Szopiński Dominik, pseud.: Kronikarz, Mestwin, Nadwiślanin, Soplica, krypt. D. S. (1883–1984), ksiądz rzymskokatolicki, działacz Polonii amerykańskiej.
Ur. 1 XI w Przerębskiej Hucie (pow. kościerski) na Pomorzu w wielodzietnej rodzinie ziemiańskiej, był synem Jana (1836–1919), działacza polskich organizacji społecznych, i Katarzyny z Miętkich (1840–1934). Miał m.in. starszego brata Leona (1864–1939), który w r. 1885 wyemigrował do USA i osiadł w Chicago, gdzie włączył się w działalność Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego i w l. 1900–5 był jego prezesem. Współpracował z wydawanymi w Chicago czasopismami polonijnymi; w l. 1888–1913 współredagował tygodnik „Gazeta Katolicka”, a w l. 1914–16 redagował jej dodatek „Rodzina Polska” oraz prawdopodobnie w l. 1900–17 równocześnie współredagował tygodnik „Gazeta Polska”. Był sekretarzem Komitetu Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki (odsłonięty w Chicago w Humboldt Park 11 XI 1904). W l. 1917–21 publikował w tygodniku „Nowy Świat”, następnie w „Dzienniku Związkowym” prowadził dział gospodarczy. Zmarł 6 I 1939 w Crivitz (Wis.). Z pozostałego rodzeństwa S-ego bracia: Jan (zm. 1944), Teofil (zm. 1944), misjonarz w Afryce, i Bolesław (zm. 1941 w niemieckim obozie koncentacyjnym w Dachau) byli jezuitami, a w USA osiedli również Alojzy (zm. 1966 w Chicago), lekarz, oraz Albertyna, w zakonie Martyna (zm. 1928 w Chicago), nazaretanka.
S. uczył się w progimnazjum w Kościerzynie, ale wskutek szykan niemieckich nauczycieli przeniósł się w r. 1901 do gimnazjum w Chojnicach. Był tam członkiem tajnego kółka samokształceniowego filomatów. W lipcu 1902, z pomocą brata Leona, wyjechał do USA. W Milwaukee (Wis.) rozpoczął naukę w seminarium duchownym św. Franciszka i wstąpił do działającego tam Polskiego Tow. Literackiego im. św. Stanisława Kostki. Dn. 25 V 1907 przyjął święcenia kapłańskie i został mianowany wikariuszem w parafiach Chicago, najpierw w dzielnicy South, a następnie Bridgeport. W r. 1908 był na rodzinnym Pomorzu, zwiedził także m.in. Warszawę, Kraków i Gniezno. Po powrocie t.r. do USA wykładał język i literaturę polską oraz homiletykę w seminarium duchownym w Milwaukee oraz sprawował opiekę nad tamtejszym Polskim Tow. Literackim. Wraz z emigrantami z Pomorza, ks. Feliksem Feldheimem, Aleksandrem Karczyńskim i ks. Bernardem Szudzińskim, założył w Chicago w r. 1910 Tow. Naukowe im. Królowej Jadwigi. W l. 1911–13 razem z Karczyńskim wydawał i redagował w Milwaukee, a następnie w Chicago, organ Towarzystwa, kwartalnik „Przegląd Polsko-Amerykański”. Publikował w nim artykuły, m.in. w r. 1911 Szkolnictwo polskie w Stanach Zjednoczonych (nr 1) i Szkolnictwo wyższe polskie w Stanach Zjednoczonych (nr 4), a w r. 1912 Zygmunt Krasiński, Udział Kościuszki i Pułaskiego w rewolucji amerykańskiej oraz Józef Ignacy Kraszewski (wszystkie nr 1). Podczas ponownego pobytu na Pomorzu w r. 1911 brał udział w otwarciu Domu Polskiego w Kościerzynie. W dn. 2–3 X t.r. uczestniczył w I Zjeździe Tow. Literatów i Dziennikarzy Polskich w Syracuse (Nowy Jork). Wszedł do powołanego w r. 1912 przez bp. pomocniczego Chicago, Pawła Rhodego Zjednoczenia Kapłanów Polskich w Ameryce i został jego sekreterzem generalnym. Ogłosił podręcznik Gramatyka języka polskiego w ćwiczeniach (Chicago 1911). Od r. 1914 redagował organ Zjednoczenia Kapłanów Polskich, chicagowski miesięcznik „Przegląd Kościelny”; publikował w nim artykuły propagujące katolicką naukę społeczną.
