INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 (Jan Józef) Ignacy Łukasiewicz      Ignacy Łukasiewicz, frag, portretu olejnego z 1884 roku pędzla Andrzeja Grabowskiego.

(Jan Józef) Ignacy Łukasiewicz  

 
 
Biogram został opublikowany w 1973 r. w XVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Łukasiewicz Jan Józef Ignacy (1822–1882), farmaceuta, wynalazca lampy naftowej, twórca polskiego przemysłu naftowego. Ur. 8 III w Zadusznikach w obwodzie tarnowskim (dziś pow. mielecki), był synem Józefa i Apolonii ze Świetlików. Ojciec jego, ubogi szlachcic, powstaniec kościuszkowski, po latach pracy jako oficjalista dworski w Dynowie nad Sanem i w Chorzelowie pod Mielcem, wydzierżawił od E. Denkera w l. 1817–30 z dominium baranowskiego Zaduszniki nad Wisłą, Zachwiejów i Czajkową. Ł. był najmłodszym z pięciorga dzieci. Atmosfera domu rodzinnego była patriotyczna i demokratyczna, pierwszym nauczycielem Ł-a był były pułkownik W. P. A. Woysym-Antoniewicz, rezydent w domu ojca. W l. 1832–6 uczęszczał Ł. do gimnazjum w Rzeszowie, dokąd matka przeniosła się wskutek śmierci ojca i kupiła kamienicę, z której się utrzymywała. Ł. przerwał naukę szkolną i rozpoczął praktykę farmaceutyczną jako uczeń w aptece A. Swobody w Łańcucie. W r. 1840 złożył w Rzeszowie egzamin na pomocnika aptekarskiego. Przez A. Tarłowskiego, chemika i kontrolera fabryki spirytusu oświetleniowego, Ł. znalazł się w zasięgu Stowarzyszenia Ludu Polskiego, z którego następnie wyłoniła się Konfederacja Powszechna Narodu Polskiego. Z organizacją tą Ł. miał kontakt już w r. 1837. Nieostrożność jednego z konspiratorów, A. Wilama, spowodowała aresztowanie Tarłowskiego i Wilama w r. 1840 oraz pierwsze dochodzenia policyjne w stosunku do Ł-a, zakończone wciągnięciem go do kartotek policyjnych jako politycznie podejrzanego.

W r. 1841 przeniósł się Ł. do apteki obwodowej E. Hübla w Rzeszowie i tu w lipcu 1845 poprzez W. Solmana nawiązał kontakt z E. Dembowskim, który zaprzysiągł go jako agenta Centralizacji Tow. Demokratycznego Polskiego na Rzeszów i zobligował do przygotowywania powstania w rejonie Rzeszowa. W listopadzie t. r. podporządkowany F. Wiesiołowskiemu, kontaktował się z nim, a w dn. 13–17 II 1846 odbył przedpowstaniowy objazd obwodu. Już jednak 19 II 1846 został aresztowany, osadzony w więzieniu rzeszowskim, a wybuch powstania w tej części kraju sparaliżowany. W więzieniu przebywał Ł. do 8 V 1847, broniąc się zgrabnie i wytrwale wszystkiemu zaprzeczając, aczkolwiek obciążały go wyniki rewizji, zeznania współoskarżonych, tajne kontakty z rodziną. Przeniesiony do więzienia karmelickiego we Lwowie, bronił się dalej konsekwentnie, a ponieważ E. Dembowski już nie żył i F. Wiesiołowski przyjął na siebie całą winę, Ł. został 27 XII 1847 z braku dowodów zwolniony z więzienia, z obowiązkiem zamieszkania we Lwowie u brata Franciszka, prawnika i urzędnika magistratu, i meldowania się na policji.

