Czarniecki (Czarnecki) Franciszek, h. Łodzia (1610–1676), jezuita, kaznodzieja i kap. wojsk., rektor kolegiów jezuickich, syn starosty żywiec. Krzysztofa, uczęszczał do szkół jezuickich przy kolegiacie św. Piotra w Krakowie, gdzie też ukończył 4-letni kurs teologii. Po święceniach kapłańskich wyjechał z Krakowa do Torunia. Od r. 1642 prokurator tamtejszego kolegium, w l. 1644–5 odegrał wielką rolę w głośnym zatargu jezuitów toruńskich z bpem chełmińskim Kasprem Działyńskim, w następstwie czego w lipcu r. 1645 został przez niego »wygnany« z diecezji. Przeniesiony do prowincji małopolskiej, objął najpierw rektorat kolegium w Winnicy, a następnie w Barze. W r. 1648, na wieść o klęsce korsuńskiej, rozpuścił szkołę, księży i braciszków zabezpieczył w Kamieńcu Podolskim, a sam przedzierzgnął się w kapelana i kaznodzieję obozowego. Niosąc żołnierzom słowa pokrzepienia i ostatniej pociechy, kilka następnych lat spędził na wojnie. Był pod Beresteczkiem, uczestniczył w kampanii białocerkiewskiej (1651) oraz żwanieckiej. Specjalnie żywą była jego działalność w okresie najazdu szwedzkiego. Najczęściej przebywał w towarzystwie brata Stefana, któremu też, dzieląc z nim trudy życia obozowego, towarzyszył w wyprawie duńskiej.
Po zawarciu pokoju oliwskiego wrócił do spokojnej pracy pedagogicznej. Prowadził konwikty szlacheckie w Sandomierzu i Kaliszu, a następnie został rektorem kolegium rawskiego. Tutaj w r. 1665, w czasie wojny domowej, rozpalonej przez Lubomirskiego, przyjmował Jana Kazimierza i hetmana Stan. Rewerę Potockiego, a w jakiś czas potem swoim umiarkowanym a zdecydowanym zarazem stanowiskiem uchronił dobra kościelne od rabunku i zniszczenia, jakiego dopuszczali się wówczas żołnierze konfederaci spod znaku Świderskiego. Zmarł w Lublinie w 66 roku życia. Wielki asceta o gołębim sercu, odznaczał się wielką prawością charakteru, surowością obyczajów i czułością na nędzę ludzką.
Boniecki; Niesiecki; Uruski; Okolski, Orb. Pol., II 178; Grabowski, Star. Pol., I 343; Załęski, Jezuici w Polsce, indeksy; B. Zam. rkp. 3420 niepag., 1660/I, k. 208.
Eugeniusz Latacz