Lilpop Franciszek Bogusław (1870–1937), architekt. Ur. 30 X 1870 w Warszawie, syn Edwarda (zob.) i Marii Karoliny z Wernerów. Do szkoły średniej uczęszczał w Rydze. Studia na wydziale architektury politechniki w Rydze ukończył w r. 1895, uzyskując dyplom architekta. Po powrocie do Warszawy pracował u architekta Józefa Dziekońskiego, później założył własne biuro architektoniczne. W r. 1899 pozyskał do swej pracowni architekta Karola Jankowskiego, który rozpoczął współpracę w charakterze głównego projektanta biura, a od r. 1903 został wspólnikiem L-a. Spółka projektancka obu architektów, działając w ramach firmy «Biuro Architektoniczne F. L. i Karol Jankowski», stworzyła liczne projekty i realizacje, z których kilka stanowi osiągnięcia wybitne w architekturze polskiej. Za czołowe dzieło modernizmu w Polsce uznany został zaprojektowany w pracowni L-a i Jankowskiego gmach, o szkielecie całkowicie żelbetonowym, dla Domu Towarowego Braci Jabłkowskich w Warszawie przy ul. Brackiej nr 25 (1913–4). Z późniejszych prac pozycję wybitną osiągnęły: Zakład Wychowawczy i kościół SS. Nazaretanek w Warszawie przy ul. Czerniakowskiej (1924–30), Instytut Aerodynamiczny Politechniki Warszawskiej (1926) oraz Dom Spółdzielczości Rolniczej im. Stefczyka w Warszawie przy ul. Wareckiej 11/13 (1927–8). Spośród pozostałych prac na wyróżnienie zasłużyły: Szkoła Ronthalera w Warszawie przy ul. Śniadeckich 8 (1901), dwa budynki socjalne, wykazujące elementy stylu zakopiańskiego – gospoda i ambulatorium przy kopalni «Niemce» w Zagłębiu Dąbrowskim (1902–4), sanatorium w Rudce, Instytut Higieny Dziecięcej im. barona Lenvala przy ul. Litewskiej w Warszawie (1902–3, przebudowany przez R. Millera 1932), tamże dom Zakładów Gazowych przy ul. Kredytowej 3 (początek budowy 1905) i Dom Dochodowy Tow. Lekarskiego przy ul. Niecałej 7 (1904–5, nie istnieje) o secesyjno-modernistycznych elewacjach, kościół i plebania w Małkini (1906–9); w Warszawie: gmach I Warszawskiego Tow. Wzajemnego Kredytu przy placu Powstańców Warszawy, o wewnętrznym szkielecie żelbetonowym (pocz. budowy 1910, później Bank Zjednoczonych Ziem Polskich, 1949 przebudowany, obecnie gmach Telewizji), składy towarowe i biura Tow. Akc. «L. Spiess i Syn» przy ul. Daniłowiczowskiej 16 o całkowitym szkielecie żelbetonowym i modernistycznej elewacji (1912, konstrukcja G. Trzcińskiego, przebudowane); domy mieszkalne przy Alei Róż nr 8 i nr 10 (1911), Alei I Armii Wojska Polskiego 8 (1912), Wspólnej 35 (1912), Flory 1 (przed 1914), modernistyczny dom towarowy przy ul. Bielańskiej 18 (przed 1914). Liczne magazyny i fabryki projektowane przez L-a i Jankowskiego stanowiły dla obu architektów szkołę stosowania konstrukcji żelaznej i żelbetonowej; tu wymienić należy: fabrykę dla Rosyjsko-Włoskiego Tow. Wyrobów Włókienniczych (1910, żelbeton) i Cynkownię Warszawską (1913). Wybudowali też Dom Towarowy braci Jabłkowskich w Wilnie przy ul. Mickiewicza (1921–4), fabrykę «Ursus» w Czechowicach (obecnie «Ursus» pod Warszawą, 1926, rozbudowana). L. i Jankowski są twórcami pałaców i dworów w Rakiszkach, Satyjowie, Bondarówce, Falencicach, Zaborowie, Szostku i Nowinach.
L. i Jankowski uzyskali wiele nagród w konkursach architektonicznych: III nagrodę za projekt domu Tow. Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych i Przemysłowych w Warszawie (1902), wyróżnienia za projekty dworów w Raszkowie (1903) i w Opinogórze (1908) oraz kościoła przy cukrowni Zagłoba w Lubelskiem (1906), I nagrodę za projekt Szkoły Handlowej w Łodzi (1904) oraz I nagrodę za projekt szkoły wiejskiej 2-klasowej (1907), III nagrodę za projekt Domu Dochodowego Ordynacji hr. Krasińskich w Warszawie (1907), wyróżnienia za projekty wzorowej zagrody włościańskiej (1909), szkoły ludowej (1914) oraz za projekt gmachu redakcji „The Chicago Tribune” w Chicago (1922). Uczestniczyli również w konkursach zamkniętych na projekt gmachu Min. Robót Publ. (1921) oraz rozbudowę ratusza i regulację placu Teatralnego w Warszawie (1927).
