Starowieyski (Biberstein-Starowieyski) Franciszek Stanisław Alojzy (1850–1924), ksiądz rzymskokatolicki, dyplomata watykański, publicysta.
Ur. 21 VI we Lwowie, był synem Stanisława Michała (zob.) i Zofii z Jabłonowskich, starszym bratem Stanisława Jana (zob.).
Po uzyskaniu 16 VII 1869 świadectwa dojrzałości w Gimnazjum św. Anny w Krakowie studiował S. na Wydz. Prawa UJ od semestru letniego 1869/70 do zimowego 1873/4. W r. 1874 na łamach „Przeglądu Polskiego” opublikował m.in. artykuł O znaczeniu, jakie ma dla nas parcelacja gruntów w większych majątkach (t. 3). W l. 1875–81 działał jako członek czynny Tow. Gospodarczo-Rolniczego w Krakowie, a ok. r. 1877 został członkiem Rady Powiatowej w Wieliczce z grupy większej własności. T.r. podjął obowiązki praktykanta konceptowego w Namiestnictwie Galicyjskim we Lwowie, a od r. 1879 w star. krakowskim (delegaturze Namiestnictwa Galicyjskiego); z pracą tą wiązała się publikacja S-ego pt. Kilka reform administracyjnych dla Galicji (Przemyśl 1882). W r. 1882 zrezygnował z dalszej kariery urzędniczej i wpisał się na Wydz. Teologiczny uniw. w Innsbrucku. Po przyjęciu święceń kapłańskich 26 VIII 1883 w Brixen (Tyrol) został inkardynowany do diec. przemyskiej. Studia dokończył w Rzymie w Pontificio Romano Athenaeum Sant’Apollinare (Liceum św. Apolinarego), gdzie w r. 1885 uzyskał doktorat z prawa kanonicznego, a w r.n. z teologii. Studiował także w innej uczelni rzymskiej – Pontificio Accademia dei Nobili Ecclesiastici. W l. 1887–90, dzięki poparciu kard. Włodzimierza Czackiego, pracował w Kongregacji dla Spraw Kościelnych Nadzwyczajnych, wykonując z tej racji rozmaite zadania poza Watykanem, m.in. w r. 1888 pełnił funkcję sekretarza D. Ferraty, nuncjusza apostolskiego w Belgii, gdy ten przewodniczył papieskiej legacji w sprawie ostatecznego uregulowania stosunków kościelnych i jurysdykcji biskupiej w szwajcarskim kantonie Ticino (misję tę opisał później w obszernym artykule Miesiąc w Szwajcarii, „Przegl. Powsz.” 1894 t. 42, odb. Kr. 1894). W r. 1890 ogłosił pracę La centenaire de 1789 et la question de l’ordre social en France (Rome). W r. 1891 przetłumaczył na język francuski broszurę Władysława Smoleńskiego pt. „Prześladowanie unitów w Królestwie Polskim” (Paryż). T.r. otrzymał tytuł szambelana papieskiego i został konsultorem Kongregacji Rozszerzania Wiary.
W r. 1893 zakończył S. działalność w dyplomacji watykańskiej i po otrzymaniu zgody kard. Albina Dunajewskiego na przeniesienie się z diec. przemyskiej do krakowskiej (o co starał się od r. 1890) zamieszkał w Krakowie. Dn. 20 I 1894 został administratorem prebendy przy kaplicy Zygmuntowskiej w katedrze na Wawelu oraz radcą i referentem kurii biskupiej (był nim do listopada 1901). W l. 1895–1906 był komisarzem biskupim klasztoru Wizytek w Krakowie. Dn. 13 III 1897 otrzymał probostwo parafii Wszystkich Świętych z siedzibą przy kościele św. św. Piotra i Pawła oraz tytuł dziekana prepozyta kapituły przy nieistniejącej już wtedy kolegiacie Wszystkich Świętych. Ponadto był w l. 1898–1902 spowiednikiem w klasztorze Norbertanek na Zwierzyńcu.
