. 1 cz. 2 s. 247–52, cz. VII t. 2 nr 26 (podymne w star. włodzimierskim w l. 1648–55); Dzieduszycki M., Kronika domowa Dzieduszyckich, Lw. 1865 s. 97; Materiały źródłowe do dziejów Żydów w księgach grodzkich lubelskich z doby panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego w 1669–1697, Oprac. H. Gmiterek, Judaica Lublinensia Vol. 2: 2003; Radziwiłł, Pamiętnik, (występuje jako Daniel, brat Gabriela); Relacje wojenne z pierwszych lat walk polsko-kozackich powstania Bohdana Chmielnickiego okresu „Ogniem i Mieczem” (1648–1651), Wyd. M. Nagielski, W. 1999; Rudomicz B., Efemeros czyli Diariusz prywatny pisany w Zamościu w latach 1656–1672, L. 2002; Rus’ka (Volins’ka) metrika. Kniga za 1652–1673 gg., Sost. P. Kulakovs’kij, w: Pamjatniki istorii Vostočnoj Evropy, Ostrog–W.–Moskva 1999 V; Rus’ka (Volyns’ka) metryka, Kyïv 2002 s. 764; Temberski, Roczniki, s. 391; Vol. leg., IV 734, 832; – AGAD: Metryka Kor., nr 188 k. 10v–11v (cesja star. włodzimierskiego), Dz. XVII nr 74 (lustracja woj. wołyńskiego za l. 1659–65) s. 96, Sigillata, nr 3 k. 281, nr 6 k. 85v, nr 10 k. 196, nr 11 k. 92, nr 12 k. 43v., Zbiór Czołowskiego, nr 525 s. 58–60; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 2979 k. 12 (geneal. Stempkowskich); Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny w Kijowie: F. 28 op. 1 nr 104 k. 103, 886–7, nr 105 k. 1447–9; L'vivs'ka naukova biblioteka im. V. Stefanyka we Lw.: F. 91 op. 70 III s. 170.

Mirosław Nagielski