Najwcześniejsze prace L-a i Jankowskiego, sprzed r. 1905–7, reprezentowały różne kierunki architektoniczne, historyzm, secesję i tzw. «styl zakopiański». Poważna część projektów i realizacji sprzed r. 1914 wykazywała tendencje wczesnomodernistyczne, późniejsze prace cechuje «umiarkowany modernizm», ale też zaznacza się chęć dotrzymania kroku awangardowej architekturze lat dwudziestych. Obaj architekci zaliczani są do grona pionierów racjonalizmu i modernizmu w architekturze polskiej. W parę lat po śmierci wspólnika L. zlikwidował pracownię.
L. był współzałożycielem Koła Architektów w Warszawie, a później Delegacji Architektów Polskich przy Stowarzyszeniu Techników. Uczestniczył w pracach Koła Architektów jako sędzia konkursowy, w l. 1914–8 w pracach studialnych nad przyszłą zabudową kraju, sprawował różne funkcje w zarządzie. W czasie pierwszej wojny światowej był członkiem Zarządu Miejskiego Warszawy. W Polsce niepodległej L. był inspiratorem tendencji konsolidacyjnych w środowisku architektów. Był prezesem komitetu organizacyjnego, a później wykonawczego I Zjazdu Architektów Polskich w r. 1919. Pracował przy założeniu Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. W r. 1925 należał do założycieli pisma „Architektura i Budownictwo”. Zamieszczał artykuły i wzmianki w „Przeglądzie Technicznym” oraz w „Architekturze i Budownictwie”. Równolegle z pracą w biurze architektonicznym po r. 1918 L. zajmował stanowiska samorządowe i w administracji państwowej. Zorganizował Referat Budowlany przy radzie miejskiej, przechodząc z czasem na stanowisko jej dyrektora technicznego. W grudniu 1918 w uznaniu zasług L-a nadano fundacji nagród Rady Miejskiej m. Warszawy jego nazwisko. Kierował także Referatem Gmachów i Terenów Państwowych w Min. Rolnictwa i Dóbr Państwowych. W ostatnich latach życia był inspektorem technicznym Dep. Budownictwa w Min. Spraw Wojsk. Wykładał budownictwo przemysłowe od r. 1924 w Politechnice Warszawskiej.
L. zmarł 20 X 1937 w Warszawie. Pochowany został na cmentarzu Wojskowym w Warszawie. Był ożeniony z Haliną Zenobią Wieniawską (zm. 1925), z którą miał 6 dzieci: Antoniego, kupca, Halinę, żonę Artura Rodzińskiego, Andrzeja, Felicję, zamężną Kranc, Anielę, zamężną Frydman-Mieczysławską, Marię, żonę Zbigniewa Uniłowskiego.
Łoza, Architekci; tenże, Czy wiesz, kto to jest?; tenże, Rodziny polskie pochodzenia cudzoziemskiego osiadłe w Warszawie i okolicach, W. 1932 I 70, 71; PSB, Jankowski Karol; – Historia sztuki polskiej, Kr. 1902 III; Konkursy architektoniczne w Polsce w l. 1918–1939, Wr. 1970; Łoza S., Szkice warszawskie, W. 1958; Miłobędzki A., Zarys dziejów architektury w Polsce, W. 1908; Minorski J., Polska nowoczesna myśl architektoniczna w latach 1918–39, W. 1970; Nowakowski T., Śp. F. L. – architekt 1870–1937, „Archit. i Budownictwo” R. 13: 1937 nr 9 s. 349 fot.; Olszewski A. K., Nowa forma w architekturze polskiej 1900–1925, Wr.–W.–Kr. 1967; Polskie życie artystyczne w latach 1890–1914, W.–Wr.–Kr. 1967; Wisłocka J., Awangardowa architektura polska, 1918–1939, W. 1968; Zachwatowicz J., Architektura polska, W. 1966; – Statut Fundacji Miejskiej im. architekta F. L-a na odznaczenia dla architektów i dla obywateli miasta stołecznego Warszawy, W. 1934; – Roguska J., Karol Jankowski – życie i twórczość, (mszp.); – Informacje Janiny Jankowskiej i Zbigniewa Lilpopa.
Jadwiga Roguska