Obowiązki duchownego łączył S. z działalnością publicystyczną; wzorując się na „Wieczorach nad Lemanem” Mariana Morawskiego napisał pogadankę o sprawach kościelno-politycznych pt. Wieczory nad Adryatykiem (Lw. 1899, wyd. 2, Kr. 1901 z dołączoną cz. 2). Z zamierzonego cyklu historii papieży XIX w. opublikował Z dziejów Stolicy św. za pontyfikatu Piusa VII (Kr. 1904, wyd. 2, rozszerzone, Kr. 1906), Z dziejów Stolicy św. za pontyfikatów Leona XII i Piusa VIII, 1823–1830 (Kr. 1906), Z dziejów Stolicy św. za pontyfikatu Grzegorza XVI, 1831–1846 (Kr. 1911). Był też autorem broszury Polacy we «wzmocnionej» Radzie Państwa 1860 roku. Przyczynek do dziejów porozbiorowych („Przegl. Pol.” R. 44: 1909–10 t. 2–3, odb. Lw. 1909), w której wykorzystał materiały zachowane w korespondencji swojego ojca. Z języka niemieckiego przełożył rozprawę Z. Storchenau „Wiara chrześcijanina jaką być powinna”, w redakcji H. Hurtera (Brody 1911). Ostatnie prace poświęcił F. R. Chateaubriandowi – Mąż stanu francuski z epoki „Restauracji” („Przew. Nauk. i Liter.” R. 45: 1912, odb. Lw. 1912) oraz krakowskiemu ultramontaniście – Walery Wielogłowski (1805–1865). W pięćdziesięcioletnią rocznicę zgonu (Kr. 1915). Często przebywał w majątku w Starej Wsi Górnej (pow. bialski), który kupił przed r. 1915. Zmarł na zapalenie płuc i udar mózgu 31 I 1924 w Krakowie, pochowany został 5 II t.r. w Starej Wsi.
Estreicher w. XIX.; – Spis przedmiotów zawartych w stu tomach „Przeglądu Polskiego” 1866–1891, Oprac. M. Stankiewicz, Kr. 1891; Spis rzeczy z drugiego sześciolecia „Przeglądu Powszechnego”, Kr. 1896, poza indeksem, s. 60; – Enc. Org. (1898–1904); Podr. Enc. Kośc.; Słown. Pol. Teologów Katol. (H. Wyczawski, bibliogr.); – Żychliński, XIV 123–4; – La gerarchia cattolica. La Famiglia e la Cappella pontificie, Roma 1889 s. 528; toż, Roma 1890 s. 528; toż, Roma 1892 s. 422; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. św. Anny; – Bigo J., Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicji..., Lw. 1904 s. 168; toż, Lw. 1914 s. 157; Elenchus venerabilis cleri tam saecularis quam regularis dioecesis Cracoviensis..., Cracoviae 1894–1917; Elenchus venerabilis cleri dioeceseos Cracoviensis S. Sedi Apostolicae immediate subjectae, Cracoviae 1922–4; Elenchus venerabilis cleri tam saecularis quam regularis nec non monialium dioeceseos Cracoviensis..., Cracoviae 1918–24; Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioecesis ritus lat. Premisliensis, Premisliae 1885–94; Szematyzmy Król. Galicji z l. 1875–82; – Fredro A., Korespondencja, Oprac. K. Czajkowska, S. Pigoń, W. 1976 XIV; Lippoman J. A., Pamiętnik Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego za czas od r. 1845 do r. 1895, Kr. 1898 s. 112; – „Przegl. Powsz.” T. 30: 1891 s. 427 (rec. M. Morawskiego pracy S-ego La centenaire...); – Nekrologi z r. 1924: „Czas” nr 29, „Głos Narodu” nr 28; – Arch. Kapit. Katedralnej w Kr.: sygn. AA 34 s. 481; Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: sygn. Pers. A 786 (personalia), sygn. APA 160 (akta paraf. Wszystkich Świętych); Arch. Paraf. Wszystkich Świętych w Kr.: Liber memorabilium collegiatae ac parochiae Omnium Sanctorum (1883–1993), s. 12–13, Liber defunctorum, t. 12 (1906–1926) s. 269, nr 9; Arch. UJ: sygn. S II 107–114, S II 458 B–462, WP II 415, WP II 177–181; – Mater. Red. PSB: Kserokopie mater. od ks. Marka Starowieyskiego z Łomianek, Starowieyski F., Notatki o rodzinie Starowieyskich i o życiu prywatnem i publicznem Stanisława Biberstein Starowieyskiego (mszp., s. 3); – Informacje Marii Domin z Rzymu na podstawie Archivio Segreto Vaticano: Archivio de Propaganda Fide, Cardinali e Consultori 3, s. 743, 745.
Stanisław Piech