Kobielski Franciszek Antoni h. Poraj (1679–1755), kolejno sufragan włocławski, biskup kamieniecki i łucki. Pochodził z rodziny wywodzącej się z Kobiel w pow. radomskim woj. sieradzkiego. Ur. w Dziepułciu w parafii dmenińskiej, był synem Mikołaja, łowczego rawskiego (zm. 1698), i Teresy Jelita Tarnowskiej. K. został ochrzczony 22 X. Już za młodu przeznaczony do stanu duchownego otrzymał staranne wykształcenie u pijarów i pod bokiem krewnego swego, późniejszego prymasa, Stanisława Szembeka. Święcenia kapłańskie otrzymał 3 IV 1706 r. W l. 1710–2 z ramienia kapituły krakowskiej studiował w Rzymie prawo kanoniczne. Żadnego stopnia naukowego nie uzyskał, ale posiadł dokładną znajomość kilku języków (łaciny, francuskiego, niemieckiego), teologii, prawa kanonicznego i ojczystego. Związany ściśle z Szembekami, pozostawał K. również stale wiernym stronnikiem Wettynów. Dzięki pomocy swych protektorów i dworu królewskiego szybko posuwał się w stopniach hierarchii kościelnej i zbierał liczne godności, intratne prebendy i dobra gracjalne. Jeszcze w r. 1708 uzyskał kanonię krakowską, w następnym łowicką, a w 1714 gnieźnieńską. W r. 1717 został prepozytem kapituły krakowskiej oraz dziekanem kolegiaty warszawskiej i w tym samym czasie dziekanem kolegiaty kieleckiej. Z ramienia kapituły krakowskiej i gnieźnieńskiej zasiadał wielokrotnie w Trybunale Kor., w r. 1720 w charakterze wiceprezydenta. Zyskał tam sobie uznanie gruntowną znajomością prawa oraz obiektywnym i rzeczowym stanowiskiem. W r. 1718 kapituła gnieźnieńska delegowała go na sejm grodzieński, a w następnym na warszawski w celu wyjednania ulg dla dóbr kapitulnych zniszczonych w czasie wojny północnej. W r. 1721 z ramienia tejże kapituły K. zajął się pogrzebem arcbpa Stanisława Szembeka oraz sprowadzeniem zwłok jego z Łowicza do Gniezna. W r. 1724 uczestniczył na sejmie warszawskim przy boku arcbpa Teodora Potockiego.
W tym czasie K. został bpem tytularnym antynopolitańskim. Krzysztof Antoni Szembek, biskup włocławski, w porozumieniu z kapitułą, przedstawił papieżowi 8 XI 1723 r. kandydaturę K-go na sufragana kujawskiego. Proces informacyjny został przeprowadzony przez nuncjusza w grudniu 1724 r. Prekonizowany w r. 1725, był w tym samym jeszcze roku konsekrowany przez K. A. Szembeka. Dn. 9 V instalowany został na kanonię włocławską, która stanowiła uposażenie godności sufragana. Dn. 24 XII t. r. otrzymał, opróżniony po śmierci swego wuja Jana Tarnowskiego urząd scholastyka włocławskiego, na który instalowany był przez kapitułę generalną w styczniu 1726 r. Dn. 16 I t. r. otrzymał parafię w Gniewie. Dn. 4 XII 1732 r. został archidiakonem włocławskim. Po śmierci Augusta II wraz ze Stanisławem Hozjuszem, bpem poznańskim, i Andrzejem Załuskim, bpem płockim, z ramienia sejmu konwokacyjnego mianowany rezydentem «przy ciele JKM», czuwał nad organizacją uroczystości pogrzebowych zmarłego króla, połączonych równocześnie z pogrzebem Jana III i jego małżonki Marii Kazimiery. Wygłosił wówczas ku czci obu monarchów i królowej okolicznościowe przemówienia (druk. w Kr. 1734). Poparł oczywiście elekcję Augusta III i w r. 1734 asystował Janowi Aleksandrowi Lipskiemu, bpowi krakowskiemu, na koronacji nowego elekta, za co miał otrzymać nominację na biskupstwo chełmińskie, ale ubiegł go w tym Adam Stanisław Grabowski. K-ego nagrodzono wówczas funkcją kanclerza i spowiednika Marii Józefy, żony Augusta III. W r. 1736 został bpem kamienieckim. Za dyspensą papieską zachował nadal sufraganię i archidiakonię włocławską, z których zrezygnował we wrześniu 1737 r.