Dopiero 15 VIII 1848 dostał Ł. pracę w jednej z największych i najlepszych wówczas aptek w Galicji Piotra Mikolascha we Lwowie. Tu powstał w r. 1850 rękopiśmienny Manuscript, podręczny almanach farmaceutyczny, cenny dokument aptekarskiej pracy Ł-a. Poparciu Mikolascha zawdzięczał niechętnie mu udzielone zezwolenie władz na dalsze studia farmaceutyczne na UJ w Krakowie, gdzie w l. 1850–2 wysłuchał trzy semestry. Tu po raz pierwszy prof. geologii L. Zejszner zwrócił mu uwagę na możliwości wyzyskania właściwości ropy naftowej. Wyczerpanie się oszczędności spowodowało prośbę Ł-a o skrócenie ustawowego czasu studiów do roku, czemu się sprzeciwił F. Sawiczewski, który jednak zaprotegował go do pracy w fabryce ałunu Wertenholza w Dąbrowie nad Przemszą, tak że trzeci semestr na UJ Ł. studiował raczej formalnie. Ostatni obowiązkowy semestr (letni 1852) studiował chemię analityczną na uniwersytecie wiedeńskim, gdzie po złożeniu pracy u K. Radtenbachera z zakresu chemii węglowodorów Baryta et anilinum uzyskał magisterium farmacji. Zaraz wrócił do apteki Mikolascha i tu rozpoczął się nowy etap jego życia poświęcony zainteresowaniom naftą.

Choć ropa naftowa znana była od dawna na Podkarpaciu, wykorzystywana jako lek zwierzęcy i smar do osi, choć przed Ł-em sporadycznie ją destylowano, jemu pierwszemu w Polsce i na świecie udało się ją wyzyskać do oświetlenia i stworzyć nową gałąź przemysłu. Jesienią 1852 kazał Mikolasch Ł-owi i jego koledze Janowi Zehowi przeanalizować ropę naftową, której właśnie kilka beczek dostarczyli handlarze drohobyccy. Po jej rozgatunkowaniu metodami aptecznymi otrzymano oczyszczoną ropę naftową, którą zidentyfikowano z drogim, importowanym z Włoch specyfikiem farmaceutycznym Oleum Petrae album. Ł. zorganizował wówczas spółkę z Mikolaschem i Zehem dla fabrykacji tego specyfiku z surowców krajowych, objechał kilka miejscowości w Samborskiem i Kołomyjskiem, znanych z występowania tam ropy, i zakupił kilka tysięcy garnców. Po przedestylowaniu tego materiału Mikolasch zaoferował ten lek po niskich cenach wielu krajowym i zagranicznym aptekom. Spotkał go jednak zawód, zamówienia były niewielkie.

Wtedy Ł. wpadł na pomysł wyzyskania posiadanych zapasów dla celów oświetleniowych, co jednak wymagało dalszego destylowania. Zastosowali obaj z Zehem destylację frakcjonowaną; z ropy podgrzewanej w kotłach bez dostępu powietrza przy temperaturze 200° C, pozbawionej frakcji lekkich, benzynowych i cięższych, jak oleje, smary, parafina, asfalt, otrzymali w r. 1852 naftę (zwaną przejściowo od używanego wówczas terpentynowego preparatu oświetleniowego nową kamfiną); dalsza rafinacja nafty następowała za pomocą stężonego kwasu siarkowego i z kolei roztworu sody, co w zasadzie utrzymało się do dziś. Była to pierwsza metodyczna destylacja ropy na świecie. Z kolei już sam Ł. musiał skonstruować odpowiednią lampę, gdyż dotychczasowe olejne, pinolinowe czy kamfinowe eksplodowały przy użyciu w nich nafty. W r. 1853 skonstruował prototypową lampę cylindryczną, w której płomień podsycało powietrze od dołu poprzez ażurowy palnik, bezpieczeństwo zapewniał silny oddzielony zbiornik z grubej blachy, ekonomiczność spalania nafty zapewniał porowaty knot, a równy i silny blask płomienia kominek z miki; przy jej konstruowaniu korzystał Ł. z pomocy blacharza lwowskiego A. Bratkowskiego. Pierwsza lampa naftowa zapłonęła w marcu 1853 w aptece Mikolascha, a 31 VII t. r. oświetlono nimi szpital powszechny we Lwowie i przy jej świetle po raz pierwszy wykonano operację chirurgiczną; tę datę uważa się za powstanie przemysłu naftowego. Jednak Ł. nie ogłosił drukiem swego odkrycia, natomiast w dwa lata później B. Silliman iun. z Yale College dokonał metodycznego rozbioru ropy i opublikował to, co dłuższy czas nauka światowa uważała za odkrycie nafty.

