INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dymitr Sienieński h. Dębno  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sienieński Dymitr h. Dębno (zm. 1465), kanonik krakowski i gnieźnieński, archidiakon zawichojski. Był jednym (zapewne najmłodszym) z jedenastu synów Dobiesława z Oleśnicy i Sienna, woj. sandomierskiego (zob. Oleśnicki Dobiesław) i Katarzyny z Goraja, bratem Jana z Sienna i Oleska (zob.), arcybpa gnieźnieńskiego Jakuba z Sienna (zob.), Pawła z Sienna (zob.), Mikołaja i Andrzeja Sienieńskich (zob.), bratem stryjecznym kard. Zbigniewa Oleśnickiego (zob.). Od dóbr Sienno w ziemi sandomierskiej zwał się Sienieńskim.

Pierwszy raz S. jest wzmiankowany w r. 1440 w zapisce nekrologicznej ojca wraz z pozostałymi braćmi, m.in. piastującymi już urzędy: Janem, podkomorzym sandomierskim, i Piotrem, łowczym sandomierskim, oraz Jakubem, kanonikiem krakowskim. Uczył się w szkole kolegiackiej w Sandomierzu. W r. 1452 świadkował na dokumencie kard. Oleśnickiego już jako kanonik krakowski i archidiakon zawichojski. W t.r. podjął próbę zdobycia prestiżowej prałatury, a mianowicie scholasterii krakowskiej wakującej po śmierci Jana Elgota, musiał z niej jednak zrezygnować na korzyść Tomasza Strzempińskiego. W r. 1454 objął z prowizji papieskiej kanonię w kapitule katedralnej gnieźnieńskiej. T.r. otrzymał takąż prowizję na archidiakonię gnieźnieńską; nie utrzymał się jednak na niej, wyparty przez Jana Lutkowica z Brzezia. W r. 1455 przyjął święcenia kapłańskie. Za protekcją króla, objął jeszcze w t.r. opróżnioną przez brata Jakuba prepozyturę skalbmierską; nie powiodły mu się natomiast starania o prepozyturę gnieźnieńską, po rezygnacji z niej brata Jakuba. Po raz ostatni uczestniczył w posiedzeniu kapituły gnieźnieńskiej 24 IV 1460.

W sporze o biskupstwo krakowskie, który toczył się od r. 1460 po śmierci bpa Strzempińskiego, opowiedział się S. zdecydowanie po stronie legitymującego się papieską prowizją brata Jakuba a przeciwko królewskiemu nominatowi Janowi Gruszczyńskiemu. Gdy Kazimierz Jagiellończyk wysłał do Rzymu posłów na czele ze star. sandomierskim Janem Rytwiańskim w celu nakłonienia papieża do unieważnienia prowizji wydanej Jakubowi, S. podążył w ślad za nimi, by skutecznie przeciwdziałać tej akcji. Po nieudanej próbie mediacji na początku 1461 r. podjętej przez przychylnych Jakubowi, woj. krakowskiego Jana Tęczyńskiego i dworzanina królewskiego Jana Melsztyńskiego, biskup nominat, jego bracia oraz pozostali stronnicy Jakuba, m.in. bracia Długoszowie, skazani zostali na wygnanie. S. towarzyszył bratu w tułaczce, najpierw w Pińczowie, gdzie Jakub został 31 V konsekrowany na biskupa, później krótko w Tęczynie, a następnie przez półtora roku na zamku w Melsztynie, gdzie udzielił im schronienia i wspomagał finansowo Jan Melsztyński, ponieważ banitów pozbawiono dochodów z beneficjów. To zapewne wówczas Melsztyński uczynił S-ego jednym z egzekutorów swego testamentu. W styczniu 1463 na sejmie w Piotrkowie Jakub zrzekł się ostatecznie biskupstwa krakowskiego, a towarzyszący mu S. i pozostali stronnicy uzyskali królewskie przebaczenie i powrócili na poprzednie urzędy (kapituła krakowska udzieliła im po 20 grz. zapomogi). S. zmarł w r. 1465, przed 4 V, ponieważ tego dnia kanonię po nieżyjącym już S-m objął Andrzej Gruszczyński; 10 V zaś, po dotarciu tej wieści do Krakowa, kapituła rozdzieliła między kanoników jego dobra prestymonialne.

 

Boniecki; Dworzaczek; Paprocki; Żychliński, VIII; Korytkowski, Prałaci gnieźn., III; Łętowski, Katalog bpów krak., IV; Wiśniewski, Katalog prałatów sandomierskich; – Bobrzyński M., Smolka S., Jan Długosz, jego życie i stanowisko w piśmiennictwie, Kr. 1893 nr 162, 180, 209, 217, 224; Dworzaczek W., Leliwici Tarnowscy, W. 1971; Koczerska M., Piętnastowieczne biografie Zbigniewa Oleśnickiego, „Studia Źródłozn.” T. 24: 1979 s. 47; Przybyszewski B., Kapituła krakowska za kanonikatu Jana Długosza (1436–1480), w: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetną rocznicę śmierci Jana Długosza, Kr. 1980; – Acta capitulorum, I; Acta capitulorum Crac.; Cod. Univ. Crac., II; Długosz, Historia, V; Mon. Pol. Hist. (S.N.), V; Przybyszewski, Wypisy źródł. do dziej. Wawelu, [T. 1:] 1440–1500; Repertorium Germanicum, V (passim); Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 3738b; – AP w Kr.: Castr. Crac. t. 15 s. 51, Terr. Crac. t. 147 s. 348; Arch. Archidiec. w Gnieźnie: ACap. B15 k. 72, 78r., 137v., 211v.; Arch. Kapituły Metropolitalnej w Kr.: Acta actorum t. 1 k. 29, t. 1b k. 100, t. 2 k. 21 v.–22; B. PAN w Kr.: rkp. 8476, 8478; IH PAN w Kr., Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. w Średniowieczu: Mater. do t. 5 Kodeksu dyplomatycznego Małopolski, Mp V A/B 89, F 16.

Waldemar Bukowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Esterka

XIV w. - XIV w.
postać legendarna
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.