Nowotny Franciszek Juliusz Leopold (1872–1924), lekarz otolaryngolog, profesor UJ. Ur. 8 X w Wieliczce, był synem Bogumiła, sędziego sądu powiatowego, i Zofii z domu Lögler, bratem Bogumiła (zob.) i Juliana (zob.). Gimnazjum Klasyczne Św. Jacka w Krakowie ukończył w r. 1891. Studiował medycynę na Wydziale Lekarskim UJ, tytuł doktora wszech nauk lekarskich otrzymał 31 III 1897. Ponad 3 lata pracował jako praktykant lub sekundariusz na oddziałach: dziecięcym, zakaźnym, wewnętrznym i laryngologicznym w Szpitalach Św. Ludwika i Św. Łazarza w Krakowie, zdobywając praktyczne ogólnolekarskie przygotowanie. W dn. 1 X 1900 został asystentem kliniki laryngologicznej UJ, kierowanej przez Przemysława Pieniążka. Na podstawie wykładu habilitacyjnego Migdałki jako wrota zakażenia uzyskał 31 I 1906 tytuł docenta prywatnego laryngologii, rynologii i chorób usznych. N. stał się w ten sposób pierwszym w Polsce docentem otiatrii (otologii). Niebawem rozpoczął obowiązkowe wykłady tej specjalności jako osobnego przedmiotu. W dn. 14 IV 1910 otrzymał nominację na bezpłatnego profesora nadzwycz., a 31 VII 1919 został rzeczywistym nadzwycz. profesorem otorynolaryngologii. Po śmierci Pieniążka N. był mianowany w dn. 15 VII 1916 tymczasowym kierownikiem kliniki laryngologicznej UJ. Funkcję tę pełnił do 1 IV 1919, kiedy to stałe kierownictwo kliniki objął Aleksander Baurowicz. Decyzją podjętą w dn. 11 III 1920 przez specjalnie utworzoną Komisję Laryngologiczną Rady Wydziału Lekarskiego N. zachował kierownictwo działu otologii, a Baurowicz zajmował się tylko laryngologią i rynologią. Taki podział kompetencji obu profesorów działających w nadzwyczaj skromnych warunkach lokalowych placówki leczniczo-naukowo-dydaktycznej i przy niedostatkach w personelu pomocniczym wymagał pracy zmianowej po 3 razy w tygodniu dla każdego z kierowników. Odbiło się to niekorzystnie na działalności całej kliniki w tym okresie.
Dorobek naukowy N-ego znalazł wyraz w 14 publikacjach. Choć prace te miały charakter sprawozdawczy, statystyczny i kazuistyczny, N. zawarł w nich wiele oryginalnych i nowych spostrzeżeń. W obszernej pracy Über die Tracheo- und Bronchostenosen („Archiv für Laryngologie” R. 17: 1905 z. 2 s. 285–342) szczegółowo zestawił doświadczenia kliniki krakowskiej w leczeniu zwężeń tchawicy i oskrzeli w przypadkach twardzieli, kiły, błonicy i in. W r. 1907 ogłosił artykuł Bronchoskopie und bronchoskopische Behandlung von Bronchialasthma („Monatsschrift für Ohrenheilkunde sowie für Kehlkopf-, Nasen-, Rachenkrankheiten” R. 41: 1907 z. 12 s. 697–711), w którym omówił wyniki nowej i przez siebie opracowanej metody leczenia ataków astmy bronchoskopią i rozpylaniem kokainy. Było to oryginalne doniesienie cytowane później w wielu pracach zagranicznych jako postępowanie stwarzające możliwość doraźnej pomocy w dychawicy oskrzelowej. Temat ten podjął N. również w artykułach w „Przeglądzie Lekarskim” w r. 1909 (nr 24 i 25). Inne ważne odkrycie N-ego to operacja zachowawcza ucha środkowego. W niektórych przypadkach perlaka ucha N. otwierał tylko jamę nadbębenkową, stosował następnie długotrwałe przemywanie ucha, a po wygojeniu słuch nie ulegał pogorszeniu w takim stopniu jak po stosowanej zwykle w takich przypadkach operacji doszczętnej. Tego doniosłego spostrzeżenia i metody N. nie opublikował, a podobne postępowanie opisane przez autorów zagranicznych kilka lat później otworzyło nowy etap rozwoju chirurgii otologicznej. W ostatnich latach życia N. zajmował się badaniami nad fizjologią ucha, ale prac tych nie zakończył. Trapiony ciężką chorobą, N. zmarł w Krakowie 31 XII 1924, pochowany został na cmentarzu Rakowickim.
Z małżeństwa z Zofią Browicz (córką Tadeusza, profesora anatomii patologicznej UJ), miał córkę Annę, zamężną Rudowską, inżyniera rolnika.
Fot. w zbiorach Kliniki Otolaryngologicznej Akad. Med. w Kr.; – Heiman T., Krótki rys historii otiatrii, W. 1912 s. 177; Miodoński J., Historia Kliniki Oto- Ryno- Laryngologicznej w Krakowie, w: Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, Kr. 1964 II 555–60 (fot.); Pamiętnik jubileuszu 25-lecia prof. Korczyńskiego, Kr. 1900 s. 219; – „Arch. Hist. i Filoz. Med.” 1934 s. 19–20; „Czas” 1925 nr 2; „Pol. Gaz. Lek.” 1925 nr 4 s. 100, nr 5 s. 120 (nekrolog); – Arch. Paraf. Św. Klemensa w Wieliczce: Liber neonatorum, t. XXIX s. 45 nr 61; Arch. Paraf. Św. Mikołaja w Kr.: Liber defunctorum, t. VIII s. 139 nr 1; Arch. UJ: W. L. II 133 (Akta habilitacyjne), S. II 619 (Akta osobowe N-ego); – Odbitki prac N-ego w zbiorach Kliniki Otolaryngologicznej Akad. Med. w Kr.; – Informacje siostrzenicy N-ego Stefanii Wiewiórowskiej z Krakowa.
Eugeniusz S. Olszewski