Szlachetka (Slachetka, Ślachetka, Leopolita) Ignacy Stanisław (zm. 1666), profesor Uniwersytetu Krakowskiego, wierszopis.
Ur. we Lwowie w rodzinie mieszczańskiej, był synem Stanisława.
Nauki początkowe S. pobierał zapewne w rodzinnym mieście. Na Wydz. Filozoficzny Uniw. Krak. wpisał się w semestrze letnim 1640 r. i być może poznał tam immatrykulowanych t.r. Marka i Jana Sobieskich. W październiku 1641 uzyskał bakalaureat sztuk wyzwolonych, a okolicznościowy panegiryk poświęcony temu wydarzeniu, pt. Ancylia Palladis Academicae (Cracoviae 1641) zadedykował Andrzejowi Tarle, kanonikowi katedralnemu krakowskiemu. Jako Ignacy Stanisław Leopolita, utworem panegirycznym Cynthius laurowym wieńcem obtoczony (Kr. 1641) uczcił S. ślub Pawła Brzeskiego z Elżbietą Ostrowską, a już pod własnym nazwiskiem w utworze Trzy lutnie brzmiące z Hesperiyskich Wirydarzow wzięte... (Kr. 1642) ślub Aleksandra Giszy i Cecylii Ostrogorskiej. W epicedium Cupressus funebris ad mausoleum... (Cracoviae 1642) podkreślał hojność zmarłego bp. krakowskiego Jakuba Zadzika, kanclerza uniwersytetu, dla tej uczelni. Od r. 1641 łączył studia filozoficzne ze studiami prawa, co zaznaczył w dwóch panegirycznych utworach (Nexus non ordius... i Obeliscus Apollineis Metrorum Corymbis, Cracoviae 1641). Dn. 17 III 1644 został licencjatem sztuk wyzwolonych i filozofii, a kilka dni potem promowany na doktora filozofii i magistra sztuk wyzwolonych. W wydanym z okazji promocji utworze Hortus academicus, pulcherrimis et amoenissimis Hesperidum decoratus ornamentis (Cracoviae 1644) sławił m.in. każdego z czterdziestu licencjatów; jego samego uczcili współpromowani: Stanisław Zimnicki, Jan Chrzciciel Nycz i kanonik kurzelowski Jan Wosczyna. O znajomości języka i literatury greckiej świadczą wierszowane utwory S-i: ΣTEΦANOΣ POΛEMIKOΣ. Seu Corona Militaris... ([b.m.w.] 1646) i EΠIKPOTHΣIΣ (Cracoviae 1650), dedykowane Janowi Cynerskiemu Rachtamowiczowi, profesorowi uniwersytetu. Mając nadzieję na związanie się z Uniw. Krak., ogłosił rozprawki na temat ruchu księżyca «kwestię» De motu lunae (Cracoviae 1649) oraz Phoenix Alter (Cracoviae 1649), wysławiający św. Tomasza z Akwinu.
W l. 1650–4 nauczał S. w klasie dialektyki w uniwersyteckich szkołach Nowodworskich oraz wykładał do r. 1652 jako docent extraneus na Wydz. Filozoficznym; równocześnie (przynajmniej od 7 VII 1650) pełnił obowiązki seniora bursy Starnigielskiej. Powołany 28 II 1653 do Kolegium Mniejszego, objął katedrę wymowy z fundacji Piotra Tylickiego. Wchodząc w środowisko uniwersyteckie, uczcił ślub doktora Wojciecha Śleszkowskiego z Anną Mucharską przez epitalamium Wesoła Harmonia... (Kr. 1654), w którym sławił też ojców nowożeńców, profesorów uniwersytetu Sebastiana Śleszkowskiego i Piotra Mucharskiego. W trudnym czasie «potopu» szwedzkiego został wybrany na dziekana Wydz. Filozoficznego w półr. letnim 1655 r. Na zebraniu przedstawicieli duchowieństwa i magistratu z dowódcą obrony Krakowa Stefanem Czarnieckim (13 X t.r. w katedrze na Wawelu) przeciwstawił się zamiarom kapitulacji. Po poddaniu się miasta (17 X) działał w mieszczańskiej konspiracji antyszwedzkiej, co zapewne spowodowało zaniedbanie obowiązków dziekańskich; na posiedzeniu wydziałowym 9 III 1656 instygator zarzucił mu uchybienia w zakresie administracji i prowadzonej ewidencji. W rezultacie 20 III t.r. został S. wykreślony z Wydz. Filozoficznego. Wkrótce po wyjściu Szwedów z Krakowa przyjął 22 IX 1657 tonsurę i cztery niższe święcenia. Kontakt z Uniwersytetem jednak utrzymał i obejmującemu urząd rektorski Franciszkowi Rolińskiemu, profesorowi medycyny, poświęcił utwór Phoebus post nubila, academico refulsit Hemisphaerio... (Cracoviae 1657), natomiast w dedykowanym profesorowi medycyny Jackowi Łopackiemu panegiryku Hyacinthus ob pulchritudinem corporis... (Cracoviae 1658) zawarł informację o działalności ówczesnych profesorów medycyny Uniw. Krak. Po kilkuletnim procesie został S. przywrócony do wszystkich praw na uczelni. W r. 1658 «ustąpił miejsca» wykładowcy prawa rzymskiego w kolegium prawników Andrzejowi Grabianowskiemu. Inkorporowany 24 V 1658 do Kolegium Większego, S. wykładał od r. 1660 język grecki i literaturę grecką; łącząc te wykłady z obowiązkami profesora wymowy w półr. letnim 1660 r. objaśniał słuchaczom dzieło Arystotelesa „De generatione et corruptione”.
