Porczyński Gabriel h. Jastrzębiec (ok. 1735 – po 1810), konfederat barski, stolnik bracławski. Pochodził z rodziny, której część w XVI w. opuściła rodowy Porczyn w woj. kaliskim, przenosząc się na Wołyń i Podole. Był synem Piotra, skarbnika mścisławskiego, a następnie (1724) podczaszego wendeńskiego. W początkach lat sześćdziesiątych P. był komornikiem ziemskim winnickim, a w r. 1763 otrzymał urząd wojskiego mniejszego winnickiego. Dn. 6 II 1764 w Winnicy został konsyliarzem oraz sędzią kapturowym konfederacji województwa bracławskiego i funkcję tę pełnił do r. 1766. Równocześnie ze stronnikami «familii» ogłosił w grodzie winnickim manifest przeciwko woj. bracławskiemu Janowi Jabłonowskiemu i jego adherentom, którzy rozbili sejmik przedkonwokacyjny i dokonali nowych, podwójnych wyborów. Przez sejm konwokacyjny został P. powołany na lustratora dla ułożenia «kwarty sprawiedliwej» w starostwach i królewszczyznach powiatów: bracławskiego, winnickiego i zwinogrodzkiego, w woj. bracławskim. Jako klient Czartoryskich posłował z województwa bracławskiego na sejm elekcyjny 1764 r. i z tym województwem podpisał wybór Stanisława Poniatowskiego. W pierwszej połowie 1766 r. awansował na łowczego bracławskiego, równocześnie otrzymał urząd pisarza grodzkiego winnickiego, który sprawował do r. 1779. Z ramienia sejmu 1766 r. został członkiem komisji do ustalenia granic między województwem kijowskim a bracławskim. Komisja rozpoczęła swe prace 30 IX 1767 w miasteczku Pohrebiszcze nad Rosią, lecz ich nie ukończyła z powodu wydarzeń, jakie nastąpiły w r. n. Dn. 5 VI 1767 został P. sędzią konfederackim w podniesionej w Winnicy konfederacji (przedradomskiej) województwa bracławskiego. Dn. 10 III 1768 Komisja Skarbu Kor. powołała P-ego na lustratora dla ustalenia wysokości podatków czopowego i szelężnego z dóbr królewskich, szlacheckich, duchownych i miejskich w powiecie winnickim. Pracę tę P. miał wykonać do 1 X 1768. Akt konfederacji barskiej z 29 II 1768 podpisał jako jeden z ostatnich. Przystąpił do związku dopiero 2 V, gdy w Winnicy zawiązano konfederację województwa bracławskiego pod marszałkiem Joachimem Potockim. Potwierdzono wówczas P-emu funkcję sędziego z czasów radomskich, a równocześnie został «administratorem skarbu publicznego». Akt konfederacji wyjaśniał, że województwo, chcąc mieć na tym stanowisku «osobę zacną i zasłużoną», powierza je P-emu «w województwie wiarą nieposzlakowaną i zasługami na tych funkcjach chwalebnie odprawionemi, zaszczyconemu i rekomendowanemu».
Po upadku Baru P. wraz ze swym marszałkiem przeszedł w czerwcu przez Dniestr na terytorium tureckie. Dn. 26 X szefowie barscy (Józef Pułaski, Michał Krasiński i Joachim Potocki), po raz ostatni zgodni, wyprawili z obozu pod Dankowcami P-ego do chana krymskiego Krym Gereja. W myśl otrzymanej instrukcji zawiadomił P. chana o krzywdach ponoszonych od wojsk rosyjskich, prosił o skierowanie wyprawy dywersyjnej na Rosję i o wprowadzenie 10–12 000 Tatarów na Ukrainę dla powstrzymania buntów chłopskich. Przychylnie przyjęty przez chana, poparty został przez konsula francuskiego F. Totta. Z jego pomocą prowadził rokowania najpierw w Dankowcach, a następnie w Kauszanach. Ostatecznie 16 XII przygotowano traktat przymierza polsko-turecko-tatarskiego, lecz nieformalny, bo podpisany jedynie przez stronę polską (m. in. również przez P-ego). W związku z nasilającą się wojną turecko-rosyjską P. wysłany był w maju 1769 z Kopanki do wezyra Machmet Emina obozującego z wielką armią w Isakczy nad Dunajem. Zawiadomił go o rychłym przybyciu do obozu tureckiego Joachima Potockiego, generalnego regimentarza wojsk konfederackich. P. należał do pięcioosobowego grona najbliższych doradców Potockiego i był współautorem planów reformatorskich (opracowywanych przez kilka tygodni u księży nestorianów), wprowadzanych w drugiej połowie 1770 r. do armii konfederackiej. Pełnił również w dalszym ciągu funkcję skarbnika swego województwa oraz takiż urząd (podskarbiego) przy regimentarzu Potockim. W okresie narastającego konfliktu między szefami barskimi Rada Konfederacka, urzędująca wówczas w Czernowodzie (w Dobrudży nad Dunajem), zażądała (18 IX 1771) od P-ego rozliczenia «z milionów wziętych od Porty» przez Potockiego (oczywiście chodziło tu o wykazanie Potockiemu, że to on sam i nie zawsze właściwie gospodarzył publicznymi funduszami). Równocześnie Rada powierzyła P-emu misję zabezpieczenia papierów i upominków, jakie pozostały po zmarłym w drodze do Turcji pośle Joachimie Schwarcenbergu Czernym. Gdy jednak prezenty te, milionowej wartości, sekretarz legacji Ludwik Zakrzewski, sekretarz konfederacji pomorskiej, przekazał Potockiemu, marszałek Michał Krasiński wydał (19 X 1771) na P-ego kondemnatę za niewykonanie polecenia. Przez cały czas konfederacji wypominano P-emu, że był «sługą Czartoryskich» (czynił to np. marszałek Krasiński, jeszcze po wyjściu z Turcji 17 XII 1771).
