Schinagel (Szinagel) Emil (1899–1943), (czasem podawana mylnie data ur.: 1889), malarz, lekarz. Ur. 10 (lub 6) I w Drohojowie (pow. przemyski), był synem Józefa i Miny z Goldmanów.
S. ukończył III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie. W r. 1916 wstąpił do 4. pp Legionów (wg Łozy). W r. 1917 wcielony do armii austriackiej, służył do 1 XI 1918 w 45. pp w Przemyślu (w służbie medycznej, choć nie miał po temu jeszcze wykształcenia). Dn. 2 XI t.r. został ranny w walkach polsko-ukraińskich. Dn. 15 XI wstąpił do WP, w r. 1919 przydzielony został (nadal w służbie sanitarnej), do kompanii uzdrowieńców 20. pp w Bochni. W grudniu t.r. skierowany został do Krakowa na studia medyczne na Wydz. Lekarskim UJ, równocześnie służył (w r. 1920) w 20. pp w Krakowie («na izbie chorych»). W czerwcu 1920 otrzymał przydział do 50. pp, następnie służył w 1. Batalionie p. strzelców podhalańskich. Z wojska został zwolniony (w stopniu podchorążego sanitarnego) dn. 6 II 1921. Był odznaczony Medalem za Wojnę 1918–21. Kontynuował studia na UJ, uzupełniał je w Wiedniu; stopień doktora medycyny uzyskał 28 IV 1926. Równolegle uczył się malarstwa (przypuszczalnie jako wolny słuchacz) pod kierunkiem Teodora Axentowicza (od r. 1919) w krakowskiej ASP.
S. pracował jako lekarz w założonej przez siebie poradni dla dzieci nerwowych. Publikował prace z zakresu medycyny, z dziedziny psychologii i psychoanalizy w czasopismach: „Sztuka i Życie Współczesne”, „Wiadomości Literackie”. Opublikował też podręcznik Pielęgnowanie niemowląt. Przewodnik dla matek i pielęgniarek (Kr. 1935, wyd. 2 przerobił i dopisał siebie jako współautora – Jan Gołąb, Kr. 1945).
Równolegle ze swoją pracą zawodową lekarza S. uprawiał malarstwo. W r. 1928 był współzałożycielem (wraz z Emilem Krchą, Kasprem i Stanisławem Pochwalskimi) Zrzeszenia Artystów Plastyków «Zwornik». Należał też do Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków (ZZPAP), a także do Zrzeszenia Żydowskich Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy w Krakowie. W r. 1930 odbył podróż studyjną po Europie. W t.r. uczył się jeszcze malarstwa w ASP w Brukseli pod kierunkiem Van Haalena. W l. 1930/31 był w Paryżu i tam uczęszczał do Académie de la Grande Chaumière. S. malował obrazy o charakterze rodzajowym, przedstawiając w nich scenki uliczne, podwórka, sklepy (np. Podwórkowi muzykanci, Pensjonat, W dorożce, Sklep, Jatka, Powrót z zabawy), a także pejzaże z miast, w których przebywał: z Antwerpii (Domy z Antwerpii, W portowej uliczce, Kataryniarz antwerpski), Krakowa (Stary Kleparz, Plac Szczepański, Kościół Karmelitów, Ulica Garbarska), i pejzaże wiejskie z pobytu w Jazowsku (Dwór w Jazowsku, Młyn, Wesele w Jazowsku, Kościółek w Jazowsku, Wiejskie chałupy). Malował też studia portretowe: Kobieta i kwiaty, Portret prof. Hamela. Poza malarstwem sztalugowym interesowały go techniki graficzne, np. linoryt Macierzyństwo (własność B. Jag.), czy cykle drzeworytowe. Zrobił też projekt polichromii do synagogi w Krakowie.
S. wystawiał swe obrazy w r. 1927 na wystawie Niezależnych w Krakowie, w r. 1929 w Dziale Sztuki Powszechnej Wystawy Krajowej (PWK) w Poznaniu, jako artysta niestowarzyszony (Powrót z zabawy, Zima). W t.r. wziął udział w Wystawie autoportretów w lokalu ZZPAP w Krakowie. Wystawiał regularnie ze Zrzeszeniem «Zwornik» m.in.: w r. 1930 w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie, w r. 1931 w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) w Krakowie (kwiecień) i w TPSP w Poznaniu (grudzień), w r. 1932 w TPSP w Krakowie i w TZSP w Warszawie, w r. 1933 w Poznaniu w Salonie Sztuki Współczesnej, w TPSP w Krakowie i w Zakopanem, w sali Związku Artystów, w r. 1935 w ZSP w Warszawie i w Instytucie Propagandy Sztuki (IPS) w Warszawie, w r. 1936 w Poznaniu w Salonie 35, w r. 1938 w IPS w Warszawie i ZZPAP we Lwowie. Wielokrotnie pokazywał swe prace w różnych wystawach IPS w Warszawie (i powtórzone w Łodzi): w r. 1932 (wystawa Nowej Generacji, powtórzona w Łodzi), 1932/33 (Salon Zimowy), 1934 (IV Salon Zimowy), 1935 (V Salon Zimowy), 1936 (Salon Plastyków ZZPAP), 1937/38 (IX Salon Malarski), 1938 (X Salon Malarstwo–Rzeźba–Grafika), 1939 (Wystawa ZZPAP); w r. 1934 odbyła się w IPS indywidualna wystawa prac S-a. Ponadto brał udział w różnych wystawach, np: w r. 1932 w wystawie ugrupowania «Nowa Generacja» we Lwowie, w wystawie ZZPAP w Krakowie, w wystawie członków Zrzeszenia Artystów Malarzy Żydowskich w Katowicach, w r. 1933 wraz z Sekcją Plastyków Krakowskiego Związku Legionistów w Wystawie Legionistów Plastyków w Warszawie, w r. 1937 w wystawie «Przed zimą», urządzonej przez Śląskie Tow. Wystaw i Propagandy Gospodarczej w Katowicach, w maju 1939 w wystawie obrazów, rzeźb i grafiki ofiarowanych przez artystów na Fundusz Obrony Narodowej (FON) w Domu Plastyków w Krakowie. W r. 1930 odbyła się w Antwerpii indywidualna wystawa prac S-a, a w r. 1934 w IPS w Warszawie, na której S. pokazał 18 akwarel i gwaszy. Miał też wystawy w Paryżu, Göteborgu, Malmö, Stockholmie, Belgradzie (wiadomość wg Łozy).