Dn. 18 XII 1660 przyjął S. święcenia subdiakonatu, a 16 IV 1661 diakonatu. Po otrzymaniu 11 VI t.r. święceń kapłańskich został z prezenty Kolegium Większego instalowany na kanonię w uniwersyteckiej kolegiacie św. Anny. Wg Henryka Barycza był w poglądach niezależny i odważny, ściągając nawet na siebie podejrzenie o nieprawowierność religijną. Jednak, wg Karola Estreichera, popierał wpływową na uniwersytecie partię klerykalną. Na początku l. sześćdziesiątych włączył się w spory wokół wyboru Adama Rosczewicza na rektora na kolejne półrocza. Prof. Mikołaj Sulikowski, skonfliktowany z Kolegium Większym, wyznaczył go w r. 1660 na jednego z sześciu swych prokuratorów w tym zatargu. S. w r. 1662 stanął po stronie profesorów teologii protestujących przeciw wmurowaniu w ścianie krużganku Kolegium Większego tablicy upamiętniającej dobroczyńców („Ara Gratiarum”); z jego nakazu tablicę w kwietniu t.r. usunięto i złożono w bibliotece. W przedmowie do zadedykowanego Joachimowi Speronowicowi, profesorowi teologii, utworu Syncharma Gratulatorium (Cracoviae 1658) wychwalał S. jego wykłady poświęcone św. Tomaszowi z Akwinu i Piotrowi Lombardowi oraz wymieniał jego kazania, panegiryki i dysputy. Nostryfikację doktoratu teologii Wojciecha Papenkowica (22 II 1666) uczcił utworem Prosphonema Syncharmaticum (Cracoviae 1666). W niewielkich utworach z r. 1666 Philantropion Literarium oraz Praemium Virtuti et Honori debitum wysławiał ojca Filipa od Świętej Trójcy, karmelitę. S. zmarł w r. 1666 (po 25 VI) w Krakowie.
Nie wiadomo, czy krewnym S-i był Marcin Szlachetka, «Sandomierzanin, akademik krakowski, prawnik», który przed r. 1675 miał z prezenty Uniw. Krak. probostwa w Sławkowie i Działoszycach koło Skalbmierza.
Buchwald-Pelcowa P., Emblematy w drukach polskich i Polski dotyczących XVI–XVIII wieku. Bibliografia, Wr. 1981; Estreicher, XXVIII (Ślachetka); Hist. Nauki Pol., VI; Szczepaniak J., Katalog duchowieństwa diecezjalnego zestawiony na podstawie krakowskich ksiąg święceń (1646–1789), Kr. 2008; – Barycz H., Alma Mater Jagellonica, Kr. 1958; Bąkowski K., Spisek mieszczan krakowskich przeciw Szwedom 1656–1657 r., w: Kalendarz Krakowski 1906 s. 54–62; Estreicher K., Collegium Maius. Dzieje gmachu, Kr. 1968; Hist. Nauki Pol., II; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. św. Anny, s. XCVIII; Łukaszewicz J., Historia szkół w Koronie..., P. 1851 III 172–5; Sikora L., Szwedzi i Siedmiogrodzianie w Krakowie od 1655 do 1657 roku, Kr. 1908; Wicher W., Ks. Szymon Makowski, Kielce 1926; – Album stud. Uniw. Crac., IV 191; Statuta nec non liber promotionum. Bibliogr. dot. Marcina Szlachetki: Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Olkuskiem, Marjówka Opoczyńska 1935 s. 452; tenże, Miasto Sławków w Olkuskiem, Marjówka Opoczyńska 1934 s. 16; – Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: L. Ord., rkp. 4 k. 144, 200, 207v, 211; Arch. UJ: rkp. 64 s. 374, rkp. 90, 91 Kartoteka L. Hajdukiewicza; B. Jag.: rkp. 220 (mf. 15315), rkp. 5359 XII k. 71–6.
Mieczysław Barcik