INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Feliks Rymkiewicz  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1991-1992 w XXXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rymkiewicz Feliks (1799–1851), profesor medycyny Uniw. Wil. Ur. na terenie parafii Woronkowo w pow. czausowskim w gub. mohylewskiej, był synem Antoniego, zaściankowego szlachcica.

R. ukończył gimnazjum w Mohylewie, od 15 IX 1816 do 29 VI 1817 studiował na Uniw. Wil. nauki przyrodnicze, potem do r. 1820 medycynę i uzyskał stopień magistra medycyny. W czasie studiów korzystał dzięki Józefowi Frankowi ze stypendium rządowego i miejsca w Instytucie Uczniów Skarbowych Medycyny, co zapewniało mu pełne utrzymanie; za postępy w nauce otrzymał w r. 1819 komplet narzędzi chirurgicznych. Doktoryzował się 21 VI 1821 na podstawie pracy o błonicy krtani pt. Dissertatio… medico-practica exhibens observationem par in morbum qui croup dicitur… (Wil. 1821). Frank uznając jego inteligencję i pracowitość, wystąpił do Min. Oświaty o zwolnienie R-a z odsługiwania stypendium poza uczelnią i pozostawienie go przy niej. Został więc R. pomocnikiem w kierowanej przez J. Franka katedrze i klinice terapii szczegółowej od r. 1821, a zarazem pomocnikiem klinicznym w Instytucie Położniczym. Za następcy Franka Wincentego Herberskiego awansował w r. 1825 w katedrze na adiunkta-profesora; uprawniało go to do wykładów, które w l. 1825–31 miał z fizjologii w zastępstwie chorego Michała Homolickiego. Po śmierci W. Herberskiego klinikę terapeutyczną przejął Jędrzej Śniadecki, a katedrę patologii i terapii szczegółowej powierzono 16 III 1826 R-owi wraz z wykładami patologii i terapii szczegółowej, 20 V 1829 awansował na profesora nadzwycz.

Po zamknięciu Uniw. Wil. w r. 1832 został R. przyjęty 1 IX 1832 do Akademii Medyko-Chirurgicznej i do jej zamknięcia do końca 1842 r. wykładał fizjologię, patologię, terapię szczegółową i encyklopedię lekarską, od 15 VIII 1834 jako profesor zwycz. Po śmierci J. Śniadeckiego przejął klinikę terapeutyczną, łącząc ją jak za czasów Herberskiego z katedrą terapii szczegółowej. R. był w Akademii najbardziej obciążonym wykładami profesorem, w l. 1841–3 sekretarzem naukowym uczelni; wraz z Adamem Adamowiczem i I. F. Leonowem opisał w większej pracy pt. Museum anatomicum Vilnense (Wil. 1842) preparaty zbiorów anatomicznych uczelni. Był też R. w l. 1829–43 naczelnym lekarzem szpitala Sióstr Miłosierdzia i w l. 1843–51 po jego przekształceniu w miejski szpital przy ul. Sawicz, w l. 1837–48 naczelnym lekarzem Szpitala Izraelickiego, w l. 1844–51 dyrektorem ochronki dziecięcej w gmachu Ochrony Guberni Wileńskiej, w l. 1847–51 dyrektorem Komitetu opiekuńczego nad więźniami i w l. 1848–51 lekarzem Instytutu Szlacheckiego. W r. 1831 brał udział w zwalczaniu epidemii cholery w Brześciu Litewskim i okolicy. Mimo pewnej szorstkości, a niekiedy nawet brutalności, był lubiany, szanowany, zwany «ojcem ubogich». O praktykę nie zabiegał, był raczej typem uczonego gabinetowego, choć wzywany bywał na konsylia w najcięższych przypadkach.

Pracowity, dla swej rozległej wiedzy i znakomitej pamięci nazywany był R. przez Jędrzeja Śniadeckiego «chodzącą biblioteką»; znał kilka języków, wykładał dla studentów jasno i interesująco wzorową łaciną. Śledził najnowsze kierunki medycyny europejskiej i zaznajamiał z nimi środowisko wileńskie, opatrując je krytyczną oceną, jak m. in. poglądy witalistów Ph. Pinela i J. Blumenbacha, fizjologa Fr. Broussaisa. Pierwszy w kraju wszechstronnie omówił homeopatię i surowo ją ocenił w pracy O nauce Hahnemanna („Dzien. Med., Chirurgii i Farmacji” 1830 nr 1). W klinice Herberskiego zaznajomił się ze stetoskopem w osłuchiwaniu płuc i serca, i opublikował pierwszą polską pracę na ten temat (O użyciu stetoskopu, Wil. 1824), propagował tę metodę wśród studentów i wbrew Frankowi i innym profesorom wileńskim wprowadził stałe jej używanie w klinice.