Pierwsza spółka naftowa Ł-a rozpadła się jednak t. r. Ł. postanowił się przenieść bliżej terenów roponośnych i z początkiem 1854 r. osiadł w Gorlicach jako pracownik, a wkrótce jako dzierżawca miejscowej apteki. Tu zgłosił się do niego T. Trzecieski, właściciel Polanki (pow. Krosno), i namówił go do założenia kopalni ropy na terenie znanej od dawna z wysięków ropy Bóbrki, należącej do jego sąsiada K. Klobassy Zręckiego. Tu powstała w r. 1854 pierwsza w Polsce i na świecie kopalnia ropy naftowej, a Ł. wkroczył na nowy dla siebie teren wiertnictwa naftowego. Początkowo zastąpił kopanie płytkich dołków i rowów ręcznym kopaniem głębszych rowów i studni przy pomocy łopaty i kilofa. Zarazem musiał w r. 1856 założyć pierwszą na świecie rafinerię nafty w Ulaszowicach pod Jasłem, gdyż przerabianie ropy na skalę przemysłową nie mogło się odbywać w aptece choćby ze względu na niebezpieczeństwo pożarowe. Sytuacja Ł-a była wtedy ciężka, niewielkie dochody pochłaniały inwestycje i pożary, tak że w r. 1856 starał się o posadę kasjera miejskiego w Gorlicach, której mu odmówiono jako politycznie skompromitowanemu. W r. 1857 wydzierżawił aptekę w Jaśle, ale gdy w r. n. chciał nabyć aptekę w Gorlicach, znowu sprzeciwiła się temu policja. Mimo to stanął pod koniec t. r. do konkursu na otwarcie nowej apteki w Brzostku, co mu wreszcie zatwierdzono. Zorganizował ją i sprzedał po paru miesiącach, gdyż dowiercenie się większej ilości ropy w Klęczanach oraz poważne zamówienia nafty na oświetlenie dworców w Wiedniu i na Kolei Północnej pozwoliły żywić nadzieję na rozwój przemysłu naftowego. W r. 1859 wszedł w spółkę z A. i E. Zielińskimi, którzy w Klęczanach w Nowosądeckiem dowiercili się doskonałej ropy, i wybudował drugą w Galicji rafinerię nafty. Wkrótce jednak był Ł. bliski całkowitego wycofania się z przemysłu naftowego. Śmierć jedynej córki Marianny pod koniec 1859 r., a wnet potem pożar rafinerii w Ulaszowicach, a zarazem wyczerpanie złóż w Klęczanach załamały go zupełnie, tak że postanowił się przenieść do teściów pod Dobrzyń. Gdy jednak w Bóbrce dowiercono się większej ilości ropy, w r. 1861 przystąpił do spółki na lat 10 bogaty K. Klobassa Zręcki, a Trzecieski umożliwił zbudowanie trzeciej rafinerii w Polance; obaj wspólnicy powierzyli Ł-owi dyrekcję kopalni w Bóbrce i kierownictwo rafinerii w Polance za wysokie wynagrodzenie i odsetki od czystego zysku. Pionierski okres polskiego przemysłu naftowego miał się ku końcowi.

Już w r. 1865 odkupił Ł. od H. Bobrowskiej, teściowej Klobassy, położony w sąsiedztwie Bóbrki majątek Chorkówkę z Leśniówką, który znakomicie zagospodarował i w którym wybudował dużą i już całkowicie bezpieczną czwartą rafinerię nafty, co się okazało tym konieczniejsze, że rafineria w Polance w r. 1865 spłonęła. Wnet potem spółka, zawarta bez żadnego dokumentu, rozwiązała się ok. r. 1871; kopalnia w Bóbrce przeszła w całkowite władanie Klobassy, ale Ł. pozostał do śmierci jej dyrektorem z wszelkimi pełnomocnictwami, a jej ropę przerabiał we własnej rafinerii. Oba te zakłady stały się pierwszą szkołą praktyczną dla polskich techników naftowych. Już w r. 1862 sprowadził Ł. do Bóbrki H. Waltera, który ręczne kopanie szybów zastąpił wierceniem udarowym ręcznym świdrem na żerdziach i przy zastosowaniu nożyc wolnospadowych Fabiana. W r. 1864 nawiązał Ł. kontakt z Juliuszem Nothem, górnikiem i geologiem, który pomagał mu w ustaleniu kierunku dalszych wierceń. W r. 1872 zaangażował Ł. przedsiębiorcę wiertniczego Amerykanina A. Faucka, który wprowadził do Bóbrki linowe wiercenie udarowe metodą pensylwańską, co się jednak nie przyjęło, a poza tym maszyny parowe. Napęd parowy pozwalał na odwiercanie szybów głębszych, 200-metrowych, i na odkrycie dalszych roponośnych pokładów.

