Podlodowski Jakub h. Janina (1549–1583), podkoniuszy królewski. Był synem Stanisława (zob.) i Elżbiety z Biejkowskich, szwagrem poety Jana Kochanowskiego (zob.). Po śmierci ojca jako małoletni pozostawał pod opieką starszych braci, a lata młodzieńcze spędził – być może – na dworze Jana Firleja, marszałka w. kor., za którego protekcją 11 VI 1566 został przyjęty w Lublinie w poczet dworzan Zygmunta Augusta. Później prawdopodobnie za sprawą J. Kochanowskiego, którego był ulubieńcem, wszedł w służbę Stefana Batorego i już latem 1576 był podkoniuszym królewskim. Słynął jako człowiek rycerski, zapewne więc brał udział w kampaniach wojennych Batorego. W każdym razie był przy królu w czasie drugiej kampanii moskiewskiej, a po zdobyciu Wielkich Łuków (4/5 IX 1580) wziął udział w wyprawie na Toropiec (15–19 IX). Znalazł się wtedy w oddziale dworzan królewskich, «mężów wszystkich na schwał», dowodzonym przez Hieronima Filipowskiego. Na polu bitwy znacznie się wyróżnił, przy czym został lekko ranny. Król nagrodził jego zasługi przyznając mu roczną pensję 1000 florenów, płatnych z dochodów starostwa stężyckiego, co podreperowało jego pozycję materialną, posiadał bowiem tylko części we wsiach Zakrzów i Studzienica (pow. radomski). W r. 1583 P. został wysłany przez Batorego do Turcji, oficjalnie celem zakupu koni, ale równocześnie otrzymał zapewne polecenie wybadania nastrojów w Turcji, a przede wszystkim zebrania informacji o stanie wojsk sułtańskich, o czym też doniósł kanclerzowi Janowi Zamoyskiemu listem z Tehini 10 V t. r. Jak można wnosić, P. niezbyt zręcznie realizował poufne zadanie i ściągnął na siebie podejrzenie o szpiegostwo. Gdy więc dokonawszy w Azji zakupu koni wracał do kraju, został napadnięty podczas noclegu w pobliżu Adrianopola (Karwaser), rzekomo bez wiedzy sułtana, zamordowany, a dobytek jego rozgrabiono. Zamordowanie P-ego (o czym wieść doszła do Polski w listopadzie t. r.) traktowano jako zemstę Turcji za zburzenie przez Kozaków twierdzy Jahorlik oraz spalenie i złupienie Tehini. Obawiano się konfliktu zbrojnego, został on jednak zażegnany, ponieważ Batory przyrzekł ukarać Kozaków, zaś sułtan miał wdrożyć śledztwo w sprawie zabójstwa P-ego. Wywołało ono szeroki oddźwięk w kraju i za granicą. Wspominał o tym nawet papież podczas audiencji udzielanej Stanisławowi Reszce w Rzymie (24 I 1584). W Polsce haniebną śmierć P-ego uważano za obelgę wyrządzoną narodowi i monarsze. W propagandzie antytureckiej służyła ona jako argument o nieprzejednaniu sułtana i wojennych zamiarach Turcji w stosunku do Polski, a wydarzenie to przywodzono na pamięć nie tylko na sejmikach i sejmie 1584 r., ale jeszcze i w r. 1618. P. zmarł bezżenny.
Niesiecki; Paprocki, s. 232, 834; Uruski; – Boratyński L., Stefan Batory i plan ligi przeciw Turkom, Rozpr. PAU Wydz. Hist. Filoz., Kr. 1903 XLIV 313, 316–17; Laskowski O., Wyprawa pod Toropiec, „Przegl. Hist.-Wojsk.” T. 9: 1937 z. 1 s. 45, 54, 78–9; Plenkiewicz J., Jan Kochanowski, jego ród i dzieło, w: Kochanowski J., Dzieła, W. 1897 IV 446, 596–7, 645; Akta sejmikowe woj. pozn. I; Arch. Zamojskiego, III; Bielski, Kronika, s. 1474; Diariusze sejmowe r. 1585, Wyd. A. Czuczyński, Kr. 1901, Script. Rer. Pol., XVIII; Heidensztein R., Dzieje Polski, Pet. 1857 II 146–7; Mater. do hist. stosunków kult. w XVI w.; Mon. Pol. Vat. IV, VI, VII nr 10, 87, 90, 96, 111; [Radziwiłł M. K.], Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła peregrynacja do ziemi świętej 1582–1584, Wyd. J. Czubek, Arch. do Dziej. Liter., Kr. 1915 XV cz. 1; [Reszka S.], Stanislai Rescii diarium 1583–1589, Wyd. tenże, tamże XV cz. 1; Sprawy wojenne Stefana Batorego z lat 1576–1586, Wyd. J. Polkowski, Kr. 1886, Acta Hist., XI; Źródła Dziej. IX, XIV 313, 321.
Irena Kaniewska