Syrewicz (Serewicz, Sirewicz) Emeryk (zm. po 1881), lekarz, uczestnik powstania styczniowego, emigrant.
Pochodził z Ukrainy, był synem Ksawerego, który w r. 1854 został wylegitymowany ze szlachectwa w gub. kijowskiej.
S. studiował medycynę i po r. 1854 uzyskał dyplom lekarza. Po przedłożeniu pracy Hydrothorax izlečen molokom został w r. 1859 członkiem Tow. Lekarskiego Wileńskiego. Na początku l. sześćdziesiątych był radcą nadw. i lekarzem wojskowym w ładożskim pułku piechoty. W chwili wybuchu powstania styczniowego służył w stopniu sztabs-lekarza w batalionie brygady lekkiej artylerii konnej, stacjonującej w Łęczycy. Dn. 3 V 1863 porzucił służbę w wojsku rosyjskim i przeszedł na stronę powstańców. Naczelnik wojenny woj. mazowieckiego Edmund Callier mianował go dowódcą stuosobowej jazdy gostynińskiej. Po połączeniu się z oddziałami Roberta Skowrońskiego i Józefa Skrzyńskiego S. uczestniczył 18 VI t.r. w nieudanym ataku na Łódź. Dn. 8 VII partia S-a w połączeniu z jazdą Skowrońskiego, Skrzyńskiego i Walentego Parczewskiego starła się z rotą rosyjskiej piechoty i kilkudziesięcioma kozakami pod Galewicami, a nazajutrz odniosła zwycięstwo pod Bałkowem. Jako dowódca sił powstańczych w pow. gostynińskim prowadził S. w lipcu i sierpniu walkę podjazdową także w powiatach: płockim, sochaczewskim, łowickim i kutnowskim, atakując małe oddziały kozackie, m.in. 14 VIII pod Galewicami i 18 VIII pod Kutnem. Pod koniec października objął dowództwo połączonych oddziałów jazdy gostynińskiej oraz sochaczewskiej rtm. Kazimierza Grossmana; w bitwie pod Grabowem (29 X) rozbił oddział kilkudziesięciu kozaków, ale natknąwszy się na przeważające siły rosyjskie pod Kiernozią (pow. gostyński), wycofał się do Strzemeszna, a po potyczce 2 XI, w czasie której zmuszono dwie roty piechoty i 80 kozaków do ucieczki, skierował się na Kutno. Dn. 14 XI w walce z silniejszym oddziałem wojsk rosyjskich pod Sobotą (na zachód od Łowicza) partia S-a poniosła porażkę, a S. został ranny. W Kiernozi 6 XII podzielił oddział na dwie części, sam wycofał się z dalszej walki. Rząd Narodowy (faktycznie dyktator Romuald Traugutt) rozkazem dziennym z 11 XII mianował go podpułkownikiem. Wg Agatona Gillera był S. «lubiany przez kolegów», a jego oddział «miał tę zasługę, iż się trzymał nierozproszony przez cztery miesiące». S. przedostał się do Poznania, a stąd pod koniec grudnia wyemigrował do Francji. Wg Ludomira Gadona kupił na przedmieściach Paryża willę.
W r. 1865 wyemigrował S. do USA; z Nowego Jorku korespondował z Leonardem Chodźką. W grudniu 1881 przebywał w Chicago. Wg Gillera zmarł w USA, natomiast wg Edwarda Maliszewskiego wrócił do Europy, zamieszkał we Lwowie i prawdopodobnie tam zmarł.
O rodzinie S-a brak informacji.
Bibliogr. historii Pol. XIX w.; D’jakov V. A., Dejateli russkogo i pol’skogo osvoboditel’nogo dviženija v carskoj armii 1856–1865 godov, Moskva 1967 s. 168; Lewak–Więckowska, Zbiory B. Rap. Katalog; Słown. lek. pol. XIX w.; Spisok dvorian kievskoj gubernii, Kiev 1906; – D’jakov V. A. i in., Russko-pol’skie revolucionnye sviazi 60-ch godov i vosstanije 1863 goda, Moskva 1962; Grot Z., Rok 1863 w zaborze pruskim, P. 1963; Klukowski Z., Lekarze jako dowódcy oddziałów powstańczych w 1863 r., „Lekarz Wojsk.” 1926 t. 8 s. 150; Manikowski H., Powstanie styczniowe 1863–1864 roku w powiecie łęczyckim, w: Studia i Mater. do Hist. Wojsk., VIII cz. 2 s. 187–9, 192, 200; Ratajczyk L., Polska wojna partyzancka 1863–1864, W. 1966; Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Rapperswil 1913; – Bellina S., Notatki o powstaniu w łęczyckim powiecie, w: Giller A., Polska w walce. Zbiór wspomnień i pamiętników z dziejów naszego wyjarzmienia, Paryż 1868 s. 229–30, 232; Callier E., Trzy ustępy z powstania polskiego 1863–1864, P. 1868 s. 55, 92, 95–6, 114; Dok. władz wojsk.; Dok. Wydz. Wojny; Prasa tajna, I, III; Zabór pruski w powstaniu; Zajączkowski J., Notatki z czasów powstania r. 1863 a mianowicie w m. Łodzi i jego okolicach, w: Spiskowcy i partyzanci 1863 roku, Red. S. Kieniewicz, W. 1967; – „Czas” 1863 nr 257 (relacja S-a); – B. Czart.: Teki emigrantów, sygn. 6683; – Informacje Marka Wojtylaka z Łowicza na podstawie kwerendy w AP m. stoł. W., Oddz. w Łowiczu, sygn. 793, 794 (zbiory łowickie Tadeusza Gumińskiego z Legnicy).
Elżbieta Orman