Manteufflowa (Manteuffel-Szoege) z Schroeterów Emilia (1886–1968), pedagog, działaczka społeczna. Ur. 15 I w Pabianicach, była córką lekarza Pawła Schroetera i Karoliny z domu Wende. Ukończyła szkołę średnią J. Kotwickiej w Warszawie, a następnie kształciła się w Tow. Kursów Naukowych i odbyła studia wyższe z zakresu nauk ścisłych w École Supérieure w Neuchâtel. W r. 1902 rozpoczęła pracę zarobkową w tajnej czytelni A. Ciąglińskiej w Warszawie. W r. 1905 wzięła aktywny udział w pracach kierowanego przez S. Sempołowską Tow. Pomocy Więźniom Politycznym. Po studiach w Szwajcarii powróciła do kraju, a następnie wyjechała do Rygi, gdzie poznała Ignacego Manteuffla (zob.), którego poślubiła w r. 1911. W r. 1915 przyczyniła się do powołania w tym mieście oddziału Tow. Pomocy Ofiarom Wojny. W r. 1918 M. przeniosła się do Warszawy i weszła do zarządu Tow. Gniazd Sierocych; w l. 1921–6 M. należała do Zarządu Głównego Robotniczego Tow. Przyjaciół Dzieci. Szeroką działalność społeczną rozwinęła M. w Kielcach, gdzie mąż jej w l. 1924–7 zajmował stanowisko wojewody. Była m. in. inicjatorką zakładów dla dzieci chorych na jaglicę (w Stradomiu) i gruźlicę (w Rabsztynie) oraz pierwszego w kraju zakładu wychowawczego dla dzieci trudnych (w Herbach). W r. 1927 po śmierci męża powróciła do Warszawy. Pracowała tam jako sekretarz Polskiego Komitetu Międzynarodowych Konferencji Służby Społecznej. Brała udział we wszystkich międzynarodowych kongresach tej organizacji, często występując z referatami. Jednocześnie M. wykładała w Instytucie Pedagogiki Specjalnej, kierowała praktykami studentów Wolnej Wszechnicy Polskiej oraz prowadziła ożywioną działalność publicystyczną i popularyzatorską, ogłaszając artykuły na tematy wychowawcze i wygłaszając pogadanki w radio. W r. 1928 kandydowała do senatu z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem z woj. kieleckiego i została wybrana drugim zastępcą.
Wybuch drugiej wojny światowej zastał M-ą na stanowisku kierowniczki mieszczącego się na Ochocie eksperymentalnego i wzorcowego II Ośrodka Opieki i Zdrowia, przy którym zorganizowała pierwszą w Polsce poradnię wychowawczą dla dzieci i młodzieży. W okresie okupacji M. brała aktywny udział w akcji pomocy społecznej, zorganizowanej najpierw w ramach Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej, a potem warszawskich agend Rady Głównej Opiekuńczej. Na wielu odcinkach była to działalność nielegalna (kształcenie młodzieży, pomoc dla ludności żydowskiej). Sprawom tym poświęciła M. obszerne wspomnienia, opublikowane w r. 1964 pt. Zapiski na temat pracy społecznej w Warszawie podczas okupacji i w latach poprzedzających II wojnę światową (w: „Najnowsze Dzieje Polski. Mater. i Studia z okresu II wojny światowej” W. 1964 VIII).
Po wojnie M. zamieszkała w Łodzi, gdzie pomagała H. Radlińskiej przy założeniu Polskiego Instytutu Służby Społecznej, przemianowanego później na Polskie Tow. Studiów Społecznych. W l. 1946–9 M. była sekretarzem generalnym i pracownikiem naukowym tej placówki. Następnie objęła kierownictwo łódzkiej filii Państwowego Instytutu Higieny Psychicznej, pracując jednocześnie w Centralnej Wojewódzkiej Przychodni Zdrowia Psychicznego. W r. 1956 po powrocie do Warszawy podjęła pracę w Głównej Poradni Zdrowia Psychicznego, a po reaktywowaniu Tow. Przyjaciół Dzieci (TPD) związała się na stałe z działalnością poradni społeczno-wychowawczych. Niebawem weszła też do prezydium Zarządu Stołecznego TPD. W okresie powojennym opublikowała wiele artykułów w czasopismach specjalistycznych, poświęconych sprawom opieki społecznej, zdrowia psychicznego i wychowania młodzieży. Głównym ich tematem była sytuacja rodziny na tle zachodzących przemian gospodarczych i społecznych oraz procesów uprzemysłowienia i urbanizacji kraju. M. posiadała talent organizacyjny, cieszyła się też dużym autorytetem w środowisku pedagogicznym. Była odznaczona m. in. komandorią Orderu Polonia Restituta. Zmarła w Warszawie 8 VII 1968, pochowana została na cmentarzu Powązkowskim.
Z małżeństwa z Ignacym Manteufflem miała dwie córki: Jolantę (ur. 1912), zamężną Massalską, i Hannę (ur. 1915), zamężną Wielopolską.
Fot. w posiadaniu rodziny; – Rzepeccy T. i K., Sejm i Senat 1928–1933, P. 1928 s. 185; – Czaplińska J., Wspomnienie o Emilii M., „Zagadnienia Wychowania w Aspekcie Zdrowia Psychicznego” 1969 nr 1 s. 5–12; Kamiński A., Emilia M., „Nowa Szkoła” 1970 nr 6 s. 52; Radlińska H., Z dziejów pracy społecznej i oświatowej, W. 1964 s. 476–8; – Nekrologi w prasie (m. in. „Życie Warszawy” 1968 nr 165); – Informacje córki Hanny Wielopolskiej.
Anna Szarota