Belcour Franciszek August Thesby de, pułkownik francuski w służbie konfed. barskiej, sybirak. Podczas wojny siedmioletniej w Kanadzie wzięty do niewoli przez Anglików, uczestniczył potem w pewnych ryzykownych imprezach Bougainville’a; gdy służył w legji Saint Victor, na życzenie ministra Choiseula dał się zwerbować Marcinowi Lubomirskiemu do wojska konfederackiego (17 V 1769). Ledwo przybył jednak do Preszowa, władze austrjackie wzięły go pod straż i wypuściły dopiero we wrześniu, kiedy już Lubomirski zwalczany przez towarzyszy stracił resztę zaciągu. B. razem z 4 innymi Francuzami (Sainte Croix, Tartereau i in.) oraz Włochem Raviną przyjęli wówczas służbę u marszałków mało- i wielkopolskich, zwanych grupą gabułtowską (8 IX), kilka tygodni spędzili na Wawelu, musztrując swych rekrutów, a kiedy konfederaci opuścili Kraków (9 XI), B. udał się pod Zator, stamtąd do głównego obozu pod rozkazy Adama Szaniawskiego. Już 10 XII dopadł ich w Rożenku opodal Piotrkowa Drewicz, i zniósł całą tę krakowską piechotę. B. z towarzyszami omal nie zabity, zmaltretowany, odstawiony do Warszawy, stamtąd do Połonnego, odbył wśród strasznych udręczeń tułaczkę do Kijowa (4 II), Tuły, Kazania (12 V), Jekaterynburga, Tobolska (30 X 1770). W tym »czyśćcu katolików« spędził blisko trzy lata; po drodze spisywał ściśle swe przeżycia, notując zarówno ludzkość gubernatora Samarina w Kazaniu, jak nieludzkość Cziczerina w Tobolsku. Umiał zresztą zanosić skargi aż do najwyższych sfer petersburskich, nieraz się też ujmował za Polakami, nauczył się nieźle po polsku i po rosyjsku. Zwolniony 24 IX 1773 za rewersem wrócił przez kraj objęty pożogą Pugaczowszczyzny do Moskwy, potem przez Mohylew do Warszawy i zaraz spisał Relation ou journal (właściwie pamiętnik), który w r. 1776 wydrukował w Amsterdamie, z ciekawym opisem ludów i stosunków syberyjskich. Przywiózł na sejm rozbiorowy spis jeńców Polaków na Syberji, czem się przyczynił do ich uwolnienia. Wobec Polski usposobiony krytycznie, ale życzliwie, zaciągnął się jeszcze raz do prywatnego regimentu biskupa I. Massalskiego w nadziei, że utworzy z Polaków wzorowych żołnierzy (1776). 30 III 1779 zniechęcony, polecił swe służby rządowi francuskiemu, znalazł jednak miejsce w wojsku litewskiem. Pisywał do gazet cudzoziemskich, a jako pełnomocnik loży masońskiej Dobrego pasterza (w Wilnie) krzewił zasady wolnomularskie, i należał w r. 1784 do redaktorów ustawy Wielkiego Wschodu Król. Pol. i W. Ks. Lit. 11 IX 1789 przeszedł w randze pułkownika do regimentu koronnego Działyńskich. Od Wielkiego Sejmu otrzymał w r. 1790 indygenat, ale źle się zań wywdzięczył, popełniając malwersacje i składając fałszywe raporty o stanie regimentu. Komisja Wojskowa go zato zdegradowała i odsądziła, a urząd szefa pułku powierzyła Ludwikowi Dahlke. Do czci honorów i prerogatyw przywróciła pułkownika dopiero Targowica (13 V 1793).
Dziennik oficera franc… przełożył Ks. Godebski, Lw. 1866; Memorjał do hr. Vergennesa 30 III 1779 z curriculum vitae (Arch. spr. zagr. w Paryżu, Pologne CCCXI); relacje i raporty rosyjskie z Polski (Arch. spr. zagr. w Moskwie); A. (Kraushar), Konfederaci barscy na Syberji, Kr. 1895, i przytoczone tam źródła.
Władysław Konopczyński