Szembek (Schembek, Schönbeck) Fryderyk, pseud. Józef Pięknorzecki (1575–1644), jezuita, hagiograf, tłumacz, polemista.
Ur. w Krakowie, był wnukiem Bartłomieja (zob.), synem Bartłomieja młodszego (zob.) i Łucji z Paczków, bratankiem Stanisława (zm. 1603, zob.). Miał braci: Hieronima, Bartłomieja i Stanisława oraz siostrę Otylię, żonę Hieronima Strzały (zob.). Kuzynostwem stryjecznym S-a byli m.in. Aleksander Szembek (1596–1654, zob.), Dorota, zamężna za Wawrzyńcem del Pace, synem Gulia (zob. Pace del Gulio).
W półr. zim. 1590/1 wpisał się S. na Uniw. Krak.; ukończył tam kurs retoryki. Prawdopodobnie na początku r. 1592, być może w orszaku kard. Jerzego Radziwiłła, wyruszył do Włoch; we wrześniu t.r. przebywał w Neapolu, gdzie na prośbę Radziwiłła opiekował się nim poseł króla Zygmunta III, Stanisław Reszka. W l. 1594–7 studiował S. filozofię w Kolegium Rzymskim. Zapewne nadal utrzymywał kontakty z Reszką i być może to on (wzmiankowany jako Schembergius) uczestniczył 7 II 1595 w wyprawionej przez niego w Neapolu karnawałowej uczcie. Dn. 2 II 1597 wstąpił w Rzymie do zakonu jezuitów i do października r.n. odbywał nowicjat przy kościele św. Andrzeja na Kwirynale. Do października 1600 studiował w Kolegium Rzymskim teologię. Był obecny przy śmierci kard. Radziwiłła (21 I t.r.). Pobyt w Rzymie wzbudził w S-u zainteresowanie i kult dla relikwii świętych.
Dn. 25 XI 1600 przybył S. do Poznania, gdzie ukończył studia teologiczne i 8 IV 1601 przyjął święcenia kapłańskie. Od 24 VII t.r. przebywał w Krakowie i odbył tu roczne studium duchowości (tzw. trzecią probację). Równocześnie pełnił przez rok funkcję zastępcy mistrza nowicjatu przy krakowskim kościele św. Szczepana i wystarał się o sporządzenie dwóch pozłacanych relikwiarzy dla tej świątyni. Od 15 VIII 1602 pełnił przez rok obowiązki kaznodziei i prefekta szkół niższych w Poznaniu. Po przeniesieniu do Kalisza został w r. 1603 ministrem (zastępcą rektora ds. gospodarczych), ale już w r.n. znalazł się ponownie w Poznaniu jako prefekt szkół niższych i Sodalicji Mariańskiej. Od r. 1605 przebywał w Lublinie, gdzie był profesorem teologii moralnej, prefektem sodalicji starszych uczniów oraz spowiednikiem. W czasie rokoszu Zebrzydowskiego w r. 1606, chcąc uwolnić jezuitów lubelskich od zarzutu sprzyjania regalistom, pozwolił wysłannikowi rokoszan skontrolować kościół i klasztor w celu sprawdzenia, czy zakonnicy nie ukrywają broni.
