Potempski Edward, krypt. E. P. (1876–1936), inżynier mechanik i inżynier elektryk. Ur. 27 III w Warszawie, był synem Hieronima, inżyniera, i Marii z Konopków. Ukończył gimnazjum w Kijowie (1894), a następnie uzyskał stopień inżyniera mechanika na politechnice w Rydze (1902), gdzie należał do akademickiej korporacji «Arkonia»; dyplom inżyniera elektryka otrzymał na politechnice w Karlsruhe (1903). W latach studenckich zajmował się kompozycją szachową, układał zadania problemowe (przeważnie tzw. trzychodówki), które były publikowane i nagradzane w „Kurierze Warszawskim”. Po powrocie do Warszawy P. rozpoczął pracę zawodową przy budowie miejskiej sieci telefonicznej, potem kierował montażem urządzeń centrali telefonicznej Tow. Akcyjnego «Cedergren» i pracował tam do r. 1906. Następnie został zastępcą dyrektora technicznego budowy pierwszej polskiej fabryki żarówek «Cyrkon» w Warszawie, która rozpoczęła produkcję żarówek z włóknem wolframowym (zamiast dotychczas stosowanego włókna węglowego). W l. 1911–16 pełnił funkcję dyrektora technicznego tej fabryki.
Podczas rewolucji 1905–7 r. P. uczestniczył w walce o szkołę polską. Od r. 1906 był członkiem zarządu Tow. Kursów Naukowych w Warszawie, przekształconego później w Wolną Wszechnicę Polską. W tym czasie działał w Tow. Kultury Polskiej. Należał do czołowych działaczy Zjednoczenia Postępowego Polskiego w Warszawie. W czasie pierwszej wojny światowej był członkiem Komitetu Obywatelskiego m. st. Warszawy i z jego ramienia pełnił funkcję przewodniczącego i zastępcy kilku sekcji w Wydziale Pomocy dla Ludności, członkiem prezydium Klubu Demokratycznego, prezesem Tow. Czytelni m. st. Warszawy, członkiem rzeczywistym Tow. Biblioteki Publicznej w Warszawie.
W l. 1917–20 P. przebywał w Chlewiskach koło Szydłowca (Zagłębie Staropolskie), gdzie zarządzał dużymi posiadłościami przemysłowo-rolniczymi (kopalnia rudy, huta, folwarki, lasy). W l. 1920–4 ponownie pracował jako dyrektor techniczny fabryki «Cyrkon» i na tym stanowisku, podobnie jak i w poprzednim okresie, przyczynił się znacznie do jej rozwoju. Po przekształceniu w r. 1926 «Cyrkonu» w Zjednoczoną Fabrykę Żarówek «Tungsram» P. wchodził do jej zarządu aż do śmierci. W l. 1924–30 był dyrektorem technicznym centrali największego wówczas w kraju przedsiębiorstwa maszyn elektrycznych Polskich Zakładów Elektrycznych «Brown-Boveri» w Warszawie, następnie dyrektorem Polskiego Związku Przedsiębiorstw Elektrotechnicznych, a w ostatnich latach życia kierował działem propagandy i taryf w Elektrowni Miejskiej w Warszawie.
Jednocześnie, od r. 1921, P. prowadził na Politechnice Warszawskiej wykłady z dziedziny oświetlenia elektrycznego, akumulatorów i prostowników. W szczególności zajmował się zagadnieniami techniki świetlnej. Na temat oświetlenia elektrycznego opublikował wiele artykułów, m. in. w „Przeglądzie Technicznym”, „Przeglądzie Elektrotechnicznym”, „Rzemiośle” i w wydawnictwie czeskim pt. „Elektrotechnika v Polsku” (Praha 1933). Wygłosił wiele odczytów i referatów, m. in. w l. 1929 i 1931 na akademiach ku czci wynalazcy żarówki T. Edisona. Był członkiem komitetu redakcyjnego działu «Elektrotechnika» w „Przeglądzie Technicznym” (1915–16) i czasopisma „Światło i Siła” (1930–1). P. był współzałożycielem i działaczem Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP). Współuczestniczył w pracach nad normalizacją żarówek. Brał udział w przygotowaniach i obradach pierwszego wspólnego zjazdu przedstawicieli SEP i Elektrotechnicznego Związku Czechosłowackiego w Warszawie (1933). Działał w Stowarzyszeniu Techników Polskich. Był m. in. prezesem zarządu Organizacji Gospodarki Świetlnej, prezesem rady nadzorczej Małopolskiej Fabryki Żarówek «Żareg» we Lwowie, członkiem rady Polskiego Związku Przedsiębiorstw Elektrotechnicznych, sędzią handlowym przy Sądzie Okręgowym w Warszawie. Od r. 1929 piastował mandat radnego m. st. Warszawy. Był członkiem Koła Filistrów korporacji «Arkonia» w Warszawie i Związku Akademików Gdańskich «Wisła» oraz sekretarzem Związku Filistrów «Welecji». P. zmarł nagle, w czasie polowania, na udar serca 21 IX 1936 w Cieślach pod Płockiem, pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 187-6-9/10).
Z małżeństwa (od r. 1907) z Janiną z Wawrzynowiczów P. pozostawił córki: Marię (ur. 1909), zamężną Świerszcz, pracownika Instytutu Cukrowniczego, i Stefanię (ur. 1912), zamężną Mściwujewską, technika rentgenologa, oraz syna Stanisława (ur. 1921) inżyniera elektryka, projektanta i rzeczoznawcę instalacji i urządzeń elektrycznych.
