INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Feliks (Szczęsny) Sielski (Selśkyj)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sielski (Selśkyj) Feliks (Szczęsny), pseud. Iwan Bojczuk, S. Szcz. (1852–1922), lekarz ginekolog, ukraiński działacz polityczny. Ur. 2 XII w Kołodnicy (pow. stryjski), był synem Stanisława, dzierżawcy dóbr Żulin, i Julii Abrysowskiej.
S. ukończył gimnazjum w Drohobyczu, gdzie poznał późniejszego przywódcę radykałów ukraińskich Iwana Frankę. W r. 1872 wstąpił na wydz. medyczny uniwersytetu w Wiedniu. Tam zaangażował się w działalność ukraińskiego stow. studenckiego «Sicz», prowadził jego bibliotekę, brał udział w przygotowaniu popularnego podręcznika anatomii w języku ukraińskim, a od r. 1875 sprawował w «Siczy» funkcję przewodniczącego. Wiedeńskie mieszkanie S-ego było punktem kontaktowym między młodymi radykałami ukraińskimi z Galicji a ukraińskim socjalistą Mychajłą Drahomanowem przebywającym w Genewie. Tą drogą literatura propagandowa i pomoc finansowa była przekazywana ze Szwajcarii do Lwowa, a także do Charkowa i Kijowa, gdzie S. nawiązał kontakt m.in. z działaczem ukraińskim Pantalejmonem Kuliszem. Publikował w młodzieżowych lwowskich ukraińskich czasopismach socjalistycznych „Pravda” (1876) i „Drug” (1877); brał udział w przygotowywaniu do druku „Gromady”, która ostatecznie nie ukazała się. Współpracował też z wydawnictwem dla ludu przy rusofilskim Tow. im. Mychajły Kaczkowskiego. W czerwcu 1877, z powodu swych kontaktów zagranicznych, S. został aresztowany i przewieziony do Lwowa. Znaleziono przy nim listy Drahomanowa i oskarżono o przynależność do nielegalnej organizacji szerzącej komunizm. W styczniu 1878 był z wolnej stopy sądzony w grupowym procesie we Lwowie i skazany na więzienie, które odsiedział od 7 IX do 7 X t.r. Z powodu procesu S. został na pewien czas wykluczony z ukraińskiego tow. oświatowego «Proswita». Po wyjściu z więzienia kontynuował swą działalność, m.in. publikował w czasopiśmie „Gromadski Drug”. W r. 1879 doprowadził do zjednoczenia «Siczy» z rusofilską korporacją studencką «Osnowa», co bardzo krytycznie ocenili radykałowie ukraińscy w Galicji. W tym samym czasie I. Franko zarzucał mu natomiast obojętność wobec spraw rodaków.
Dn. 31 VII 1880 S. otrzymał promocję na stopień doktora medycyny i po odbyciu praktyki w zakresie akuszerii i ginekologii w klinice Rudolfa Chrobaka w Wiedniu został asystentem w Maria-Theresien-Spital u K. Rokitansky’ego jun. W r. 1883 powrócił do Lwowa, gdzie otrzymał posadę naczelnika oddziału chorób kobiecych w szpitalu miejskim, i pracował tu aż do przejścia na emeryturę. Prowadził także prywatną praktykę we Lwowie. W r. 1886 wraz z grupą lekarzy lwowskich założył Lwowską Lecznicę Bezpłatną (od r. 1892 Powszechną Lecznicę Bezpłatną), w r. 1899 przemianowaną na Poliklinikę Powszechną. W l. 1887–98 opublikował 11 prac naukowych na łamach czasopism: „Centralblatt für Gynäkologie”, „Wiadomości