R. opublikował ponad 40 prac, m. in. w „Pamiętniku Farmaceutycznym Wileńskim”, głównie jednak w jego kontynuacji „Dzienniku Medycyny, Chirurgii i Farmacji”. Należąc do redakcji tego pisma, w r. 1822 ratował je wraz z Mikołajem Mianowskim, po przerwie w l. 1824–9 doprowadził do jego wznowienia w r. 1830, a po jego zawieszeniu bezskutecznie usiłował jeszcze raz je wskrzesić w l. 1834–7. Artykuły R-a dotyczyły różnych dziedzin medycyny, m. in. nauk przyrodniczych, anatomii patologicznej, patologii ogólnej, terapii ogólnej, epidemiologii, kardiologii, urologii, chorób żołądka, skórno-wenerycznych, ginekologii, pediatrii. Część z nich informowała o osiągnięciach medycyny we Francji, Anglii i Niemczech. Oddzielnie ukazały się prace, m.in. Prawidła postępowania w niebytności lekarza, dla przywrócenia do życia zmrożonych, uduszonych, oczadzonych, utopionych, zabitych od pioruna i obumarłych od uderzenia lub spadnięcia (Wil. 1822), Wiadomość o cholerze i sposobach oczyszczania powietrza w czasie panującej zarazy (Wil. 1830, wraz z Ignacym Fonbergiem). Dla wydawanego przez Floriana Bobrowskiego słownika „Lexicon latino-polonicum” (Wil. 1841 t. 1, 1844 t. 2), R. opracował terminologię lekarską i przyrodniczą. W rękopisie pozostawił podręcznik Encyclopedia medica, physiologica generalis et specialis (1834 I–II).

R. był od r. 1822 członkiem Tow. Lekarskiego Wileńskiego, jego sekretarzem, kilkakrotnie wiceprzewodniczącym, a w l. 1832, 1839 i 1844 jego prezesem; po likwidacji Akademii zabiegał o prawo do zebrań Towarzystwa w szpitalu miejskim. W r. 1838 został członkiem korespondentem Tow. Lekarskiego Warszawskiego. W l. 1834 i 1836 otrzymał w uznaniu zasług od cara Mikołaja I brylantowy pierścień, a w r. 1838 tytuł radcy stanu. Zmarł 17 XII 1851 w Wilnie, pochowany został na cmentarzu na Rossie.

R. był żonaty, dzieci nie miał.

 

Bieliński, Stan nauk lek. (fot.); Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w.; Enc. Org., XXII; Janowski, Słown. bio-bibliogr. Uniw. Wil. (bibliogr.); Kośmiński, Słown. lekarzów (częściowa bibliogr.); Russ. biogr. slovar’, 1913 XVI 207–8; – Album wybitnych medyków polskich. Seria II. Tabl. V, „Now. Lek.” R. 22: 1910 z. 1 s. 59–60 (portret); Adamowicz A. F., Krótki rys początków i postępu anatomii w Polsce i Litwie, Wil. 1853 s. 22, 28; Bieliński, Uniw. Wil. (bibliogr.); Trzebiński S., Absurdalność w medycynie, „Arch. Hist. i Filoz. Med.” T. 7: 1927 s. 85; tenże, Feliks Rymkiewicz jako profesor propedeutyki lekarskiej w Akademii Wileńskiej, tamże T. 6: 1927 z. 1 s. 22–31; tenże, Zarys historii Wileńskiego Instytutu Medycznego (1806–1842), „Ateneum Wil.” 1927 z. 12 s. 24, 29, 38, 48; Zahorski W., Profesor Józef Frank w Wilnie, „Krytyka Lek.” 1900 z. 4–6 s. 149, 153, 177 (fot.); tenże, Zarys dziejów Cesarskiego Tow. Lekarskiego w Wilnie, W. 1898 s. 45–6, 66, 69–70, 84, 87, 98, 173– 4, 227, 249, 254–8, 267–8, 272–9, 282–3, 286–7, 296 (częściowa bibliogr.); Zmeev L. F., Russkie vrači pisateli, Wyd. 1., Pet. 1886 z. 2 s. 88–9; – Formuljarnyj spisok za g. 1847; [Frank J.], Pamiętniki dr. Józefa Franka, Wil. 1913 1 11, III 197, 260–1, 276; – „Kur. Warsz.” 1830 nr 318, 1852 nr 27; „Kur. Wil.” 1852 nr 4 s. 28; „Pam. Tow. Lek. Warsz.” T. 24: 1850 z. 2 s. 311–15; – Arch. Uniw. Wil.: rkp KC 75 s. 10–11, KC 77 s. 54–55, KC 78 s. 50–51, KC 79 s. 34–35, KC 111 k. 120; – Śnieżko A., Rossa – miasto umarłych, III (mszp. w Red. PSB); – Inskrypcja z nagrobka – u autora.

Piotr Szarejko

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.