W r. 1609 osiadł S. w domu profesów przy kościele św. Barbary w Krakowie i sprawował opiekę nad kongregacją Wniebowzięcia NMP przy kościele św. Piotra, obejmującą studentów i młodszych profesorów Uniw. Krak. Był doradcą przełożonego domu i prowincji, prowadził też duszpasterstwo indywidualne wśród mieszczan, magnaterii i szlachty, zdobywając dla domu profesów znaczne darowizny. Być może współpracował z Piotrem Skargą, pomagając mu w opracowaniu „Przydatku” o bł. Janie Kantym, dołączonego do „Żywotów świętych” (Kr. 1610). Dn. 25 VII 1611 złożył S. uroczystą profesję czterech ślubów zakonnych. W r. 1612 zorganizował uroczystości wniesienia relikwii męczenników, przywiezionych przez jezuitę Mikołaja Łęczyckiego z Rzymu dla kościoła św. Barbary; t.r. przeniósł do tego kościoła kongregację Wniebowzięcia NMP. Z powodu zarazy opuścił Kraków we wrześniu 1613 i schronił się u jednego ze swych braci. Był współpracownikiem i powiernikiem duchowym bp. krakowskiego Piotra Tylickiego; na jego polecenie doglądał w l. 1613–14 pracy kamieniarzy, poprawiających nagrobek biskupa w kaplicy Świętej Trójcy w katedrze na Wawelu. Dn. 13 VII 1616 był świadkiem śmierci Tylickiego; list S-a z 25 VIII t.r. do prymasa Wawrzyńca Gębickiego wyszedł drukiem w rocznicę śmierci biskupa jako dewocyjna broszura O śmierci świętej pamięci Jego Mości X. Piotra Tylickiego... (Kr. 1617). S. został również doradcą następnego biskupa, Marcina Szyszkowskiego; po ogłoszeniu odpustu opracował instrukcję odpustową, wydaną w r. 1621 pod nazwiskiem biskupa pt. Modus publicandi septem ecclesias Cracoviae... (w tłumaczeniu t.r. na jęz. polski pt. Siedm kościołów krakowskich...). Wg świadectwa współczesnych mu jezuitów, S. posiadał «specjalny dar», pozwalający na odnajdywanie relikwii. Na początku r. 1616 nawiązał współpracę z belgijskim jezuitą Heribertem Rosweyde, przygotowującym edycje żywotów świętych; proponował uwzględnić w nich m.in. św. Jacka Odrowąża, św. Kazimierza Jagiellończyka, błogosławionych: Czesława, Kingę, Stanisława Kostkę, pięciu męczenników polskich i kilkanaście innych (w tym fikcyjnych) postaci z Rzpltej i zagranicy. Z następcą Rosweyde’a, Jeanem Bollandem i jego współpracownikami utrzymywał kontakt do ostatnich lat życia, wysyłając im liczne druki i odpisy dotyczące polskich świętych i błogosławionych, a także własne prace hagiograficzne, które jednak nie odpowiadały wymaganiom bollandystów.
Wspólnie z m.in. prowincjałem Janem Argentim i Łęczyckim dążył S. do otwarcia w Krakowie jezuickich średnich szkół publicznych. Na polecenie Argentiego i kongregacji prowincji opracował w r. 1616, na wzór kolegium w Wiedniu, projekt unii kolegium jezuickiego z Uniw. Krak. W tej sprawie przeprowadził w Warszawie w r. 1618 rozmowę z Zygmuntem III; król wprawdzie popierał projekt założenia szkół jezuickich, oczekiwał jednak na decyzję bp. Szyszkowskiego. We wrześniu 1619, razem z prepozytem krakowskiego domu profesów Janem Wielewickim, omawiał S. sprawę założenia szkoły z Szyszkowskim, który jednak, mając na uwadze niechęć szlachty, opowiedział się za odłożeniem fundacji. Po śmierci życzliwego wobec jezuitów Jakuba Janidły (31 XII 1619) nowy rektor Uniw. Krak. Jakub