Odtąd K. przebywał przeważnie na dworze królewskim, a jako senator brał udział w ówczesnych sejmach i obradach senatu. Nie miał możliwości zajmować się wiele diecezją. Niemniej popierał na wyludnionym Podolu osadnictwo, a sam założył w dobrach biskupich wieś Porajówkę nad rzeczką Kizią, dopływem Zbrucza. Z funduszów królowej Marii Józefy wzniósł w r. 1740 kościół w Żwańcu. Na czas morowego powietrza, szerzącego się w Kamieńcu (1738/9) kazał przenieść parafię do Zińkowic. Święcił kościoły w Latyczowie (1738), Gródku (1738), Chmielniku i Ułanowie (1739). W r. 1736 K. ratował pożyczką wydawnictwo „Volumina legum”, dzięki czemu mogły wyjść drukiem końcowe tomy tego dzieła. W czasie sejmu warszawskiego 1738 r. K. dopominał się ściągnięcia do kraju 5 000 obywateli polskich zatrudnionych przez Turków przy fortyfikacjach Chocimia. Wskazywał na potrzebę zbudowania dla inwalidów i wysłużonych żołnierzy domu w Kamieńcu lub Żwańcu. Dn. 21 X wszedł do komisji sejmowej w sprawie likwidacji wydatków na artylerię kor. W r. 1739 w czasie wojny wschodniej przybył specjalnie do Kamieńca, gdzie działał w duchu polityki dworskiej nad zbliżeniem do Rosji i Austrii, a równocześnie zwalczał konfederacje protureckie na Podolu i Bracławszczyźnie. Jeszcze w t. r. otrzymał K. biskupstwo łuckie, awansując w senacie i uzyskując bogatszą i bardziej dochodową diecezję. Na sejmie warszawskim 10 X 1740 r. domagał się zwiększenia bezpieczeństwa wewnętrznego od strony państw ościennych przez obsadzenie rezydentami placówek zagranicznych i przede wszystkim aukcji wojska; znów poruszył sprawę opieki nad wysłużonymi żołnierzami, którzy nie powinni «na starość tułać się i poniewierać» albo wysługiwać się Turkom. W r. 1741 w sporze między K. Szembekiem a nuncjuszem Serbellonim o prawa i przywileje prymasa K. popierał Szembeka, przedstawiał racje prymasa nuncjuszowi, a także zwracał się w tej sprawie o interwencję do królowej. Gdy w styczniu 1744 r. rząd rosyjski wniósł skargę pod adresem rządu i biskupów polskich na ucisk cerkwi dyzunickiej, K. w początkach lutego wyznaczył komisję w Drohiczynie dla przeprowadzenia śledztwa w tej sprawie. A gdy komisja niczego nie wykryła, K. sam wybrał się do Drohiczyna, wezwał do siebie dyzunickich księży, ale ci stwierdzili, że żadnych skarg nigdzie nie zanosili i nic o nich nie wiedzą. T. r. na rozpisane przez króla deliberatoria sejmowe K. opowiedział się za aukcją wojska, a na sesji małopolskiej sejmu grodzieńskiego (16 X) ponowił te żądania. W tym duchu przemawiał na sejmie warszawskim 1746 r., gdzie również poruszał sprawę reformy Trybunału Kor. Na sejmie warszawskim 1748 r. zabierał głos w sprawie zreformowania Trybunału Radomskiego i ukrócenia popełnianych przez oficerów nadużyć w wojsku. Bronił Żydów przed zbytnimi podatkami, ale równocześnie zwracał uwagę na rabinów wyzyskujących biedotę żydowską.
Jako biskup łucki prowadził ożywioną działalność w diecezji. Sprowadził do Brahiłowa trynitarzy. W Winnicy dokonał konsekracji kościoła Jezuitów, erygował kilka kościołów, dla wygody wiernych ustanowił osobny wikariat dla ziem małopolskich swej diecezji. Pracował usilnie nad pojednaniem dyzunitów z Kościołem katolickim. Prowadził akcję w celu pozyskania ludności żydowskiej dla Kościoła katolickiego. Sam wygłaszał kazania po synagogach oraz rozsyłał w celach misyjnych kaznodziejów po całej diecezji licznie zamieszkałej przez Żydów.
W r. 1748 ufundował kościół murowany w rodzinnym Dmeninie. Pod koniec życia, w r. 1754, przybrał sobie, za zezwoleniem królewskim, koadiutora w osobie siostrzeńca Antoniego Erazma Wołłowicza, kanonika gnieźnieńskiego, sekretarza W. Ks. Litewskiego. Drukiem wyszły kazania K-ego (1731, 1737), listy pasterskie (1742, 1744, 1751), mowy pogrzebowe, Odpowiedź panom posłom (1744), Bractwo miłosierdzia w Łucku zgasłe (Poczajów 1744), Światło na oświecenie narodu niewiernego, to jest kazania w synagogach żydowskich miane (Lw. 1746), Wszystkiemu duchowieństwu zdrowie (okolnik względem Żydów) w Torczynie d. 9 lipca 1752, Proces tykający się Żydów (1752) i in.