Zapewne P. w czasie konfederacji był w dyskretnych kontaktach z królem, skoro dwa razy awansował na urzędach ziemskich: w r. 1769 z łowczego na cześnika bracławskiego i w r. 1771 na cześnika winnickiego. Po upadku konfederacji powrócił do domu jako oddany w Bracławszczyźnie klient Stanisława Augusta. Z ramienia sejmu rozbiorowego 1773–5 r. wchodził do trzech komisji dla rozstrzygnięcia sporów majątkowych na Ukrainie. W r. 1779 awansował ze stanowiska pisarza grodzkiego na podstarościego winnickiego i urząd ten pełnił do końca istnienia Rzpltej (1794). W maju 1789 powołany został przez sejm na komisarza do zbierania ofiar z powiatu winnickiego. W hierarchii urzędów ziemskich awansował co kilka lat: w l. 1776–80 był podstolim winnickim, od 17 II 1780 – podstolim bracławskim, od r. 1782 – podczaszym bracławskim; w l. 1784–90 pełnił funkcję stolnika winnickiego i w l. 1790–4 stolnika bracławskiego. Dn. 9 VI 1791 otrzymał Order Św. Stanisława. Miał jeszcze dostać Order Orła Białego (wg S. Łozy, który nie podaje daty nadania i błędnie tytułuje P-ego starostą grodowym winnickim). Po rozbiorach dobra P-ego leżące w województwie bracławskim i na Wołyniu dostały się pod zabór rosyjski. P. mieszkał w dziedzicznej Lubomirce w pow. zwiahelskim (nowogrodwołyńskim). Do późnej starości brał udział w życiu publicznym tego powiatu. Data śmierci P-ego nie jest znana; żył jeszcze w r. 1811.
Z małżeństwa z Zofia Czosnowską, córką Józefa star. salnickiego, P. pozostawił kilku (dorosłych w r. 1811) synów.
Uruski; Elektorów poczet; Łoza, Kawalerowie; tenże, Hist. Orderu Orła Białego; – Konopczyński W., Kazimierz Pułaski, Kr. 1931; tenże, Konfederacja barska, W. 1936–8 I–II; tenże, Polska a Turcja 1683–1792, W. 1936; – Kalendarz Polityczny, 1762; Kalendarz Polityczny dla Król. Pol. i W. Ks. Lit., 1775–7, 1779–81, 1784–8, 1791, 1794; Kalendarzyk Polityczny Warszawski, 1778, 1782–3, 1789–90, 1792; Kolęda Warszawska, 1766–73; Konopacki Sz., Pamiętniki, W. 1899 s. 109–10; Materiały do konfederacji barskiej r. 1767–1768, Lw. 1851 s. 106–7; Vol. leg., VII 38, 295, 322, 491, VIII 384, 585, 604, IX 81; Zdanowski A., Z pamiętnika konfederata barskiego, w: Pułaski K., Szkice i poszukiwania historyczne, Pet. 1898 s. 11, 18–19, 30, 41, 55, 57, 80, 82; – AGAD: Księga grodzka Kowalska II 4, B. Tarnowskich z Suchej rkp. 62/79, Sigillata, t. 94 k. 156; Arch. Państw. w Ł.: B. Bartoszewiczów rkp. 131 s. 207; B. Czart.: rkp. nr 835, nr 940/1, nr 945, nr 3470; B. Ossol.: rkp. 3382; B. PAN w Kr.: rkp. nr 316, nr 318, Teki Pawińskiego, nr 8349 (Lauda warszawskie).
Wacław Szczygielski