Naymanowic zwalczał plany S-a; rozmowy prowadzone z nim od czerwca 1621 nie przyniosły efektów, zwłaszcza, że uniwersytet otworzył w tym czasie własne szkoły gimnazjalne z fundacji Bartłomieja Nowodworskiego. T.r. Naymanowic wydał zakaz wpisywania się profesorów i studentów do kierowanej przez S-a Sodalicji Mariańskiej oraz zorganizował konkurencyjne Bractwo Różańcowe pod opieką dominikanów; do przeciwników szkoły należał również królewicz Władysław, a początkowo przychylny projektowi Zygmunt III zażądał wcześniejszego przeprowadzenia unii z Uniw. Krak. Wyznaczona w tym celu przez Argentiego komisja z udziałem S-a przybyła 12 II 1622 do Kielc z gotowym projektem, jednak Szyszkowski postanowił odłożyć unię do bardziej sprzyjającego momentu. W lipcu 1621 udał się S. z pismem polecającym od Zygmunta III do klasztoru w Pelplinie w celu uzyskania relikwii patronów ziem pruskich dla krakowskiego kościoła św. św. Piotra i Pawła; przywiózł stamtąd osiemnaście relikwii. W krakowskim kościele Kanoników Regularnych p. wezw. św. Marka zainicjował podniesienie relikwii bł. Michała Giedroycia i w czerwcu 1624 uczestniczył w tej uroczystości, wygłaszając okolicznościowe kazanie. Z obawy przed zarazą ponownie opuścił Kraków pod koniec lipca t.r. i schronił się w Łuczycach u stryjecznego brata, Gabriela. W listopadzie, za pośrednictwem chorążego krakowskiego Marcjana Chełmskiego, uniemożliwił interwencję akademików krakowskich na sejmiku w Proszowicach. Gdy na podstawie przywileju Zygmunta III Łęczycki w porozumieniu z S-iem otworzył w kwietniu 1625 publiczne szkoły humanistyczne przy istniejącym od r. 1617 kolegium jezuickim św. Piotra, Uniw. Krak. zaskarżył jezuitów do Roty Rzymskiej oraz odwołał się do szlachty jako opiekunki uczelni; w opublikowanym w październiku 1625 pamflecie „Gratis” Jan Brożek obalał argumenty zakonu i krytykował jego pedagogikę. Natomiast w porozumieniu z S-iem prepozyt domu profesów Mateusz Bembus wydał t.r. w obronie zakonu broszurę „Krótka sprawa o nowym collegium Ojców Societatis Jesu u św. Piotra w Krakowie”. S. spotkał się 29 X z rektorem Naymanowicem, ale nie zdołał go przekonać do unii Uniw. Krak. z kolegium jezuickim. W styczniu 1626 w drodze na sejm warszawski odwiedził przebywającego w Borzęcinie Szyszkowskiego. W Warszawie uzyskał zapewnienie Zygmunta III o poparciu dla jezuitów, a u nuncjusza Giovanni Francesco Lancelottiego złożył oficjalny protest przeciw władzom Uniw. Krak., które sprawę szkół, podlegających tradycyjnie władzom duchownym, oddały pod obrady sejmików i sejmu. Mimo zabiegów S-a izba poselska opowiedziała się w większości przeciw jezuitom, natomiast 10 III t.r. król wydał dekret, potwierdzający istnienie w Krakowie kolegium, a dla rozsądzenia sporu powołał 28 III komisję, złożoną z czterech biskupów. S. pozostał w Warszawie również po zakończeniu sejmu; jeszcze 1 V rozmawiał z Zygmuntem III o dalszej budowie krakowskiego kościoła Jezuitów i dopiero pod koniec miesiąca wyruszył do Krakowa. Po drodze ponownie zjawił się 27 V u Szyszkowskiego w Borzęcinie, prosząc o poparcie stanowiska zakonu. T.r. został wicerektorem kolegium św. Piotra w Krakowie, zastępując nieobecnego rektora Łęczyckiego.
