Przerębski (Przerembski) Hieronim h. Nowina (zm. 1652), sędzia ziemski zatorski i oświęcimski, działacz sejmikowy. Był jednym z sześciu synów Krzysztofa (zm. przed 1604), dziedzica Żurawia i innych wsi w pow. lelowskim woj. krakowskiego, oraz Marianny z Korycińskich, bratankiem kolejnych kaszt. sieradzkich: Stanisława (zob.) i Jakuba (zob.) oraz Brykcego (zob.). W r. 1604 był jeszcze nieletni, pozostawał pod opieką starszych braci Chryzostoma i Adama oraz stryjecznego brata Stanisława, star. radoszyckiego (zob.). W r. 1617 zrzekł się na rzecz brata Andrzeja swoich części w Żurawiu, Lipniku i Czernicznie.
T. r. P. został dworzaninem królewskim; 15 XII otrzymał od Zygmunta III wójtostwo Kencze w star. zatorskim (stąd czasami tytułowany był star. zatorskim). Na sejmiku zatorskim wystąpił po raz pierwszy w r. 1626. W l. n. spotykamy go już niezmiennie na bodaj wszystkich sejmikach, a sześciokrotnie był marszałkiem (1626 – 15 IX, 1628 – 7 VIII, 1638 – 7 VI, 1646 – 6 IX, 1648 – 18 VI, 1650 – 31 I). Obradujący pod laską P-ego sejmik posejmowy w Zatorze 7 VIII 1628, w obliczu utraty Pomorza i Prus, zajętych przez Szwedów, uchwalił wysokie pobory. W dn. 4 V 1632 brał P. udział w redagowaniu uchwały sejmikowej przeciw grasującym w księstwach rozbójnikom i, wraz z Janem Pisarzowskim, powołany został w skład komisji do szafunku poborów. W lipcu t. r. sejmik pokonwokacyjny wyznaczył go na sędziego kapturowego. W r. n. sejmik z 16 IV powołał go w skład komisji do zredagowania laudum. W dn. 7 VI 1638 zgromadzona na sejmiku szlachta obu księstw podjęła uchwałę, zatwierdzoną następnie przez sejm, o przepisaniu i przetłumaczeniu z języka czeskiego na polski najstarszych ksiąg ziemskich. Czynność tę zlecono pisarzowi ziemskiemu Janowi Pisarzowskiemu, zaś P. wraz z Gabrielem Palczowskim i Andrzejem Porębskim wybrani zostali na deputatów do korektury i kolaudacji przepisanych ksiąg. Na sejmiku elekcyjnym 25 IV 1635 P. wysunięty został jako jeden z kandydatów na urząd podsędka ziemskiego, a król jego kandydaturę zatwierdził.
W czasie elekcji na wakujący urząd sędziego ziemskiego 6 III 1640 sejmik wśród kandydatów wysunął P-ego. Nominację królewską na ten urząd otrzymał 10 III t. r. Występował na rokach ziemskich w Zatorze 24 V 1646, podpisując m. in. uchwałę zjazdu o zwalczaniu rozbójników. Sejmik przedsejmowy z 15 I 1647 wybrał go na komisarza do spraw obrony i bezpieczeństwa księstw. Z sejmu t. r wszedł w skład komisji do spraw pogranicznych z Węgrami. Brał udział w zatorskim sejmiku przedkonwokacyjnym, który obrał go sędzią kapturowym (18 VI 1648) oraz posłem na sejm elekcyjny. Wraz z innymi Przerębskimi: Mikołajem, star. tuszyńskim, i Janem, głosował na Jana Kazimierza. Sejmik relacyjny z 26 III 1649 wyznaczył go do komisji powołanej w celu przejęcia od poborców 4 poborów łanowych przeznaczonych na obronę potoczną. Na sejmie zwycz. 1649/50 r. powołano go ponownie do komisji «z Węgrami» (posłem nie był). Obradujący pod jego przewodnictwem sejmik relacyjny z 31 I 1650 uchwalił wysokie pobory, wynoszące w przybliżeniu 14 podymnego, 20 łanowego, szos i pogłówne żydowskie. Sejmik ponadto zaciągnął u P-ego i jego kolegów komisarzy znaczną pożyczkę pieniężną na zaciąg wojska. W r. n. sejmik relacyjny z 16 I przeznaczył półtora poboru na spłacenie tego długu. Ten sam sejmik powołał P-ego w skład czteroosobowej komisji do odbioru poborów z rąk poborcy Piotra Brodeckiego. W związku z klęską wojsk kor. na Ukrainie (pod Batohem) szlachta oświęcimsko-zatorska na sejmiku 8 VII 1652 podjęła uchwałę o pospolitym ruszeniu. Jednakże na skutek sugestii zgłoszonych przez tych, którzy już walczyli na Ukrainie, postanowiono zamiast pospolitego ruszenia zaciągnąć rotę husarską (100 koni) z ekwipunkiem i wyasygnować 7 000 zł na jej utrzymanie przez 1 ćwierć (P. miał uiścić 60 zł. tj. równowartość żołdu dla 1 husarza na kwartał). Sejmik ten wybrał go ponownie na komisarza do przejmowania poborów i do organizowania obrony przeciw grasującym w okolicach bandom, przeciw którym miał werbować górali.
P. był dziedzicem Łękawicy i Zagórza (1641), w sprawach majątkowych występował często wspólnie z bratem Andrzejem, cześnikiem sieradzkim. W r. 1641 upominali się obaj w imieniu własnym i pozostałych sukcesorów o 25 000 złp. należnych im od spadkobierców star. oświęcimskiego Piotra Komorowskiego tytułem spadku po ich siostrze Katarzynie, pierwszej żonie Komorowskiego. P. zmarł w r. 1652, po 8 VII.
Z małżeństwa z Katarzyną z Palczowskich pozostawił P. (wg. Uruskiego) synów: Dominika i Jacka (Hiacynta), komornika granicznego sądeckiego, sędziego skarbowego i elektora Jana III.
Boniecki, XI 4; Niesiecki; Uruski; Elektorów poczet, s. 290; – Bostel F., Sądownictwo ziemskie oświęcimskie i zatorskie od r. 1440–1565, „Przew. Nauk i Liter.” R. 16: 1888 t. 2 s. 837; Przyboś K., Walaszek A., Reprezentacja sejmowa województwa krakowskiego w XVII w., „Studia Hist”. R. 20: 1977 z. 3 s. 401 (aneks); Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, Kr. 1909 III 89; – Akta sejmikowe woj. krak., II–IV; Kronika Drohojowskich, Cz. II, Sumariusz aktów, Kr. 1904, Arch. rodzinne B. Nr 120, 177; Pamiętniki o Koniecpolskich, Wyd. S. Przyłęcki, Lw. 1842 s. 198; Vol. leg., IV 105, 218, 287; – AGAD: Metryka Kor. t. 163 k. 191, t. 186 k. 159v.–160v.; Arch. Państw. w Kr.: Castr. Crac. t. 180 s. 930–933, t. 207 s. 1137–1139, t. 252 s. 1068, 1687, 1713, Terr. Crac. t. 39 s. 964, t. 132 s. 674–675, t. 136 s. 121, 672–673, 747, Succam. et granic. t. 142 s. 77–80; B. PAN w Kr.: rkp. 8594 k. 12–21, 28, 54–58, 63, 66, 77–81, 98–101.
Janusz Byliński