Rogińska Halina Joanna (1884–1972), poetka, nauczycielka, działaczka kulturalna i oświatowa. Ur. w Irkucku na Syberii, była córką Romana i Ludwiki z Neumanów (Neymanów), nauczycielki.
Szkołę średnią R. ukończyła w Kijowie, już po powrocie z Irkucka, uzyskując świadectwo dojrzałości w r. 1907. Edukację kontynuowała w Krakowie; w l. 1907–14 ukończyła Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego, studiowała także, zapewne jako wolna słuchaczka, na Wydziale Filozoficznym UJ. Powróciła następnie do Kijowa i pracowała jako nauczycielka w Szkole Tow. Popierania Szkoły Średniej. Do r. 1922 była ponadto wychowawczynią w żeńskim internacie Macierzy Szkolnej w Kijowie. Od r. 1922 związała się z Zamościem; tu pracowała jako nauczycielka w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim, równocześnie sprawując pieczę nad internatem przyszkolnym. Po likwidacji tej szkoły uczyła w l. 1936–9 w Państwowym Gimnazjum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej. Twórczość literacką rozpoczęła R. podczas pobytu w Kijowie. Pierwsze wiersze drukowała w miejscowych polskich czasopismach: „Kłosach Ukraińskich” (1914–17) i „Przedświcie” (1916–17). Od r. 1923 publikowała wiersze (głównie okolicznościowe) i artykuły w „Ziemi Zamojskiej” (1923, 1924, 1927), „Nowej Ziemi Lubelskiej” (1924), „Słowie Zamojskim” (1929). Oddzielnie wydała zbiór sonetów Owoce (W. 1930).
Prace literackie R-iej wiązały się częściowo z jej działalnością kulturalną wśród młodzieży. W stworzonym przez siebie kółku «Młodość» przygotowywała inscenizacje i adaptacje arcydzieł literatury polskiej oraz organizowała okolicznościowe akademie i wieczory poetyckie. Przedstawienia te, wzbogacone dekoracjami i kostiumami wg pomysłu R-iej, odbywały się na scenie szkolnej lub w Teatrze Sejmikowym. Szczególnym powodzeniem cieszyły się inscenizacje „Betleem polskiego” L. Rydla, „Ślubów panieńskich” A. Fredry, „Wiesława” K. Brodzińskiego. Wystawiła też w ten sposób własną sztukę Misterium polskie w 4 częściach (17 III 1925, druk Zamość 1925). Inną sztukę pióra R-iej Misterium zamojskie odgrywali uczniowie Kursów Pedagogicznych.
Okres okupacji niemieckiej przeżyła R. w Zamościu, uczestnicząc w tajnym nauczaniu. Po wyzwoleniu natychmiast przystąpiła do pracy w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. M. Konopnickiej, podjęła także działalność kulturalno-oświatową, której pierwszym dokonaniem było stworzenie międzyszkolnego teatru «Młodość» (wiosną 1945) istniejącego ponad rok. W l. n. pracowała w Liceum Pedagogicznym i Technikum Mechanicznym. Będąc pracownikiem etatowym referatu Kultury i Sztuki przy Starostwie Powiatowym w Zamościu, przyczyniła się do rozwoju życia artystycznego miasta. Dzięki jej staraniom powstała Orkiestra Symfoniczna oraz została reaktywowana (1944) Orkiestra Włościańska Namysłowskiego. W nowo powstałym Teatrze Ziemi Zamojskiej reżyserowała w ciągu roku 13 sztuk, m. in. „Balladynę” J. Słowackiego, „Warszawiankę” S. Wyspiańskiego, „Damy i huzary” A. Fredry, „Szczęście Frania” W. Perzyńskiego. Organizowała też odczyty, koncerty, wystawy. Była jednym z organizatorów Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu, a od 1 XII 1947 jego dyrektorką. Po przejściu na emeryturę 31 VIII 1956 R. uczyła zastępczo w Technikum Elektrycznym. Na 40-lecie szkół ogólnokształcących w Zamościu wystawiła „Kołacze” Sz. Szymonowica we własnej inscenizacji. W r. 1959 zamieszkała w Krakowie, gdzie zmarła 3 VI 1972 i została pochowana na cmentarzu w Batowicach. Była członkiem, (od r. 1926) Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Część utworów R-iej pozostała w rękopisie, wśród nich 3-aktowy dramat Prawa duszy, tryptyk sceniczny Na nowe życie, parę jednoaktówek.
Fot. w: Czterysta lat Zamościa, Wr. 1983, „Tyg. Zamojski” 1980 nr 16, Mater. Red. PSB; – Bibliogr. dramatu pol., II; Zagórowski, Spis nauczycieli, I–II; – Bocheńska Z., Halina Joanna Rogińska, „Tyg. Zamojski” 1980 nr 16 s. 7; Bojarczuk M., Academia Zamoscensis, L. 1959; Chudek J. M., Rogińska Halina Joanna, „Roczn. Liter.” 1972; 40-lecie Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu, Zamość 1986; Kowalczyk K., Życie kulturalne Zamościa w latach II Rzeczypospolitej, w: Czterysta lat Zamościa, Wr. 1983; Skotnicki M., Po wyzwoleniu w Zamościu, „Kamena” 1964 nr 16 s. 4; Z naszych dni. Pierwsze lata rozwoju Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Zamościu, Zamość 1927; – Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego 1936 nr 4 s. 97; Rogiński R., Kartki z pamiętnika (1861–1863); w: Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie. Pamiętniki, L. 1966; – „Tyg. Powsz.” 1972 nr 46 (nekrolog); – IBL PAN: Kartoteka bibliograficzna (A. Bara); Państw. Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu: Teczka osobowa R-iej; – Informacje z AP w Zamościu i K. Kowalczyka z Zamościa.
Cecylia Gajkowska