W sierpniu 1627 zrezygnował S. ze stanowiska wicerektora i wrócił do domu profesów przy kościele św. Barbary. T.r., «od starszych swoich posłany na wypisanie żywotów świętych w Księstwie Pruskim zostających», wybrał się w orszaku królewskim u boku bp. chełmińskiego Jakuba Zadzika do Pelplina. Dn. 20 IX w Chełmnie, w grobie otoczonego kultem franciszkanina Jana z Torunia (Lobedawa, Łobodowczyka) w kościele Franciszkanów p. wezw. św. Jakuba, odnalazł jedynie «deskę suchą», która «dziwnym sposobem pocić się poczęła» i «chustkę swoję na pamiątkę cudu i z nabożeństwa ku temu B. Janowi w owych kroplach zmaczał». Owocem tej pielgrzymki była Pomoc z nieba na uspokojenie Prus z dawna Polakom od Pana Boga nagotowana. To jest SS. Patronowie krajów pruskich... (Tor. 1627), obejmująca żywoty bł. Doroty z Mątowów, bł. Juty z Chełmży i Jana z Torunia. W związku z trwającym sporem z Uniw. Krak. S. interweniował t.r. u nuncjusza Antonio Santacroce. Prawdopodobnie z namowy Bembusa przygotował napastliwą, pełną osobistych insynuacji replikę na „Gratis” Brożka i opublikował ją pod pseud. Józef Pięknorzecki pt. Gratis plebański gratis wyćwiczony w jezuickich szkołach krakowskich... (P. 1627). Książka wywołała oburzenie studentów; opłacony przez nich pomocnik kata spalił ją publicznie 11 I 1628 na Rynku krakowskim. Praca nie podobała się też wielu jezuitom i wywołała niechętne reakcje szlachty, m.in. 13 I t.r., kiedy S. odwiedzał w Krakowie magnatów, ofiarując im egzemplarze Gratisu plebańskiego, u jednego z nich spotkał miecznika kor. Jana Zebrzydowskiego, który odmówił przyjęcia książki i oskarżył autora o sianie zamętu i hamowanie wolności słowa. Zniechęcony przedłużającą się walką z Uniw. Krak., S. już w lutym 1628, w liście do generała zakonu Mutiusa Vitelleschiego, radził, by zamknąć szkoły jezuickie. Nie pojechał też na sejm warszawski 1629 r., na którym obroną szkół zajęli się kaznodzieje królewscy.
Po wycofaniu się ze sporu z Uniw. Krak. zajął się S. tłumaczeniem prac dotyczących misji jezuickich na Dalekim Wschodzie. W r. 1628 wydał w Krakowie przekład dzieła jezuity portugalskiego Antonia de Andrade „Tybet wielkie państwo w Azyjej [...]. To jest krótkie opisanie zwyczajów, nabożeństwa i wiary narodów tybetskich”; tłumaczenie to, dokonane na podstawie wersji włoskiej, było pierwszą w języku polskim książką o Tybecie. W r. 1629 wydał S. przekład pracy jezuity włoskiego Juliano Baldinottiego „Tunquim królestwo możne w Azyjej...”, pierwsze w literaturze polskiej dzieło na temat Tonkinu (obecnie północny Wietnam). W dalszym ciągu czynny w zbieraniu relikwii, otrzymał t.r. od Łęczyckiego przywiezione z Włoch szczątki św. Rozalii (część żebra i łopatki); 31 VII 1630 umieścił je w ołtarzu krakowskiego kościoła św. Barbary i z tej okazji wydał żywot świętej Rosa coelestis [...] seu S. Rosaliae [...] brevis vitae enarratio... (Kr. 1630), a następnie jego polski przekład pt. Informatia krótka o początku i przyczynie nabożeństwa osobliwego do S. Rozaliej... (Tor. 1630). Na polecenie Szyszkowskiego wziął udział w pracach komisji, powołanej w celu poszukiwań relikwii bł. Salomei i 6 III 1630 był w Krakowie świadkiem odnalezienia jej szczątków w podziemiach kościoła Franciszkanów; podczas ich przenoszenia 18 V t.r. do jednej z kaplic przedstawił wyjaśnienie tego aktu, a w wygłoszonym 24 V kazaniu opowiedział o okolicznościach odnalezienia relikwii. W kwietniu t.r. dysponował na śmierć Szyszkowskiego.
