Krysiński Franciszek Ksawery (ok. 1755–1824), pułkownik, audytor generalny wojsk Król. Pol. Był starszym bratem Jana (zob.). Pierwsze nauki pobierał w szkole pijarskiej. Następnie poświęcił się karierze wojskowej. Przed r. 1793 pełnił funkcje audytora w wojsku lit. Jako generał audytor wojsk lit. nobilitowany w r. 1793 razem z braćmi Janem i Walentym. Dn. 12 VII 1794 r. otrzymał K. patent na generała audytora z rangą podpułkownika. W Ks. Warsz. służbę wojskową pełnił w stopniu pułkownika, początkowo na stanowisku podinspektora rewii w pierwszej legii, następnie od 30 V 1809 r. do września t. r. komendanta placu miasta Sandomierza, odkomenderowany na to stanowisko przez naczelnego wodza ks. Józefa Poniatowskiego. Objął funkcje po podpułkowniku J. F. Bogusławskim, który nie potrafił utrzymać w mieście porządku. Dn. 25 V 1812 r. K. podał się do dymisji. Po upadku Napoleona i utworzeniu Król. Pol. został powołany w r. 1816 na stanowisko audytora generalnego, szefa 2. Wydziału Komisji Rządowej Wojny i pełnił te obowiązki do końca życia. K. był członkiem w VII stopniu loży wojskowej «Bracia Polscy Zjednoczeni», założonej w r. 1807 pod egidą cesarza Napoleona z ramienia Wielkiego Wschodu paryskiego. W r. 1820 należał do opozycji przeciwko ustanowionej pod presją, popieranego przez N. Nowosilcowa, A. Rożnieckiego nowej, utrzymanej w duchu centralistycznym konstytucji wolnomularskiej i wbrew władzom wolnomularskim; nie podpisał «ustawy poprawnej», za co został usunięty z loży.
Występował także jako przedstawiciel prawny Żydów neofitów mieszkających w Warszawie. W styczniu 1824 r., przed samą sprawą W. Łukasińskiego, na polecenie w. księcia Konstantego, przetłumaczył z francuskiego „Prawa karzące wojskowe” … („Le guide des juges militaires…”), które ukazały się t. r. z tekstem francuskim. W lutym t. r. jako audytor generalny został powołany do składu Sądu Wojennego Najwyższego do sądzenia sprawy W. Łukasińskiego i towarzyszy. K. miał pełnić obowiązki referenta i oskarżyciela z urzędu. Wkrótce jednakże zmarł, gdyż już w połowie marca 1824 r. L. Tarnowski zajął stanowisko audytora generalnego. K. pozostawił żonę Marię, której razem z córką przyznano pensję emerytalną. Syn K-ego Tomasz Ksawery ożenił się z Barbarą Rydecką, frankistką.
Estreicher; Enc. Wojsk., IV; Pol. Enc. Szlach., VII; Boniecki; Uruski; – Askenazy Sz., Łukasiński, W. 1929; Gembarzewski, Wojsko Pol., 1807–14; Jeske-Choiński T., Neofici polscy, W. 1904; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Mieses M., Polacy chrześcijanie pochodzenia żydowskiego, W. 1938 II; Schipper I., Żydzi w Polsce Odrodzonej, W. 1932 I 456; – Akty powstania Kościuszki, III; Małachowski-Łempicki S., Raporty szpiega Mackrotta o wolnomularstwie polskim 1819–1822, W. (1931); Pawłowski B., Dziennik historyczny i korespondencja polowa generała Michała Sokolnickiego 1809, Kr. 1932; Prądzyński I., Pamiętniki, Kr. 1909; Vol. leg., X 342; – „Roczn. Wojsk. Król. Pol.” za l. 1817–24; – AGAD: Protokóły posiedzeń Rady Administracyjnej Król. Pol., t. 16 k. 240.
Jan Ziółek