INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Eryk I  

 
 
Biogram został opublikowany w 1948 r. w VI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Eryk I (1382–1459), książę słupsko-pomorski, król duński, norweski i szwedzki, był jedynym synem Warcisława VII i Marii meklemburskiej, wnukiem Elżbiety, córki Kazimierza W. Jako prawnuk (przez matkę) króla duńskiego Waldemara IV Atterdaga został E. na wniosek królowej Małgorzaty (córki Waldemara, a swej babki ciotecznej), uznany za jej dziedzica i następcę tronu w Danii (1388) i Norwegii. Wysłany na dwór Małgorzaty, odebrał tam nader staranne wychowanie. Królem szwedzkim obrano go w r. 1396. Niebawem dokonano koronacji 14-letniego E-a na króla Danii (styczeń 1397) i Szwecji (12 VI 1397), a tzw. unia kalmarska (20 VII 1397) zjednoczyła pod berłem królowej Małgorzaty i młodego E-a Danię, Norwegię i Szwecję. E. dawał niejednokrotnie wyraz swej niechęci wobec Krzyżaków (przeciw którym już Małgorzata porozumiewała się z Polską i Litwą w przededniu Grunwaldu) i mimo nacisku ze strony Zygmunta Luksemburskiego (1412) i zaniepokojonych Krzyżaków (1416) utrzymywał z Polską przyjazne stosunki i wymieniał z Jagiełłą poselstwa (1415). W tym kierunku wpływał też, zdaje się, na E-a jego brat stryjeczny Bogusław VIII. Stosunki z Polską zacieśniły się jeszcze bardziej, gdy E. po śmierci Bogusława (1418) objął opiekę nad jego synami i księstwem słupskim. Podstawę współdziałania stanowił nieco fantastyczny program bałtycki E-ka: on, jako władca zachodniego Pomorza i całej Skandynawii z Finlandią, myślał o pochłonięciu Holsztynu i Inflant, pozostawiając Polsce i Litwie Prusy, Pomorze wschodnie, Gdańsk i Żmudź z przyległymi brzegami Bałtyku. Wymiana listów z Jagiełłą stała się żywa, a nawet doszło (23 VI i 15 VII 1419) do zawarcia wieczystego przymierza polsko-duńskiego. Wymierzone było ono głównie przeciw Krzyżakom, lecz E., głównie pochłonięty jako król duński, rywalizacją, a potem zbrojną walką ze Związkiem Hanzeatyckim, nie chciał angażować się czynnie po stronie polskiej, starał się natomiast wyzyskać je dla zapewnienia pomocy swym pomorskim krewniakom w walce z margrabią brandenburskim Fryderykiem o Nową Marchię; pomocy tej, niezbyt zresztą fortunnie, dostarczyło rycerstwo wielkopolskie. Gdy dwór polski w poszukiwaniu sprzymierzeńców przeciw Krzyżakom pozyskał sobie Fryderyka brandenburskiego, z którym zawarto przymierze i układ zaręczynowy, oddający jego synowi, także Fryderykowi, rękę córki i dziedziczki Jagiełły Jadwigi oraz następstwo tronu w Polsce (1421), urażony E. rozpoczął demonstracyjne rokowania z Krzyżakami. Z Polską jednak nie zerwał, owszem, bawiąc tam na koronacji królowej Zofii (1424) i spotykając się z Jagiełłą w Kaliszu w czasie powrotu z Ziemi św. (1425) usiłował, bezskutecznie zresztą, rozbić plany brandenburskiego małżeństwa Jadwigi i wysuwał propozycję wydania jej za swego bratanka Bogusława IX, którego przeznaczał na następcę tronu w Skandynawii. Starania te nie odniosły skutku, zresztą przyjście na świat Władysława Warneńczyka (1424) pozbawiło je znaczenia, jako drogi do polskiego tronu.

Stosunki między E-em a jego skandynawskimi poddanymi nie ułożyły się dobrze. Wiele niechęci wywołały starania E-a, by zapewnić po sobie tron Bogusławowi IX słupskiemu, oraz obsadzanie stanowisk Pomorzanami. Jeszcze przed zakończeniem wojny z Hanzą (1435) wybuchło w Szwecji powstanie, którego E. nie zdołał opanować, a niebawem wypowiedziano mu posłuszeństwo we wszystkich trzech krajach (1438). E. trzymał się jakiś czas na wyspie Gotlandii, prowadząc żywą akcję korsarską, aż w 1449 wyparty także stamtąd, powrócił do dziedzicznej dzielnicy słupskiej, zabierając z sobą skarbiec królewski. Osiadł w Derłowie, gdzie sprawował rządy wśród sporów ze stanami i krewniakiem swym Erykiem II aż do śmierci (1459). Małżeństwo E-a z Filipą († 1430), córką Henryka IV, króla Anglii, było bezpotomne.

 

Wehrmann M., Geschichte von Pommern, Gotha, 1919, I, 168–71, 191–96, 202, 204, 205, 230; tenże, Genealogie des pommerschen Herzogshauses, Szczecin 1937, 89–90; Prochaska A., Przymierze Władysława Jagiełły z Danią, Kr. 1905 (Rozpr. A. U. Hist. fil. t. 48); tenże, Król Władysław Jagiełło, Kr. 1908, I, 141, 153, 154, 278, 313, II, 15, 28, 31–3, 48, 114, 116, 117, 119, 127–9, 131, 132, 134, 172, 173, 187, 196, 199, 200, 206, 265; Koczy L., Polityka bałtycka zakonu krzyżackiego, Toruń 1936 (Dzieje Prus Wschodnich), 23, 25, 35, 50–8; Mitkowski J., Pomorze Zachodnie w stosunku do Polski, P. 1946, 116, 125–6, 209; Górski K., Państwo krzyżackie w Prusach, Gdańsk–Bydgoszcz 1946, 119, 159, 160; Maleczyński K., Polska i Pomorze Zachodnie w walce z Niemcami w wieku XIV i XV, Gdańsk–Bydgoszcz–Szczecin 1946, 65, 80–1, 85, 87, 89; Długosz, Hist. Pol. IV, 317, 326, 332; Allg. Deutsche Biografie VI 206–7; Dansk biografisk lexikon IV 550–4; Carlson G., Erik der Pommer und sein baltischer Imperialimus, Jomsburg 1940.

Józef Mitkowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.