Boczyliński Ignacy (1826–1883), pedagog, urodzony 31 VII w Kraśniku lubelskim, pochodził z rodziny urzędniczej; po chlubnem ukończeniu gimnazjum w Szczebrzeszynie otrzymał rządowe stypendjum i dzięki temu ukończył uniwersytet w Petersburgu. W r. 1847 rozpoczął karjerę nauczycielską, najpierw jako nauczyciel języków starożytnych w Piotrkowie, a od r. 1852 w Radomiu, gdzie również uczył języka polskiego oraz historji i geografji. Dzięki poparciu Józefa Korzeniowskiego w r. 1862 otrzymał posadę profesora nauk filologiczno-historycznych w pierwszem gimnazjum w Warszawie, oraz języka polskiego i pedagogiki w Instytucie Panien Aleksandryjsko-Maryjskim. Od r. 1866 pracował w gimnazjum realnem w Warszawie. Spowodu nadwątlonego wzroku zwolniony w r. 1870 od wykonywania obowiązków nauczycielskich, uczył już tylko dorywczo po żeńskich pensjach prywatnych. B. cieszył się opinją wzorowego pedagoga i metodyka, pisywał sporo w zakresie metodyki pedagogicznej. W »Dzienniku Powszechnym« ogłosił w r. 1862 artykuły: O wychowaniu domowem i prywatnem; O potrzebie reformy wychowania domowego; Szkoła i publiczność; O karności szkolnej; Zabawy szkolne; Dozór uczniów poza szkołą; Uwagi nad znaczeniem i metodą wykładów w szkołach języka i literatury ojczystej; O potrzebie ulepszenia metody wykładu geografji i historji. W r. 1874 wydał Zasady gramatyki języka polskiego, oparte na badaniach Małeckiego i Malinowskiego. W tym samym roku napisał rozprawę: Jak uczyć historji, wydaną nakładem redakcji »Opiekuna domowego« (1874). Prócz tego był współpracownikiem »Bibljoteki Warszawskiej«, w której zamieszczał artykuły krytyczne. W r. 1881 umieścił na łamach »Gazety Polskiej« rozprawę: O wychowaniu kobiet. Syntezą działalności zarówno praktyczno-nauczycielskiej, jak i teoretyczno-badawczej, jest praca, pt: Wskazówki z metodyki nauczania języka ojczystego i literatury (»Przegląd Pedagogiczny« 1883). Zasięgiem swoich zainteresowań badawczych objął autor całość nauczania od elementarnego czytania aż po studjum historji literatury, od gramatyki do deklamacji i kompozycji czyli ćwiczeń stylistycznych. Wobec przeprowadzonej rusyfikacji szkolnictwa rządowego w Kongresówce punkt ciężkości swych prac przesunął B. »na zakres nauczania domowo-prywatnego« oraz na spisy podręczników, branych prawie wyłącznie ze szkolnictwa galicyjskiego. Zmarł 10 XII 1883.

»Przegląd pedagogiczny« W. 1884, III (nekrolog), 1–7; Szycówna A., Historja nauczania języka polskiego, w wydawnictwie pt.: Prądy w nauczaniu języka ojczystego, W. 1908, 64; Skulski R., Pan Tadeusz jako książka szkolna, Lw. 1935, 26, 27.

Ryszard Skulski