Wraz z jezuitą Piotrem Kamockim był S. stałym opiekunem tzw. Instytutu Zofii Czeskiej (domu dla dziewcząt sierot) w Krakowie oraz autorem pierwszego zarysu ustaw tego zgromadzenia. Na początku r. 1632 zapobiegł próbie (podjętej przez niechętnego jezuitom administratora biskupstwa krakowskiego Piotra Tomickiego) przekazania opieki nad tym Instytutem księżom świeckim i wyjednał u Zygmunta III dokument, zatwierdzający dotychczasową opiekę. Po śmierci króla powrócił S. do sprawy szkół jezuickich; na sejmiku woj. krakowskiego 27 VII t.r., wspólnie z innymi jezuitami i «przyjaciółmi» spośród szlachty, nie dopuścił do udzielenia posłuchania przedstawicielom Uniw. Krak., a w sierpniu jeździł do Warszawy, by zdobyć przychylność królewicza Władysława i zdementować plotki o wrogości jezuitów wobec jego kandydatury na tron. W czasie sejmu elekcyjnego w Warszawie w październiku brał udział w naradzie teologów, zwołanej przez nuncjusza Honorate Viscontiego w sprawie przyznania innowiercom wolności religijnych. Jako jeden z przedstawicieli jezuitów uczestniczył (17–18 X) w posiedzeniach komisji, pracującej nad zakończeniem sporu z Uniw. Krak., na których przedstawił przywiezione do Warszawy dokumenty, w tym kilka korzystnych dla zakonu wyroków Roty Rzymskiej. Zauważył wówczas, że królewicz Władysław był zdecydowany, by szkoły jezuickie zamknąć; komisja odłożyła podjęcie decyzji do sejmu koronacyjnego. Przebieg sporu z Uniw. Krak. przedstawił S. w dokładnym, prowadzonym od r. 1619 «dzienniku osobistym» (niezachowany), wykorzystanym przez Wielewickiego w „Dzienniku spraw domu zakonnego OO. Jezuitów u św. Barbary w Krakowie”.
Dn. 19 XII 1632 został S. prepozytem domu profesów w Krakowie. Nie wszedł w skład kolejnej komisji do rozsądzenia sporu z uniwersytetem, a jedynie przysłuchiwał się jej obradom (6–7 III 1633), podczas których nakazano zamknięcie szkół jezuickich. Na prośbę bp. chełmskiego i opata komendarza klasztoru cystersów w Jędrzejowie, Remigiana Koniecpolskiego, udał się w kwietniu do Jędrzejowa, by odszukać szczątki bł. Wincentego Kadłubka, po czym na polecenie bp. krakowskiego Jana Alberta Wazy wydobył je 26 IV t.r. z grobowca i złożył w «godnym miejscu». Dn. 24 V przybył do Myślenic w celu zbadania «cudownego potu» na obrazie NMP, umieszczonym wówczas w ołtarzu kościoła parafialnego. Podczas uroczystości przeniesienia relikwii bł. Wincentego w Jędrzejowie (18–25 VIII) wygłosił 19 VIII kazanie o jego życiu i relikwiach; przy okazji odwiedził w pobliskim Lścinie wizerunek Chrystusa, «ex qua sanguis guttatim fluebat». T.r. przygotował kompilację sześciu relacji włoskich wybuchu Wezuwiusza i opublikował ją w Krakowie pt. Zapał srogi góry neapolitańskiej [...] roku 1631... Zwrócił się do bp. Wazy z prośbą o rozpoczęcie procesu kanonizacyjnego Stanisława Kostki i 3 VI 1634 uzyskał jego dekret w tej sprawie.
Dn. 11 VI 1634 ustąpił S. z urzędu prepozyta. Wobec zamknięcia w Krakowie szkół jezuickich przeniósł się we wrześniu t.r. do Torunia, gdzie został ojcem duchownym domu zakonnego, opiekunem kongregacji studenckiej, doradcą rektora i spowiednikiem. Zaangażował się w propagowanie kultu i poszukiwanie relikwii świętych pomorskich. Wydał dwa żywoty bł. Juty (Pielgrzymka zacna z Niemiec w kraje pruskie S. Iutta Niemkinia..., Tor. [przed 1638] i Przykład dziwny doskonałości chrześcijańskiej [...] to jest życie wielce przykładne S. Iutti Niemkinie..., Tor. 1638) oraz bł. Doroty z Mątowów (Patronka starodawna państw pruskich [...] S. Dorota z Prus... [Tor. ok. 1637], wyd. 2, [b.m.w.] 1698, Wizerunek zacny przygotowania chrześcijańskiego na skonanie [...] to jest życie chwalebne S. Dorothy z Prus wdowy..., Tor. 1638, wyd. 2, Tor. 1698, przekł. niemiecki T. Kobera, Oliva 1681). Osobną broszurę poświęcił Janowi z Torunia (Światło w ciemnościach błędów i utrapienia [...] Błogosławiony Jan Lobedan Thorunianin..., Tor. [ok. 1638]). Opracował drugą instrukcję odpustową, wydaną tym razem pod własnym nazwiskiem (Instructia o jubileuszu i wszelkim innym odpuście..., Tor. 1637). W kwietniu 1639 bezskutecznie poszukiwał w Kwidzyniu ciała bł. Doroty z Mątowów. W r. 1640 został przewodniczącym komisji, powołanej przez prymasa Jana Lipskiego dla przeprowadzenia procesu informacyjnego bł. Rafała z Proszowic; w Warcie w kościele Bernardynów uczestniczył 11 XI t.r. w przeniesieniu szczątków błogosławionego do nowej, metalowej trumny oraz brał udział w procesji do kościoła paraf. św. Mikołaja, podczas której wygłosił kazanie. Wydał również żywot Błogosławiony Raphael z Proszewicz z zakonu Braci Franciszka świętego... ([b.m.w.] 1640).
