INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Fryderyk Kurlandzki (Kettler)     

Fryderyk Kurlandzki (Kettler)  

 
 
1569-11-25 - 1642-08-16
Biogram został opublikowany w latach 1948-1958 w VII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Fryderyk (1569–1642), książę kurlandzki. Ur. 25 XI jako syn Gotarda i Anny meklemburskiej. Po śmierci ojca (17 V 1587) objął rządy i opiekę nad młodszym bratem Wilhelmem, którego w r. 1594 miał dopuścić do współrządów. Inwestyturę otrzymał od Zygmunta III 18 IV 1589, po czym towarzyszył mu w podróży do Rewla. 4 V 1600 poślubił w Wołogoszczy Elżbietę Magdalenę pomorską. Od udziału w obronie Inflant (1600) wymówił się przywilejami miodowych miesięcy, do odbycia wojennego obowiązku lennika stawił się dopiero 21 VII 1601, następnie osłaniał brzegi Kurlandii i 19 X dołączył się do armii królewskiej, przy której nie długo w trudach wojny zimowej wytrwał. W następnych latach zatrudniony osłoną brzegów, odznaczył się w r. 1605, kiedy z 300 rajtarami wpław przez Dźwinę dołączył się do J. K. Chodkiewicza tuż przed początkiem bitwy kircholmskiej, przyczyniając się tym do zwycięstwa. Nagrodą było zezwolenie sejmu na wykup z zastawu brandenburskiego traktu piltyńskiego z prawem zachowania dożywotnio. Ciężkie chwile przeżył F. w czasie wznowionej w r. 1621 wojny szwedzkiej, kiedy nie mógł ustrzec się od zarzutów o nielojalność, gdyż po zdobyciu Rygi 16 IX 1621 Gustaw Adolf wkroczył do Kurlandii i wymusił wydanie mu tych zamków, których Polacy nie zdążyli obsadzić. F. schronił się wtedy do obozu Krzysztofa II Radziwiłła. Po zawieszeniu broni wrócił do uwolnionej stolicy i następnie uczestniczył w obronie linii Dźwiny, za co mszcząc się Szwedzi znów w r. 1625 zajęli Mitawę i opuścili ją dopiero po rozejmie w Starym Targu (altmarskim).

Rządy obu braci, z których młodszy był szczególniej gwałtowny, zakłócała walka z szlachtą księstwa, która dążyła do rozszerzenia swobód w oparciu o Polskę. Pierwsze odwołanie się szlachty do króla nastąpiło w r. 1611; zamordowanie w r. 1615 przywódcy opozycji z polecenia Wilhelma stało się hasłem do starań o usunięcie książąt. Wilhelm nie stawił się na wezwanie do Warszawy, wszedł w porozumienie z Szwedami i podpadł banicji 6 I 1617. F. usprawiedliwił się, a nawet otrzymał wyłączność rządów. Nowa »formula regiminis« ustanowiona przez komisarzy królewskich 18 III 1617 ograniczyła władzę książęcą i zapewniła swobody katolikom w państwie gorliwego protestanta. Odtąd F. unikał zatargów z szlachtą i zjednawszy ją rozpoczął niestrudzone starania o rehabilitację brata. Bezdzietny, zabiegał też o zapewnienie następstwa tronu jego synowi Jakubowi. Zygmunt III chcąc, by lenno po śmierci F-ka spadło na koronę, nie ustępował. Dopiero Władysław IV uległ naciskowi spokrewnionych z Kettlerami Radziwiłłów i 20 IV 1633 w Wilnie dopuścił Jakuba wraz z F-iem do hołdu. 20 VII 1638 przekazał F. synowcowi niepewną jeszcze władzę i 16 VIII 1642 umarł w Mitawie. F. był postacią zupełnie przeciętną i nieudolną; ulegał rozsądnej żonie.

 

W Enc. Ill. (art. G. Manteuffla); Allg. Dt. Biogr.; Arends P., Kurzenes hercogu kapene Jelgavas pili, Riga 1936 (tamże portret F-ka); Cichocki M., Mediacja Francji w rozejmie altmarskim, Kr. 1928; Dogiel V 335; Gadebusch K., Livländische Jahrbücher II–III; Herbst St., Wojna inflancka 1600–02, W. 1938; Kantecki K., Potomkowie Krzyżaków, »Przew. Nauk. i Liter.« IX (1881), s. 492–8, 577–8; Kudelka F., Bitwa pod Kircholmem, W. 1921; Lepszy K., Rzeczpospolita polska w dobie sejmu inkwizycyjnego, Kr. 1939; Mitteilungen aus dem Gebiete Liv-, Est-und Kurland IV 187–92; VIII 196; IX 114–8; XIII 51, XIV 467; Mon. Liv. Antiqua II; Szelągowski A., Walka o Bałtyk, P. 1921, s. 260; tenże, Śląsk i Polska, Lw. 1904, s. 193; Vol. leg. II 446, 668, III 10; Wejnert A., Starożytności warszawskie IV, W. 1856, s. 248 nn.; Radziwiłł K., Sprawy wojenne i polityczne, Paryż 1859.

Stanisław Herbst

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

Postaci powiązane

 
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław IV (Waza)

1595-06-09 - 1648-05-20
król Polski
 

Samuel Zborowski h. Jastrzębiec

1 poł. XVI w. - 1584-05-26
hetman kozacki
 

Marcin Kromer

1512-11-11 - 1589-03-23
dyplomata
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Mikołaj Kossobudzki h. Pobóg

ok. 1535 - 1586, między 7 IV a 9 V
kasztelan ciechanowski
 

Daniel Franconius

2 poł. XVI w. - ok. poł. XVII w.
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.