Brat P-ego Wacław (1871–1929), inżynier mechanik, absolwent politechniki w Rydze, był pracownikiem wydziału budownictwa magistratu m. st. Warszawy, od r. 1924 zaś kierownikiem biura Polskiego Związku Przedsiębiorstw Elektrotechnicznych w Warszawie.
Wawrykiewicz E., Bibliografia dziesięciu tomów „Przeglądu Technicznego” za l. 1900–9, W. 1914; Album academicum des Polytechnikums zu Riga 1862–1912, (Ryga) 1912; – Biblioteka Publiczna w Warszawie w r. 1915, W. 1916 s. 31; Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej. TKN, W. 1917 s. 114, 258; Gospodarka elektryczna w Polsce, W. 1920 s. 169, 187, 520–1, 1930 s. 209, 222, 231, 233, 241, 1112, 1113, 1166; Historia elektryki polskiej, W. 1972 IV, 1976 I (życiorys); Historia Polski, W. 1974 III cz. 3 s. 11 (fot.), 222; Historia Stowarzyszenia Elektryków Polskich, 1919–1959, W. 1959; Kiepurska H., Warszawa w rewolucji 1905–1907, W. 1964; Kozłowski C., Działalność polityczna Koła Międzypartyjnego w l. 1915–1918, W. 1967; Księga pamiątkowa „Arkonii” 1879–1929, W. 1929 I; Księga pamiątkowa pierwszego wspólnego zjazdu Stowarzyszenia Elektryków Polskich i Elektrotechnického Svazu Československého w Warszawie, W. 1933 s. 22, 25, 28, 373, 445, 481, 487 (karykatura); „Kurier Warszawski” – Książka jubileuszowa 1821–1896, W. 1896 s. 529; Kycia M., Stowarzyszenie „Organizacji Gospodarki Świetlnej”, W. 1930 s. 13, 36; Miąso J., Uniwersytet dla Wszystkich, W. 1960; Molenda J., Piłsudczycy a narodowi demokraci, 1908–1918; W. 1980; Orzechowski I., Kochański A., Zarys dziejów ruchu zawodowego w Królestwie Polskim 1905–1918, W. 1960; Politechn. Warsz. 1915–1925, W. 1925; Sroka A. R., Księga adresowa przemysłu, handlu i finansów, W. 1922 poz. 4735, 1930 poz. 3828, 3852; 150 lat wyższego szkolnictwa technicznego w Warszawie 1826–1976, W. 1979; „Tungsram”, Zjednoczona Fabryka Żarówek Sp. Akc. 1909–1929, W. 1929 s. 10 (fot.); Wróbel M., Sto lat polskiej kompozycji szachowej, W. 1956 s. 22–4; – Kalendarzyk polityczno-historyczny m. st. Warszawy na r. 1916; toż na r. 1917; Książka informacyjno-adresowa „Cała Warszawa”, W. 1930 s. XI–15; Nasza walka o szkołę pol. II 188; Program Politechniki Warszawskiej, 1921/2, 1925/6, 1930/1; Rocznik polskiego przemysłu i handlu, W. 1932 poz. 1091, 1093; Sprawozdania i prace Polskiego Komitetu Elektrotechnicznego 1926 s. 11, 12, 32, 1927 s. 71, 1928 s. 13, 29, 1929 s. 75, 125; Sprawozdanie Stowarzyszenia Techników Polskich w Warszawie, W. 1935 s. 5, 25; – „Biul. Muz. Przem. i Techn.” 1937 nr 5 s. 11; Kalendarz Warsz. J. Ungra 1907 s. 50; „Kur. Warsz.” 1916 nr 35 s. 3, nr 117 (wyd. poranne) s. 1, 1927 nr 127 s. 5, 1928 nr 33 s. 11 (ogłoszenie), 1936 nr 260–2, 265 (nekrolog); „Przegl. Elektrotechn.” 1921 s. 269, 275, 279, 1922 s. 13, 111, 1925 s. 99, 128, 195, 257, 259, 1927 s. 183, 186, 1929 s. 191, 237, 573, 574, 1930 s. 44, 294, 302, 311, 1931 s. 248, 460, 571, 1932 s. 17, 119, 223, 229, 1933 s. 119, 1934 s. 379, 1936 s. 432, 434, 437, 445, 447, 736 (życiorys, fot.), 1939 s. 645, 1976 s. 162–3 (życiorys, fot.); „Przegl. Techn.” 1916 s. 376, 1923 s. 548, 1927 s. 12–13; „Tyg. Ilustr.” 1915 nr 26 s. 409 (fot.); „Wiad. Związku Pol. Zrzeszeń Techn.” 1928 nr 3 s. B-35, 1930 nr 16–17 s. A-34, 5, 1931 nr 18–19 s. 10; – Focht J., Przemysł żarówkowy w Polsce, W. 1937 s. 7 (mszp. pracy mgr w WSH); – Materiały i informacje syna Stanisława Potempskiego; – Bibliogr. do Wacława Potempskiego: „Przegl. Elektrotechn.” 1929 s. 263 (życiorys, fot.).
Jerzy Kubiatowski