S. był neoimpresjonistą o zdecydowanym upodobaniu do koloryzmu. Operował szeroką, barwną plamą i mocnym uderzeniem pędzla. W jego pracach widoczne są elementy ekspresjonizmu, tak w traktowaniu koloru, jak i pewnego rodzaju deformacji kształtów. S. publikował artykuły na tematy plastyczne w „Głosie Plastyków” (Wyspiański a Gauguin, 1932 nr 8/9 s. 114–17, Z Kazimierzem Miterą w Paryżu, 1937 nr 7–12 s. 74) i piśmie „Sztuka i Życie Współczesne” (Krytykom w odpowiedzi, 1934 nr 1 s. 7–9). W Krakowie mieszkał przy ul. św. Teresy 8, później przy ul. św. Filipa 6. Jego losy, po wybuchu drugiej wojny światowej, nie są znane. Dotarł (uciekając przed Niemcami) do Lwowa, tam został zamordowany w r. 1943 (data dzienna nieznana).
S. był ożeniony (od r. 1922) z Anną Schinagel.
Dzieła S-a znajdują się w Muz. Narodowym w Warszawie (Sklep, Na ławce w parku), Muz. Narodowym w Krakowie (Kataryniarz antwerpski 1930, Widok Kalwarii 1930, Kościół Karmelitów na Piasku 1932 – olejne i Szkic portretowy pani w czerwonym kapeluszu, akwarela), w Muz. ŻIH w Warszawie (Pensjonat, W dorożce – olejne), w Muz. Archeologicznym w Warszawie (Podwórkowi muzykanci, olej., 1920).
Po wojnie prace S-a były pokazywane m.in. na Wystawie Pośmiertnej Polskich Artystów Plastyków zamordowanych przez Niemców, w Związku Artystów Plastyków (ZAP) w Krakowie w r. 1945, na Wystawie dzieł żydowskich artystów-plastyków, męczenników niemieckiej okupacji w lokalu ŻIH w Warszawie w r. 1948, a także na wystawie «Żydzi Polscy» w r. 1989 w Muz. Narodowym w Krakowie.
Autoportret (pokazany na wystawie autoportretów w Krakowie, 1929; – Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler (M. Wallis-Walfisz, pod: Schinnagel); Vollmer, Künstler Lexikon (J. Sandel); Katalog wystawy «Ekspresjonizm w sztuce polskiej», Oprac. P. Łukaszewicz, J. Malinowski, Muz. Narodowe we Wrocławiu, Wr. 1980; Muz. Narodowe w Krakowie. Żydzi polscy, czerwiec 1989 [katalog]; Wystawa dzieł żydowskich artystów-plastyków, męczenników niemieckiej okupacji 1939–1945, Żydowskie Tow. Krzewienia Sztuk Pięknych, Żydowski Instytut Historyczny, kwiecień–maj 1948; Wystawa pośmiertna Polskich Artystów Plastyków zamordowanych przez Niemców 15–28 kwiecień 1945, ZAP w Krakowie; – Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo pol., III; Księga Pamiątkowa III Gimnazjum, obecnie II Liceum im. króla Jana Sobieskiego w Krakowie 1883–1958, Kr. 1958; Pollakówna J., Malarstwo polskie między wojnami, W. 1982; Pol. życie artyst. w l. 1918–39; – Biuletyn Związku Polskich Artystów Plastyków, nr specjalny w 25-tą rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem, Pod. red. A. Vetulaniego [W. 1970]; Materiały do dziejów Instytutu Propagandy Sztuki (IPS), Oprac. J. Sosnowska, W. 1992; Rocznik lekarski RP na r. 1933/34, W. 1933 s. 291; – Arch. UJ: sygn. WL II 339–347, WL II 516, S II 522 (księga promocji doktorskich); IS PAN: Mater. do Słown. Artystów Pol.; – Informacje Piotra Staweckiego na podstawie akt personalnych w CAW.
Róża Biernacka