Kochański Jacek Antoni h. Rola (w. XVIII), sekretarz generalny konfederacji barskiej. Pochodził z rozrodzonej i zubożałej szlachty mazowieckiej. Pisał się z Kochan, leżących we wschodniej części ziemi czerskiej. Był cześnikiem bielskim, następnie od 20 X 1755 r. komornikiem granicznym ziemi lwowskiej pow. żydaczowskiego. Jako towarzysz służył w chorągwi pancernej Dymitra Jabłonowskiego, starosty kowelskiego (chorągiew ta, należąca do partii podolskiej, jako jedna z pierwszych przeszła na stronę konfederacji barskiej). K. był współorganizatorem konfederacji i podpisał akt barski 29 II 1768 r., a 4 III akt związku wojskowego oraz pod tąż datą pierwszy uniwersał do narodu. Został wówczas mianowany konsyliarzem oraz sekretarzem generalnym konfederacji. Było to najwyższe po marszałku i regimentarzu stanowisko. K., działacz na skalę powiatową i już wówczas w wieku «dobrze podeszłym», słabo był zorientowany w zawiłych arkanach szerszej polityki i dyplomacji i pełnił na stanowisku generalnego sekretarza funkcję raczej tylko kierownika kancelaryjnego. Był niewątpliwie współautorem pierwszych uniwersałów, ordynansów i listów wychodzących z Baru, pod którymi figurują również jego podpisy. Na przełomie maja i czerwca przydzielono mu do pomocy w prowadzeniu kancelarii Józefa Wybickiego. Z nim razem K. redagował (do połowy lipca) «zachęcenia» do wojska i obywateli, «aby na obronę Ojczyzny przyśpieszali». Wspólnie też z Wybickim opuścił Bar na 24 godziny przed oblężeniem, tj. 18 VI, zabierając z sobą archiwum konfederackie. W obozie pod Mohylowem 20 VI podpisał z szefami uniwersał nawołujący naród do dalszego oporu, a w trzy dni później przeszedł z nimi przez Dniestr na terytorium tureckie.
Wyczerpany schronił się K. w Chocimiu, gdzie opiekował się nim przez lipiec i początek sierpnia Marian Potocki, marszałek halicki. «Niecierpiany od Krasińskiego», K. zbliżył się wówczas do Potockich. W sierpniu opowiedział się, ze swym bratem Szymonem, skarbnikiem drohickim i konsyliarzem barskim, przeciwko Pułaskim, a po stronie Joachima Potockiego. Już w pierwszej połowie sierpnia znalazł się w jego obozie w Nielipowcach, a 18 t. m. podpisał manifest skierowany przeciwko J. Pułaskiemu. Wobec dokonującego się rozłamu między Pułaskim a Potockim K. zwracał się w drugiej połowie listopada do Pułaskiego o zwrot archiwum, otrzymał jednak od niego część tylko papierów konfederackich. Od września do grudnia przebywał K. w głównej kwaterze w Dańkowcach. Dn. 29 VI 1769 r. «z obozu tureckiego» wydał z polecenia obu szefów list otwarty do wszystkich konfederacji w kraju, ostrzegając przed przyjmowaniem do «związków teraźniejszych», członków delegacji sejmowej 1767–8 r. W owym liście szczególnie ostro krytykował tych biskupów, którzy «te niegodziwe i fatalne wierze i wolności prawa podpisali». W sierpniu, wśród zawieruchy wojennej, K. miał utracić część archiwum. Tegoż miesiąca brat jego Szymon, wysłany przez J. Potockiego po pieniądze do kraju, został schwytany przez Rosjan pod Horodenką i odesłany do obozu przejściowego w Połonnem. Z obu szefami dzielił odtąd K. wszystkie klęski i poniewierki konfederatów na terytorium tureckim (głównie w obozach w Monasterze i Czernowodzie). Zrażony dumą i porywczością J. Potockiego oraz wciąż wznawianymi przez niego kłótniami z Krasińskim, K. przeszedł na stronę tego ostatniego. W r. 1771 brał udział w redagowaniu manifestów, w których zwolennicy marszałka Krasińskiego występowali przeciwko stronnikom regimentarza Potockiego. W kwietniu 1772 r. przybył z szefami barskimi przez Węgry i Słowaczyznę do Cieszyna. Jeszcze w lutym, wskutek spodziewanego powrotu konfederatów z Turcji, królewiczowa polska Franciszka Krasińska zwracała się do Adama Krasińskiego o zastąpienie K-ego Adamem Kępskim, byłym sekretarzem marszałka w. kor. Franciszka Bielińskiego. Wskutek jednak rychłego upadku konfederacji nie doszło już do żadnych zmian na stanowisku sekretarza kor. Co stało się z kancelarią, którą prowadził K., nie wiadomo. O dalszych losach K-ego brak wiadomości.

Żychliński, (Pułaski K., Pułascy h. Ślepowron); Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy w latach 1352–1783, Lw. 1938; – Konopczyński, Konfederacja barska; tenże, Przegląd źródeł do konfederacji barskiej, „Kwart. Hist.” R. 48: 1943 s. 560; Petrov A., Vojna Rossii s Turciej i polskimi konfederatami s 1769–1774 g., Pet. 1866 I 238; Pułaski K., Z życia księżnej Kurońskiej, W. 1890 s. 214; [Rolle J.] A., Zameczki podolskie, W. 1880 III 185; Rostworowski E., Z dziejów genezy konfederacji barskiej, w: Z dziejów wojny i polityki, Księga pamiątkowa ku uczczeniu prof. J. Wolińskiego, W. 1964 s. 150; – Akta grodz. i ziem., XXIII; Konfederacja barska, Wybór tekstów, Wyd. W. Konopczyński, Kr. 1928 s. 4–14; Korespondencja między Stanisławem Augustem a Ksawerym Branickim, Wyd. L. Gumplowicz, Kr. 1872 s. 27, 37; Materiały do konfederacji barskiej r. 1767–8, Zebr. S. Morawski, Lw. 1851 s. 33–7, 39–40, 42–51, 68, 207–10, 255–8, 291–2, 294–5, 297–9; Puttkamer J. A., Krótkie zebranie okoliczności, w: Polityka i ustrój Generalności konfederacji barskiej. Dwa przyczynki, Wyd. W. Konopczyński, Arch. Kom. Hist. PAU, Kr. 1930 XIV; Wybicki J., Życie moje oraz wspomnienie o Andrzeju i Konstancji Zamoyskich, Wyd. A. M. Skałkowski, Kr. 1927, Bibl. Narod., S. I nr 106; – Arch. Państw. w Ł.: Zbiory Bartoszewiczów rkp. 134; B. Czart.: rkp. nr 830 s. 119–23, nr 831 s. 229–32, nr 835 s. 19, 31, 55, nr 836 s. 129, 147–8, nr 942 s. 137–8, nr 945 s. 67, 117–20, nr 3470 s. 73; B. Jag.: rkp. 6672 s. 81v.; B. PAN w Kr.: rkp. 318.
Wacław Szczygielski