Robb-Narbuttowa Franciszka (1916–1979), malarka, pedagog. Ur. 13 VIII 1916 (wg K. Piwockiego 1907) w Warszawie, była jednym z pięciorga dzieci Jakoba Cytryna, właściciela Księgarni Popularnej, i Pessy z domu Eisenberg.
Po ukończeniu szkoły średniej w Warszawie studiowała pedagogikę na Uniw. Warsz. w l. 1934–7 (dyplom w r. 1937) oraz malarstwo w ASP w l. 1934–9 (wg Piwockiego wpis 1929). W ASP była uczennicą m. in. Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, pod którego kierunkiem, już po wojnie, zrobiła pracę dyplomową. W czasie studiów projektowała okładki do książek wydawanych nakładem Księgarni Popularnej. W r. 1939 otrzymała od ASP nagrodę – stypendium, które zamierzała wykorzystać na pobyt studyjny w Paryżu. Projektu tego nie zdążyła już zrealizować.
Podczas okupacji niemieckiej przeżyła kilka miesięcy w gettcie warszawskim, z którego wydostała się dzięki pomocy Ignacego Robb-Narbutta. Od ok. r. 1942 używała dokumentów na nazwisko Leśniewska (córka Zygmunta i Barbary). Brała udział w walce z okupantem będąc członkiem Gwardii Ludowej, a następnie żołnierzem w oddziałach partyzanckich Armii Ludowej. Jedną z form jej działalności było wykonywanie ulotek i plakatów. W l. 1949–52 pracowała jako grafik w wydawnictwie Min. Obrony Narodowej. L. 1952–5 spędziła w Zakopanem, gdzie pracowała jako nauczycielka malarstwa i rysunku w Państwowym Liceum Technik Plastycznych oraz jako instruktorka na kursach dla fotografów. Przyjaźniła się w tym okresie m. in. z Antonim Kenarem i Tadeuszem Brzozowskim.
Po powrocie do Warszawy pracowała indywidualnie. Uprawiała malarstwo sztalugowe (olej, tempera, techniki mieszane) i rysunek (ołówek, tusz), zajmowała się także, głównie w celach zarobkowych, zdobieniem ceramiki użytkowej (malowała na porcelanie). Ulubionym motywem jej twórczości był pejzaż – tak miejski, architektoniczny (np. Stare Miasto, Saska Kępa, Chęciny – ruiny Zamku), jak i rozległy krajobraz tatrzański (np. Giewont, cykl widoków zakopiańskich). Chętnie malowała także martwe natury z kwiatami, wrażliwa na harmonię plam barwnych, które stanowiły podstawę jej kompozycji. Choć próbowała różnych środków wyrazu, o czym świadczyć może formizująca Głowa Murzynki z połowy lat pięćdziesiątych czy późniejsze szkice – m. in. serie głów rysowane à la Matisse, twórczość R.-N-ej mieściła się zasadniczo w nurcie poimpresjonistycznego koloryzmu. R.-N. miała kilka wystaw indywidualnych w Warszawie w r. 1960 (Klub Związku Literatów Polskich), 1966 (Klub Oficerski), 1968 (Klub Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej Żoliborz) i 1968/9 (Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych) i w Płońsku w r. 1969 (Pow. Dom Kultury i Klub Wiejski) oraz w t. r. krótkie pokazy prac w Dziektarzewie, Skarżynie, Sochocinie i Nacpolsku. Brała udział w organizowanych w stolicy wystawach zbiorowych okręgu warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) (1956, 1962, 1966/7, 1968/9), ekspozycjach tematycznych: «Warszawa w sztuce» (1964 – Zachęta), «Wieś w malarstwie» (1968–Dom Chłopa) i «Portret» (1969 – Galeria MDM) oraz w I Festiwalu Sztuk Pięknych w r. 1966 (Zachęta). Do ZPAP należała od r. 1956. Zmarła 11 III 1979 w Warszawie, pochowana została na cmentarzu Komunalnym na Powązkach. Była odznaczona m. in. Krzyżem Partyzanckim (1947) i Odznaką honorową za zasługi dla Warszawy (1967), Krzyżem Grunwaldu III kl. oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Z małżeństwa z Ignacym Robb-Narbuttem (zob.) miała R.-N. dwoje, dzieci; zob. życiorys męża.
Największy zespół obrazów i szkicowników R.-N-ej posiada córka artystki w Warszawie. Ponadto prace jej znajdują się w licznych instytucjach w różnych miastach Polski oraz u osób prywatnych w kraju i za granicą (m. in. w Paryżu, Londynie, Tel-Awiwie i Nowym Jorku).
Fot. w zbiorach Red. PSB i w posiadaniu rodziny; – Artyści plastycy okręgu warsz. ZPAP 1945–70; Katalogi wystaw malarstwa i grafiki okręgu warsz. ZPAP: VII (W. 1956), IX (W. 1962), XI (W. 1966), XII (W. 1968); Malarstwo Franciszki Robb-Narbutt. TPSP, W. 1968 (katalog wystawy, wstęp H. Bartoszek); Warszawa w sztuce. CBWA, W. 1964 (katalog wystawy, wstęp J. Sempoliński); [Zaproszenie-katalog]… wystawy Franciszki Robb-Narbutt Pejzaże. Sale Wystawowe Klubu Oficerskiego, [W. 1966] (fot.); – Piwocki, Hist. Akad. Sztuk Pięknych w W. (s. 154 jako Cytryn Frania, tu data ur. 3 VIII 1907); Witz I., Przechadzka po warszawskich wystawach, „Życie Warszawy” 1960 nr 259; – „Dzien. Ludowy” 1966 nr 30; „Express Wieczorny” 1968 nr 73; „Rocznik CBWA” za l. 1956, 1962, 1963–4, 1965–7, 1968–70; „Życie Warszawy” 1979 nr 60, 62 (nekrologi); – Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Dział Wydawnictw: Kartoteka ewidencyjna ZPAP; IS PAN: Materiały pracowni Dok. Sztuki Współcz.; – Informacje Krystiany Robb-Narbutt, córki artystki (1986).
Wanda Maria Rudzińska