W r. 1872 wysłał Ł. do Stanów Zjednoczonych na studia geologiczne i naftowe swego współpracownika i następcę A. Jabłońskiego; po powrocie w r. 1873 z Ameryki wprowadził on ulepszone świdry, pierwsze metody zamykania wód głębszych, rurowanie otworów rurami żelaznymi i ulepszanie tzw. «dzwonem Jabłońskiego». Sam Ł. zrezygnował ostatecznie w r. 1870 z dzierżawy apteki w Jaśle i poświęcił się przemysłowi naftowemu. W Ropiance (pow. Krosno) zorganizował kilka kopalń, których ropę przerabiał w Chorkówce: jedną w spółce z T. Trzecieskim i S. Glazorem, drugą z J. Nothem, trzecią z A. Osieckim. W r. 1873 założył w spółce z A. Faukkiem kopalnię w Wójtowej (pow. Gorlice). W r. 1874 otworzył w spółce z K. Klobassą Zręckim i M. Fedorowiczem koleją kopalnię w Ropie (pow. Gorlice) i tam wybudował piątą rafinerię, wreszcie w r. 1880 dalsze kopalnie w Wilszni i Smerecznem (pow. Krosno) w spółce z W. Milowiczem. Obfitość ropy zagłębia bobreckiego naprowadziła go na pomysł jej magazynowania w dołach gliniastych, a doświadczenia rafineryjne do właściwego urządzenia rafinerii i ulepszenia przeróbki ropy (wykorzystywał tylko naftę i frakcje cięższe, natomiast benzyna i gaz ziemny nie miały wtedy zastosowania). Musiał też dbać o zbyt i reklamę swych produktów, sprzedając ropę na zamówienia hurtowne, prowadził też sklep naftowy w Krakowie i miał stałych odbiorców w innych miastach, a nawet w Warszawie; zabiegał o oceny wybitnych chemików, jak Radtenbachera w Wiedniu; eksponował swe wyroby na wystawach w Jaśle w r. 1858, na międzynarodowej w Wiedniu w 1873 i krajowej we Lwowie w 1877, otrzymując medale i dyplomy. Gdy przemysł naftowy począł się rozszerzać, Ł. dążył do zrzeszenia przemysłowców naftowych w Galicji; w r. 1877 przewodniczył pierwszemu kongresowi naftowemu we Lwowie, w 1880 stanął na czele zorganizowanego przez siebie Krajowego Tow. Naftowego dla Opieki i Rozwoju Przemysłu i Górnictwa Naftowego w Galicji. Dzięki Ł-owi powstało w r. 1882 pierwsze polskie pismo naftowe „Górnik”.

Ł. był posłem na sejm krajowy w l. 1877–81 (wybrany 24 X 1876 w Krośnie). Reprezentował okręg gmin wiejskich Krosno–Dukla–Żmigród. W sejmie należał do klubu lewicy demokratycznej, której przewodniczył zaprzyjaźniony z nim T. Merunowicz. W r. 1878 wygłosił Ł. w sejmie swe główne przemówienie dotyczące przemysłu naftowego, które spowodowało kilka uchwał w tej sprawie. Z inicjatywy Ł-a zmieniono ustawę o kopalniach, co umożliwiło zaangażowanie prywatnych kapitałów w rozwój nowego przemysłu. Od r. 1880 Ł. przewodniczył komisji górniczej, a od 1881 komisji naftowej, współpracował z komisjami podatku gruntowego i kultury krajowej. W r. 1880 na jego wniosek przyznał sejm krajowy pierwsze poważne subwencje na wiercenia poszukiwawcze w rejonie Gorlic i Grybowa oraz na opracowanie map geologicznych Galicji; uchwalił również subwencje na stypendia z zakresu górnictwa i technologii nafty, na utworzenie wydziału naftowego w krakowskiej Akademii Technicznej. W r. 1882 sejm krajowy uchwalił ustawę o uregulowaniu stosunków prawnych w przemyśle naftowym, o ulgach podatkowych dla niego i o ochronie celnej przed ropą rumuńską i amerykańską. Kilkakrotnie też opowiadał się Ł. za rozbudową szkół, występował w sprawie dobrych polskich podręczników gimnazjalnych, zniesienia propinacji, rozbudowy dróg, kolei, uregulowania hipotek chłopskich, ochrony prawnej małoletnich sierot chłopskich, ustawy budowlanej dla miast galicyjskich (1880), ale przede wszystkim w sprawach naftowych. Współpracował z lwowskimi pismami demokratycznymi: „Gazeta Narodowa” i „Ojczyzna”. Z jego inicjatywy utworzono przy Wydziale Krajowym w r. 1878 Radę Górniczą, etat inżyniera górniczego Wydziału Krajowego, w r. 1880 komitet galicyjski dla podniesienia przemysłu krajowego i jego ochrony przed naciskiem obcych kapitałów; dla ochrony robotników ustanowiono sąd w Borysławiu.

