Gdy Michał Jan Pac nakazał w końcu kwietnia oddać K-ego pod sąd wojskowy, a Kirkora za rabunki dóbr J. K. Branickiego ścigać na gardle, K. dla zrehabilitowania się wpadł na przełomie kwietnia i maja na stojącego koło Bielska w dobrach hetmańskich Kirkora i zabrał mu całą prawie partię. Następnie w Ostrołęckiem K. rozprawił się ze szlachtą, która podburzała chłopów przeciwko konfederatom. Stamtąd przez Ciechanowiec (2 V) podążył ku Siemiatyczom. Partię swą, w której posiadał ok. 1 000 koni, powiększył wówczas dwoma pułkami ułanów królewskich oraz rozbitymi oddziałami Józefa Sawy Calińskiego. Ok. 10 V pokonał liczący kilkaset ludzi oddział pułkownika Salemanna. Dn. 21 V pod Brańskiem rozbił oddział 80 Rosjan i pędził go przeszło 30 km aż do Grannego. Tu doszło do następnej zwycięskiej dla Polaków potyczki z konwojem 300 Rosjan, który przewoził do Warszawy większą ilość pieniędzy. Następnie pociągnął K. przez Ciechanowiec do Nura, gdzie skonfiskował transportowane rzeką do Gdańska zboże Ignacego Ogińskiego, kaszt. wileńskiego, i sprzedał je po b. niskiej cenie «ubogim i ogłodzonym, różnej kondycji ludziom».

 

Za sukcesy odniesione w kilku potyczkach i pomoc okazaną przeciwko Kirkorowi hetman J. K. Branicki w nagrodę ofiarował K-emu 3 000 dukatów na nowy werbunek żołnierzy. Męstwo K-ego doceniał Kazimierz Pułaski i mianował go komendantem ziemi łomżyńskiej, a Szymon Suski, marsz. wiski, nadał mu stanowisko regimentarza ziemi wiskiej. W końcu czerwca K. z Suskim i Filipem Trzeciakiem, regimentarzem płockim, stoczyli w Gulczewie pod Płockiem zażartą walkę, w której polec miało 180 konfederatów, a K. i Suski zostali ranni. Po przejściu Wisły wycofali się na Łęczycę, gdzie znów potykali się z oddziałem wojsk rosyjskich. W połowie lutego 1772 r. podjazd K-ego bił się we wsi Perysiach (?), a 23 IV on sam miał pokonać pod Sokołowem Podlaskim oddział Rosjan konwojujących w kierunku Brześcia jeńców polskich. Konfederację opuścił już na samym jej schyłku. W sierpniu 1772 r. pełnił funkcję komisarza pow. pilznieńskiego do rozkładania kontyngentów żywnościowych dla magazynów i wojsk austriackich. W r. 1778 był stolnikiem bracławskim, a następnie (1781) sędzią grodzkim kamieńczykowskim. Żonaty po raz pierwszy w r. 1754 z Heleną z Kleczyńskich, chorążanką bracławską, a po owdowieniu – z Hiacyntą Zambrzycką, chorążanką łomżyńską, zostawił z niej 3 synów: Fabiana, Teodora i Józefa, oraz dwie córki. Uruski wymienia jeszcze Antoninę Kochanowską, trzecią żonę, i z niej 2 synów: Bazylego i Augustyna.

 

Syn Fabian był w czasie insurekcji kościuszkowskiej komisarzem pospolitego ruszenia na pow. tarczyński, a następnie jego komendantem. Zarządzenie jego w sprawie stawienia się do pospolitego ruszenia natrafiło na trudności ze strony szlachty. Dn. 30 VI 1794 Kościuszko wydał mu rozkaz, by w pow. tarczyńskim odebrał broń tym, którzy nie stawili się na pospolite ruszenie. Niemniej wg raportu z 6 VI pow. tarczyński dysponował podobno 1 903 pospolitakami. Fabian prosił o przydzielenie żołnierzy inwalidów do pomocy wymusztrowania ludzi.

 

 

Boniecki; Uruski; – [Jaubert], Histoire de révolutions de Pologne, W. 1775 II 168; Konopczyński W., Kazimierz Pułaski, Kr. 1931; tenże, Konfederacja barska, II; Kowecki J., Pospolite ruszenie w insurekcji 1794 r., W. 1963; Skałkowski A., Z dziejów insurekcji 1794 r., W. 1926; – Akty powstania Kościuszki, III; Koledzy Kościuszki w Korpusie Kadetów, Fragmenty, Oprac. A. M. Skałkowski, P. 1928; Spis osób, które uczestniczyły w działaniach wojennych Kościuszki 1794 r., Oprac. B. T[wardowski], P. 1894; Vol. leg., VIII 335; – „Thornische Wöchentliche Nachrichten” 1771 s. 186, 202; – AGAD; BOZ 1329 s. 97–8, Akta Grodz. Różań., nr 40 s. 231; B. Jag.: rkp. nr 3049 s. 206, 216, 323, nr 3050 s. 46, 154; B. Kórn.: Gazety pisane, bez sygn.; B. Narod.: rkp. 2997 k. 38–9; B. Krasińskich w W.: rkp. 3924 k. 59v., 62v., 63, 42v., 45 (w odpisach autora).