Po wybuchu pierwszej wojny światowej w r. 1914 włączył się S. w działalność organizacji wspierających Ententę, kierowanych przez Jana Smulskiego: Polskiej Rady Narodowej oraz Polskiego Centralnego Komitetu Ratunkowego (od 17 VIII 1916 Wydz. Narodowy Polski). W kazaniach i opracowanych przez siebie drukach ulotnych domagał się włączenia Pomorza wraz z Gdańskiem do przyszłego państwa polskiego. Wskutek szykan biskupa Chicago pochodzenia niemieckiego G. Mundeleina przeniósł się w r. 1921 do zarządzanej przez bp. Rhodego diec. Green Bay (Wis.). Mianowany przez niego proboszczem polskiej parafii św. Kazimierza w Northeim, zrezygnował z pracy wykładowcy seminarium duchownego w Milwaukee. Nadal pełnił funkcję sekretarza generalnego Zjednoczenia Kapłanów Polskich w Ameryce i do r. 1936 redagował „Przegląd Kościelny” (od r. 1926 jego kontynuację „Przegl. Katol.”, wyd. w Waszyngtonie od r. 1933). W l.n. był w stanie Wisconsin proboszczem w parafiach: NMP w Peshtigo (1928), św. Józefata w Oshkosh (1936) i św. Antoniego w Niagarze (1938). W r. 1948 został dziekanem dekanatu Marinette (Wis.). W zarządzanych przez siebie parafiach zakładał S. szkoły polskie, a w Niagarze powołał oddział Stow. Kobiet Katolickich oraz szkółkę sobotnią prowadzoną przez siostry józefitki, które sprowadził z kraju. Interesował się działalnością ruchu kaszubskiego w Polsce, prenumerował wydawane na Pomorzu czasopisma naukowe.
W r. 1961 przeszedł S. na emeryturę, a wkrótce potem otrzymał tytuł prałata. W r. 1971 przyjechał do kraju i osiadł w Rumi (pow. wejherowski). Dn. 20 V 1972 uczestniczył w Wejherowie w Zjeździe Filomatów Pomorskich. Ogłosił Wspomnienia młodości („Pomerania” 1980 nr 11–12). Zmarł 26 I 1984 w Rumi, został pochowany na cmentarzu paraf. Świętej Trójcy w Kościerzynie w grobie rodziców.
Bratankiem S-ego był Lubomir Szopiński (zob.).
Bolduan T., Nowy bedeker kaszubski, Gd. 2002; PSB (Smulski Jan, Smulski Władysław, dot. brata, Leona); Polish American Serial Publications 1842–1966. An Annotated Bibliography, Chicago 1968 (dot. także brata, Leona); Słown. Geogr. (Przerębska Huta, dot. ojca S-ego); Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, L. 1995 IV (bibliogr.); Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV (bibliogr., dot. także brata, Leona); Stromski Z., Pamięci godni. Chojnicki słownik biograficzny 1275–1980, Bydgoszcz 1986 s. 140; – Borzyszkowski J., Kaszubsko-pomorscy duszpasterze – współtwórcy dziejów regionu, Gd.–Pelplin 2002 s. 148–70 (fot.); tenże, O Dominiku Szopińskim, „Pomerania” 1980 nr 11/12 s. 14–24 (fot.); Nir R., Szkice z dziejów Polonii, Orchard Lake (Michigan) 1990; Szews J., Filomaci pomorscy, W. 1992 s. 173, 186, 383; Szulist W., Zasłużeni wśród kaszubskiej Polonii, „Przegl. Polonijny” R. 10: 1984 z. 3 s. 110; – „Dzien. Bałtycki” 1984 nr 24 (nekrologi); „Gaz. Tor.” 1903 nr 26, 1904 nr 55, 1907 nr 93, 1911 nr 76; „Przew. Katol.” 1972 nr 26 s. 228; „Za i przeciw” 1975 nr 46 (fot.); – Mater. autora dot. S-ego z l. 1972–82.
Jerzy Szews