Jako członek rady i wydziału powiatowego w Krośnie od r. 1868 doprowadził Ł. do tego, że w całym powiecie były najlepsze w Galicji drogi i mosty. W Chorkówce i Bóbrce założył w r. 1866 «Kasy Brackie», tj. instytucje ubezpieczeniowe dla robotników, wypłacające im zasiłki chorobowe, wypadkowe, renty inwalidzkie. By wyrwać chłopów z rąk lichwiarzy, założył dla udzielania krótkoterminowych bezprocentowych pożyczek kasy gminne, których wkrótce powstało wiele we wsiach powiatów Krosno, Sanok, Jasło i Brzozów. Dla robotników w Bóbrce i w Chorkówce pobudował łaźnie, ochronki, w Bóbrce leczniczy zakład kąpielowy jodowo-bromowy. Propagował sadownictwo, drogi publiczne obsadzał drzewami owocowymi, w całym Krośnieńskiem finansował zakładanie sadów chłopskich. Własny majątek zorganizował nowocześnie i wzorowo w kierunku hodowlanym (bydło, owce). W Chorkówce zbudował szkoły: powszechną i koronkarską, oraz kaplicę, a wraz z K. Klobassą Zręckim szkoły powszechne w Bóbrce, Zręcinie i Żeglcach oraz duży kościół w Zręcinie, zainicjował też powstanie pierwszej polskiej szkoły górniczej naftowej, utworzonej w Ropiance po jego śmierci. Dom Łukasiewiczów był azylem dla wielu potrzebujących, przede wszystkim dla powstańców 1863 r., których poza tym Ł. zatrudniał w pierwszej kolejności. Ł. nie odmawiał też nikomu pomocy, a skrypty dłużne co jakiś czas niszczył. «Ojciec Łukasiewicz», jak go powszechnie nazywano, był człowiekiem skromnym, z zażenowaniem przyjmował zaszczyty: jak szambelanię papieską, złoty medal od przemysłu naftowego galicyjskiego w 25-lecie zapalenia pierwszej lampy, austriacki Order Żelaznej Korony i papieski Św. Grzegorza, członkostwa honorowe Tow. Lekarzy Galicyjskich i Tow. Aptekarzy we Lwowie, Bratnich Pomocy Studentów Politechniki Lwowskiej i akademii rolniczej śląskiej w Prószkowie, Galicyjskiego Tow. Pedagogicznego, Tow. Tatrzańskiego, Krajowego Tow. Naftowego, obywatelstwa honorowe miast Jasło i Krosno. Ł. zmarł 7 I 1882 w Chorkówce, pochowany został w Zręcinie.

Ł. był od r. 1857 żonaty ze swą siostrzenicą Honoratą ze Stacherskich, która przy pomocy sprowadzonej z Poznania instruktorki założyła w Chorkówce w r. 1876 szkołę koronkarską dla 12 uczennic, którą sama prowadziła. Po stracie jedynej córki Marianny Łukasiewiczowie przyjęli na wychowanie Walentynę Antoniewicz.