Lekarskie”, „Przegląd Lekarski” oraz „Zbirnyk sekciji matematyčno-prirodopisno-likarśkoï Naukovogo tow. im. Ševčenka”. Dotyczyły one głównie patologii macicy i operacyjnych metod jej leczenia. Za najwartościowszą uchodziła Zur Mechanik der normalen und pathologischen Lageveränderungen der Gebärmutter („Centralblatt für Gynäkologie” 1897 nr 20). Opracował też ulepszoną wersję leczenia wypadnięcia macicy metodą Thure-Brandta („Wiad. Lek.” 1888 nr 5) oraz skonstruował strzykawkę własnego pomysłu do wstrzykiwań śródmacicznych („Przegl. Lek.” 1887 nr 29). W r. 1888 na V Zjeździe Lekarzy i Przyrodników Polskich we Lwowie wygłosił odczyt pt. Operacja plastyczna na międzykroczu metodą Lawsona Taita (w: „Dziennik V Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich”, Lw. 1888 nr 5). S. był lekarzem sądowym we Lwowie, członkiem od r. 1883 (w r. 1900 prezes jego sekcji lwowskiej) Tow. Lekarzy Galicyjskich, członkiem Naukowego Tow. im. T. Szewczenki (NTSz) (od r. 1897 zastępca przewodniczącego Sekcji Matematyczno-Przyrodniczo-Lekarskiej, w l. 1898–1901 przewodniczący Komisji Lekarskiej NTSz, od 3 VI 1899 członek rzeczywisty NTSz). Wchodził w l. 1913–15 w skład Najwyższej Rady Zdrowia w Wiedniu. Był współtwórcą ukraińskiej terminologii medycznej i założycielem-wydawcą „Lwowskiego Tygodnika Lekarskiego” w r. 1906. Wspierał założenie Ukrajinśkiego likarśkiego towarystwa w r. 1903.
Wbrew opinii I. Franki, S. także jako lekarz z ustabilizowaną praktyką pozostawał w kontakcie z kręgami radykałów ukraińskich i wspomagał je finansowo. W październiku 1891, na mocy uchwały drugiego zjazdu Rusko-Ukraińskiej Partii Radykalnej wszedł w skład komitetu dla opracowania programu oświaty społecznej. W grudniu 1892, jako mąż zaufania radykałów, został obrany członkiem wydziału «Proswity». Dn. 26 XII 1899 na zjeździe założycielskim ukraińskiego Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego we Lwowie (powstałego m.in. z odłamu prawicowego partii radykalnej) S. został wybrany do Szerszego Komitetu Narodowego tej partii.
Od r. 1889 S. był członkiem tow. handlowego «Narodna torhowla», od r. 1893 członkiem, a od 3 XI 1895 do co najmniej 1908 prezesem jego zarządu. Był członkiem założycielem, a od r. 1898 członkiem rady nadzorczej, tow. ubezpieczeniowego «Dnister». Od r. 1898 był radnym m. Lwowa, członkiem sekcji IV ds. porządków i zdrowia oraz członkiem komitetu ds. Miejskiego Zakładu Sierot im. Franciszka Józefa I i komisji zarządzającej Łaźnią im. Ducheńskiego. W r. 1914 S. przeszedł na emeryturę i osiedlił się w swym 133-hektarowym majątku Wygodówka koło Witwicy (pow. doliński), lecz w r. 1919 był jeszcze lekarzem powiatowym w Bolechowie. Zmarł 20 V 1922 w Wygodówce.
Z małżeństwa z Eugenią Baurowicz S. dzieci nie miał.
W r. 1993 urządzono wystawę w Bibliotece Naukowej im. W. Stefanyka we Lwowie poświęconą pamięci S-ego oraz przystąpiono do urządzenia muzeum jego imienia w Witwicy.

Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w.; Levic‘kij I. E., Ukraïns’ka bibliografija Avstro-Ugorščini za roki 1887–1900, L’viv 1909–11; Wykaz oryginalnych prac lekarskich polskich za czas od r. 1831 do 1890 włącznie, W. 1897; Encikl’opedija ukraïnoznavstva, Paris–Nju Jork 1973 VII; Ukraïns’ka radjans’ka encikl’opedija, Kiïv 1963 XIII; Ukraïns’ka zagal’na encikl’opedija, L’viv–Stanislaviv–Kolomija [b.r.w.] III (błędny rok śmierci); Ukraïns’kij radians’kij encikl’opedičeskij slovnik, Kiïv 1968 III; Epsztein T., Górzyński S., Spis ziemian Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930. Województwo stanisławowskie, województwo tarnopolskie, W. 1991 s. 14; – Dej O. I., Ukraïns’ka revolucijno-demokratična žurnalistika, Kiïv 1959 s. 140, 152; 25-littia Ukraïns’kogo likars’skogo tovaristva i medičnoï gromadi, L’viv 1935 s. 7, 18, 20, 21, 27; Haecker E., Historia socjalizmu w Galicji i na Śląsku Cieszyńskim, T. 1: 1846–1882, Kr. 1933 s. 147–9; Hanecki M., Lekarze polscy – wychowankowie Uniwersytetu Wiedeńskiego, „Arch. Hist. Med.” T. 69: 1985 nr 4 s. 499; Herman M. W., Z kroniki Towarzystwa Lekarskiego Lwowskiego. Z powodu 30-letniej rocznicy, Lw. 1907 s. 22; Himka J.–P., Socialism in Galicia. The Emergence of the Polish Social Democracy and Ukrainian Radicalism (1860–1890), Cambridge, Mass. 1983; Hornowa E., Ukraiński obóz postępowy i jego współpraca z polską lewicą społeczną w Galicji, 1876–1895, Wr. 1968; Kalinovič V.l., Politični procesi Ivana Franka ta iogo tovarišiv, L’viv 1967 s. 10, 38–43, 58–60, 70–91; Kaczaraba M., Prosvitnik svitla i dobra, „Žovten”‘ 1983 nr 12s. 86–90; Levic’kij K., Istorija političnoi’ dumki galic’kich Ukraïnciv, L’viv 1926 I 134, 165–6, 328; Miasto Lwów w okresie samorządu 1870–1895, Lw. 1896 s. 248, 252, 253, 275; Nowicki W., Z dziejów Lwowskiego Tygodnika Lekarskiego i jego następców organów Towarzystwa Lekarskiego Lwowskiego, „Pol. Gaz. Lek.” 1928 s. 378; Studins’kij K., Ivan Franko i tovariši v socialističnim procesi 1878 r., „Ukraïna” 1926 nr 6; Szczerbowski I., Pamiętnik 25-letniej działalności galicyjskiego Towarzystwa Leśnego 1882–1907, Lw. 1907 s. 205 (dot. ojca S-ego); Wiczkowski J., Lwów, Lw. 1907 s. 325, 328–9, 473, 619; – Do spravi areštuvan’ u L’vovi v červni 1877 r., Oprac. I. Karpinec’, „Zapiski naukovogo tovaristva im. Ševčenka” T. 151: 1931 s. 208–10; Franko L, Tvory, Kiïv 1982–4, XXXIII, XLVIII, XLIX; Materiali do istoriï ukraïns’koï medicini, Nju Jork–Mjunchen 1975 I; Pawlikowski A., O stosunkach zdrowotnych w mieście Lwowie. Sprawozdanie [fizyka miejskiego Lwowa] za r. 1888, Lw. 1891 s. 112–13; toż za l. od 1889 do 1893, Lw. 1894 s. 114; Szematyzmy Król. Galicji, 1891–1905; – „Naród” 1891 nr 11 s. 266–7, 1893 nr 1 s. 8; „Pol. Gaz. Lek.” R. 1: 1922 nr 23 (wspomnienie pośmiertne W. Bylickiego); – L’vivs’ka deržavna naukova biblioteka im. V. Stefanyka: Fond NTiSz (autobiografia S-ego w tekach I. E. Lewićkiego); – Informacje Myrona Kaczaraby ze Lw.

Andrzej A. Zięba

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.    

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.