Mimo słabego zdrowia, S. w ciągu całego życia wykazywał dużą aktywność; zdaniem Wielewickiego postępował z ludźmi (w tym ze swymi współbraćmi) zbyt ostro i często ich do siebie zrażał. Jego broszury były typowo dewocyjne i nie posiadały znaczącej wartości dokumentacyjnej, jednak wydane wkrótce po reformacji pomogły ocalić zapomniane kulty. S. zmarł 10 I 1644 w Toruniu, został pochowany w kryptach kościoła św. św. Janów.
Władysław Magnuszewski uznał S-a za autora anonimowego „Diariusza peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej, portugalskiej z 1595 r.”; natomiast wg Henryka Barycza jest to dzieło Stanisława Niegoszowskiego.
Alegambe F., Bibliotheca scriptorum Societatis Iesu, Antverpiae 1643 s. 144; Altpreuss. Biogr., II 720–1; Backer–Sommervogel, Bibl. Comp. de Jésus, VII 1758–62; Brown, Bibl. pisarzów, s. 396–9; Diccionario histórico de la Compañía de Jesús biográfico-temático, Roma–Madrid 2001 I–IV 3680; Enc. Kośc., XXVII; Enc. Org., XXIV 607; Estreicher; Hist. Nauki Pol., VI; Hrabec S., Pepłowski F., Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w Słowniku Lindego, W. 1963 s. 242; Podr. Enc. Kośc., XXXVII/XXXVIII; PSB (Rafał z Proszowic); Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III; Słown. Pol. Teologów Katol.; – Backvis C., Le journal de voyage d’un Polonais dans l’Italie et l’Espagne de 1595, „Le Flambeau” 1953 s. 263–9, 384–90; Barycz H., Nieznany Diariusz podróży po Włoszech z końca XVI wieku, „Pam. B. Kórn.” T. 5: 1955 s. 46–78, tenże, Rewizja rewizji, czyli o przedwczesnym pasowaniu jezuity Fryderyka Szembeka na autora anonimowego Diariusza podróży włosko-iberyjskiej z 1595 roku, „Odr. i Reform. w Polsce” R. 22: 1977; Bogdalski C., Bernardyni w Polsce, Kr. 1933 II; Ceccherelli A., L’opuscolo di un gesuita polacco sull’eruzione del Vesuvio del 1631, w: Per Jan Ślaski. Scritti offerti da magiaristi, polonisti, slavisti italiani, Padova 2005 s. 71–82; Cieślak S., Kult św. Rozalii przy kościele św. Barbary w Krakowie, „Roczn. B. Nauk. PAU i PAN w Kr.” R. 53: 2008; Franke J. N., Jan Brożek (J. Broscius), akademik krakowski 1585–1652, Kr. 1884; Fros H., ‘Donec plura submittat Polonia’. Z historii kwerend bollodiańskich w Rzeczypospolitej XVII wieku, „Studia Źródłozn.” T. 29: 1985 s. 141–2; Grzebień L., Zofia Czeska – twórczyni nowego modelu życia zakonnego na ziemiach polskich, w: Życie i dzieło Sługi Bożej Matki Zofii z Maciejowskich Czeskiej (1584–1650). Materiały z Sympozjum, Kr. 2000 s. 94, 99–102; Hahn T. F., Anonima Diariusz peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej, portugalskiej