 

Popiersie w kościele w Zręcinie; Portret przez A. Grabowskiego w sali Miejskiej Rady Narodowej w Krośnie; Posąg dłuta J. Raszki z r. 1932 w Krośnie; Medal ku czci Ł-a z r. 1878 przez A. Malinowskiego w Muz. Farmac. w Kr.; Tablica z popiersiem wykonanym przez W. Przedwojewskiego z r. 1953 w Gorlicach; – W. Enc. Powsz., (PWN, fot.); Słow. Geogr.; – Bełza W., Iwonicz i jego okolica, W. 1885 s. 101–20; Cząstka J., Górnictwo naftowe. Zarys dziejów górnictwa na ziemiach polskich, Kat. 1961 II 108–39; Dębski J., Chemia na usługach człowieka, W. 1956 s. 133–4; tenże, I. Ł., W. 1955; Estreicher T., Jan Zeh. Zapomniany pionier przemysłu naftowego, W. 1935; Fabiański J., Rozwój polskiego wiertnictwa i wydobywania ropy i gazu, „Przemysł Naftowy” 1929 s. 326–8; Jubileusz stulecia polskiego przemysłu naftowego, „Wiad. Naftowe” 1893 nr 9; Kwiatkowski E., Dzieje chemii i przemysłu chemicznego, W. 1961 s. 299; Laskowski K., I. Ł. jako spiskowiec i więzień stanu, „Wiad. Naftowe” 1893 nr 7 (fot.); Łodziński W., Jak dawniej kopano i wiercono za ropą, „Przemysł Naftowy” 1928 s. 558 i n.; Olszewski S., Ważniejsze momenty z działalności Krajowego Towarzystwa Naftowego, „Przemysł Naftowy” 1929 s. 303–4; Orlewski J., Spisek w aptece, W. 1959 (fot.); Pilecki J., Działalność i znaczenie I. Ł-a w pionierskim okresie przemysłu naftowego 1852–1861, Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol. S. D Z. 3, 1962 s. 1–32; tenże, Polski Prometeusz, „Problemy” 1954 nr 6 s. 390–9; Proń S., Museum Poloniae Pharmaceuticum, W. 1967; Przyrowski Z., Światło z ziemi, „Kwart. Hist. Nauki i Techn.” 1958 nr 4 s. 644–50; Rachwał S., Z dziejów techniki magazynowania i transportu ropy naftowej w Polsce, Wr. 1967 s. 8, 10, 16; Reske W., I. Ł. 1822–1882, W. 1962 (fot.); tenże, Rękopisy aptekarskie I. Ł-a, „Acta Poloniae Pharmaceutica” 1959 nr 1 s. 63–72 (fot.); Romanowski H., W setną rocznicę zapalenia pierwszej lampy naftowej, „Problemy” 1953 s. 59–62 (fot.); Sarna W., Opis powiatu krośnieńskiego, Przemyśl 1898; Szujski J., Tytus Trzeciecki, Kr. 1894; Tomanek L., I. Ł., twórca przemysłu naftowego w Polsce, wielki inicjator, wielki jałmużnik, Miejsce Piastowe 1928 (fot.); Waliduda A., Wiertnictwo naftowe od czasów Ł-a, „Problemy” 1954 nr 6 s. 400–5; Wawrzyczek W., Twórcy chemii, W. 1959 s. 249–53; – Rok 1846 w Galicji. Materiały źródłowe, Wyd. J. Sieradzki i Cz. Wycech, W. 1958; Spraw. stenogr. sejmu krajowego galicyjskiego 1877–82; Szematyzmy Król. Galicji, 1865–82; – „Farmacja Pol.” 1953 s. 257–9 (H. Ellert); „Gaz. Pol.” 1880 nr 34; „Kłosy” T. 34: 1882 nr 874; „Wiad. Naftowe” 1962 nr 2 s. 42–3 (J. Cząstka); – Arch. PAN Oddz. w Kr.: Materiały J. Pileckiego nr 64–105.

Stanisław M. Brzozowski

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
Ten biogram został opublikowany dzięki PGE - Mecenasowi projektu iPSB. pge-logo-pion-size2.png
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Piotr Wawrzyniak

1849-01-30 - 1910-11-09
ksiądz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Tadeusz Ewaryst Jaroszyński

1862-12-06 - 1917-07-20
rysownik
 

Feliks Szlachtowski

1820-11-20 - 1896-03-11
adwokat
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.