K. był kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł 17 I 1755 r. w Janowie i tam został uroczyście pochowany 17 VI t. r. Wołłowicz wystawił mu w miejscowym kościele katedralnym pomnik. Jędrzej Kitowicz i Hugo Kołłątaj wymieniali K-ego wśród zasługujących na wyróżnienie biskupów tej epoki.

Portret w katedrze w Kamieńcu Podolskim (wg J. Rollego, Zameczki podolskie, W. 1880 II 209); Pomnik w kościele katedralnym w Janowie podlaskim; – Estreicher; Finkel, Bibliografia; Piśm. staropolskie; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Podr. Enc. Kośc.; Janocki, Lexicon; Słow. Geogr., II 42, III 421, V 786, 788, VIII 812; Chodyński S., Biskupi sufragani włocławscy, Włocławek 1906 s. 67–70; tenże, Wikariusze katedry włocławskiej, Włocławek 1912; Korytkowski, Prałaci gnieźn., I 408, 534, II 261–2; Łętowski, Katalog bpów krak., III 131–3; Rzepnicki F., Vitae praesulum Poloniae Magni Ducatus Lithvaniae res praecipuae illorum temporibus gestae ad annum 1760, P. 1762 II; Szostkiewicz Z., Katalog biskupów przedrozbiorowej Polski, Rzym 1954 I; Katalog mikrofilmów Ośrodka Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Oprac. B. Kumor, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” (L.) T. 6: 1963 i nadb.; – Bartoszewicz J., Książę Władysław Aleksander Łubieński, prymas, arcybiskup gnieźnieński, w: Znakomici mężowie polscy w XVIII w., Pet. 1856 II 13; Chodyński S., Seminarium włocławskie, Włocławek 1905 s. 66; Dzieduszycki M., Żywot Wacława Hieronima Sierakowskiego, arcybiskupa lwowskiego, Kr. 1868 s. 9, 70; Konopczyński W., Polska a Turcja 1683–1792, W. 1936; tenże, Stanisław Konarski, W. 1926; Librowski S., Kapituła katedralna włocławska, Włocławek 1949 s. 138–9; Morawski M., Monografia Włocławka, Włocławek 1933; Podlasiak J. K., Janów biskupi czyli podlaski, Kr. 1898 s. 77; Puchalski F., Seminarium kieleckie, Kielce 1901 s. 242, 249; Rolle J., Zameczki podolskie, W. 1880 I 244, 259, 276, 279, II 172–3, 209, 220, III 27, 98; Skibiński M., Europa a Polska w dobie wojny o sukcesję austriacką w l. 1740–1745, Kr. 1912–3 I–II; Smoleński W., Stan i sprawa Żydów polskich w XVIII w., Pisma historyczne, Kr. 1901 II 240; Wirszyłło J., Stosunek duchowieństwa katolickiego na Wołyniu do Żydów w XVIII w., „Mies. Diec. Łuckiej” T. 9: 1934 s. 18–24; – Decus Arae pontificiae… Francisci Antonii in Kobiele Kobielski…, Lw. 1740; Diariusze sejmowe z w. XVIII, Wyd. W. Konopczyński, W. 1937 I, II; Flos Patrum, praesul roceus…, (1725); Hierarchia catholica medii et recentioris aevii T. 5 wyd. R. Ritzler, P. Serafin, Patavii 1952 s. 89; Kitowicz J., Opis obyczajów za panowania Augusta III, Wyd. R. Pollak, Wr. 1951 s. 175; Kołłątaj H., Stan oświecenia w Polsce, Wyd. J. Hulewicz, Wr. 1953; Listy księcia Karola Stanisława Radziwiłła „Panie Kochanku” (1751–1790), Wyd. E. Łuniński, W. 1906; Matuszewicz M., Pamiętniki, W. 1876 I; Vol. leg., VI 291–2, 318; –Arch. Diec. Włocł.: Acta capituli vladisl. 1725–30 nr 232 k. 9v.–10v., Liber institutionum et installationum in eccl. cath. vladisl. 1725–1857 nr 13; B. Czart.: rkp. 1990; B. Jag.: rkp. 115 k. 230, 328; B. PAN w Kr.: rkp. 1110; Ośrodek Arch. B. i Muz. Kościelnych przy KUL: Mikrofilmy „Ecclesiastica” nr 137, 138; Archivio Segreto Vaticano: Processus consistoriales, vol. 111 k. 25–36, vol. 122 k. 109–119, vol. 125 k. 344–355.
Wacław Szczygielski