Kucharzyk (Kucharczyk) Franciszek Józef (ur. 1880), artysta rzeźbiarz. Ur. 19 III w Rzepienniku Strzyżowskim w pow. gorlickim, w rodzinie chłopskiej. Uczęszczał do szkoły ludowej w rodzinnej miejscowości, po czym w l. 1894–9 uczył się w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, w oddziale rzeźby, kierowanym przez prof. Galletha. Naukę w zakopiańskiej szkole umożliwiło K-owi stypendium otrzymane w wyniku wyróżnienia czternastoletniego ucznia z Rzepiennika dyplomem za model chaty wystawionej na Wystawie Krajowej w r. 1894 we Lwowie. Z kolei K. kształcił się w Wiedniu w szkole przemysłu artystycznego (Kunstgewerbeschule) u pochodzącego z Tyrolu artysty prof. Klotza w zakresie rzeźby w drzewie i u prof. Strassera w zakresie modelarstwa, wykazując w tym przedmiocie wyróżniające się umiejętności. W r. 1903 na wystawie szkolnej po czwartym roku studiów przyznano K-owi nagrodę i stypendium z fundacji barona Rothschilda na podróż po Europie w celu pogłębienia wiedzy artystycznej.
W lecie 1903 r. K. zwiedził Szwajcarię, Francję, Anglię, Belgię, Holandię i Niemcy. Po ukończeniu podróży w r. 1904 służył przez rok w wojsku w Krakowie. Złożywszy egzamin oficerski wrócił do Wiednia, gdzie wstąpił do Cesarsko-Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, w której kontynuował w ciągu czterech lat studia u prof. Kindermanna kierującego specjalnym oddziałem rzeźby.
W czasie tych studiów K. otrzymywał nagrody: oddziału specjalnego (na II roku), nagrodę pieniężną «Dumby» (na III roku) i tzw. «nagrodę rzymską» («Rompreiss»), czyli stypendium do Włoch (na IV roku), dokąd udał się na rok. Z Rzymu wrócił do Wiednia w r. 1909 i uzyskał od cesarza Franciszka Józefa w uznaniu dla wzorowego ukończenia Akademii subwencję, która stworzyła K-owi warunki niezależnej pracy artystycznej. Osiedlił się w Wiedniu i w r. 1912, kiedy jego starania o profesurę w Szkole Przemysłowej w Krakowie spełzły na niczym, objął posadę profesora w Kunstgewerbeschule.
K. uprawiał rzeźbę portretową, figuralną (przeważnie akty o treści symbolicznej) i animalistyczną. Prace swe wykonywał w gipsie, brązie, drewnie i kości słoniowej. Wystawiał je, począwszy od wystawy światowej w St. Louis w r. 1904, najwięcej w Wiedniu, w pałacu sztuki, a także w innych krajach. W r. 1913 zlecono K-owi wykonanie popiersia wiceprezydenta parlamentu austriackiego dra L. Germana. W t. r. K. brał dwukrotnie udział w wystawach Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie pokazano jego rzeźby Bizantynianka z brązu i kości słoniowej oraz Koń z gipsu patynowanego, a w r. 1914 figurkę z brązu Pêcheur de nénuphars. K. wykonał jeszcze następujące rzeźby: Duma o mieczu, Źródło, Nędza, grupę Walka centaurów. W czasie lub po pierwszej wojnie światowej (?) K. wrócił do kraju i zamieszkał w Rawiczu, gdzie pracował, w randze podpułkownika, w Korpusie Kadetów nr 3 jako nauczyciel rysunków w l. 1927–9, po czym przeszedł w stan spoczynku i wyprowadził się z Rawicza. Żona K-a była lekarką w Rawiczu. Bliższe dane rodzinne K-a, a także data i miejsce śmierci artysty pozostają nieznane. W literaturze K. występuje czasem błędnie jako Kucharczyk.
Podobizna K-a w: „Tyg. Ilustr.” 1913 t. 2 s. 925, „Świat” (W.) 1914 nr 13 s. 9; – W. Ilustr. Enc. Gutenberga; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Katalogi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie: Katalog czwartej wystawy rzeźby, 1913, Katalog ilustrowany wystawy „Koń w malarstwie i rzeźbie polskiej”, 1913, Katalog wystawy jubileuszowej MCMXIV, I Salon Wiosenny; – Polskie życie artystyczne w latach 1890–1914, Pod red. A. Wojciechowskiego, Wr.–Kr.–W. 1967; – „Czas” 1913 nr 310, 312, 314, 316; „Kron. Powsz.” 1913 nr 48 s. 799; „Nowa Ref.” 1913 nr 2; „Świat” (W.) 1913 nr 12 s. 5, nr 27 s. 9–10; „Tyg. Ilustr.” 1913 półr. II s. 921, 923–6; „Zew Kadetów” 1935 z. 22; – Materiały do słownika biograficznego artystów Pamiętnika Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Kr., (rkp.) II; – Informacje Dyrekcji Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu oraz M. Heimratha w Rawiczu.
Ignacy Trybowski