z r. 1595, Lw. 1935; Krzyszkowski J., Najstarszy polski opis Tonkinu, „Misje Katol.” R. 53: 1934 s. 142–6; tenże, Najstarszy polski opis Tybetu, tamże R. 52: 1933 s. 144–7; Kujawska-Komender T., Wstęp do badań nad pismami Doroty z Mątaw, „Nasza Przeszłość” T. 5: 1957 s. 91–3; Kwak J., Sejm warszawski 1626 roku, Opole 1985 s. 103–4; Liedtke A., W poszukiwaniu grobu błog. Juty. Przyczynek do dziejów jej kultu, „Nasza Przeszłość” T. 5: 1957 s. 271–80; Magnuszewski W., Itineraria włosko-maltańsko-iberyjskie w świetle krytyki i źródeł, „Przegl. Human.” R. 25: 1981 nr 5 s. 89–110; tenże, Zagadki autorskie literatury polskiego baroku, Zielona Góra 1977; i J., Rękopisma Marcina Radymińskiego, Kr. 1840 s. 119–20, 124–9; Nguyen Duc Ha, Polscy misjonarze na Dalekim Wschodzie w XVII–XVIII wieku, W. 2006 s. 151–2; Olczak S. K., Jezuici otrzymujący święcenia z rąk biskupów poznańskich na przełomie XVI–XVII w., „Roczniki Human.” T. 31: 1983 nr 2 s. 100; Paszenda J., Kościół Św. Barbary w Krakowie z domem zakonnym księży jezuitów. Historia i architektura, Kr. 1985; Rożek M., Katedra wawelska w XVII wieku, Kr. 1980; Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Jędrzejowskiem, Mariówka 1930 s. 52; Załęski, Jezuici, II, IV; Załęski S., OO. Jezuici przy kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie. Szkic historyczny, Nowy Sącz 1896 s. 104, 127–8, 130, 132, 140–1; – Album stud. Univ. Crac., III 168; Anonima Diariusz peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej, portugalskiej (1595), Wyd. J. Czubek, Kr. 1925; Jana Brożka „Gratis” 1625, Oprac. H. Barycz, Kr. 1929; Leski S. W., Życie błogosławionego Ks. Jana Lobedawa..., [b.m.w.] 1752 k. D2 i n.; Wielewicki, Dziennik, II–V; – Arch. Kurii Archidiec. Warsz.: rkp. 440 k. 196–6v, 198 (Acta et historia Collegii Posnaniensis); Arch. Rom. S. I.: sygn. Germ. rkp. 5 k. 58, 59 (autograf profesji), sygn. Germ. rkp. 110 I s. 365 (list generała do S-a z 1640), Hist. Soc., rkp. 59 k. 355–5v (list S-a z r. 1642), sygn. Pol. rkp. 7–11 (katalogi trzyletnie 1603–42), sygn. Pol. rkp. 43–4 (katalogi roczne 1602–45), sygn. Pol. rkp. 52 k. 289–9v (nekrolog), sygn. Pol. rkp. 66 k. 94v, 97v (hist. kolegium krak.), sygn. Pol. rkp. 77 I k. 57–7v (list S-a do generała z r. 1618), k. 61–2v (list z r. 1620 o wyprawie wołoskiej), k. 179–9v (list z r. 1632), k. 208–9v (list z r. 1634), sygn. Rom. rkp. 112 s. 96 (katalog nowicjuszy rzymskich), sygn. Rom. rkp. 172 k. 18v (toż); B. Czart.: rkp. 1266 s. 37 (biogram); B. Jag.: rkp. 2501 (listy T. E. Swiniarskiego do S-a).
Ludwik Grzebień