Przebendowski Jakub h. własnego (ur. przed r. 1724 – po 1789), kasztelan elbląski. Był synem Jakuba, kaszt. elbląskiego (zob.), i Teresy z Tarłów, bratem Józefa Antoniego (zob.).

Matka P-ego po drugim mężu, Józefie Potulickim, woj. czernihowskim (zm. 1734), uzyskała star. borzechowskie, które w r. 1747 przekazała za zgodą Augusta III swemu pasierbowi Aleksandrowi Potulickiemu. Jednocześnie, podobno z jej namowy, król nadał 15 XI 1748 to starostwo jej synowi – P-emu, będącemu już wówczas szambelanem Augusta III. Stało się to początkiem długotrwałych sporów, procesów i zajazdów między P-m a A. Potulickim. W r. 1745 otrzymał P. od Bielińskich królewszczyznę Syszewo w woj. pomorskim. Dn. 3 III 1756 złożył w Chojnicach manifest przeciw Jakubowi Działyńskiemu, woj. malborskiemu, oskarżając go o bezprawne zajęcie wsi: Rogalin, Wielewicz i Wielewiczek, które należały do jego zmarłej matki. Nie angażował się w spory toczące się u schyłku czasów saskich w Prusach Królewskich. Dopiero w połowie 1763 r., zachęcony zapewne przez swego kuzyna Ignacego Przebendowskiego, zwerbował oddział nadworny i gotów był poprzeć zbrojnie zamach stanu Czartoryskich. Wyznaczona na sejmie 1767/8 r. komisja wydała 9 V 1768 dekret przyznający ostatecznie star. borzechowskie P-emu. P. próbował je przejąć w lipcu 1770, lecz utrudniali mu to przebywający tam konfederaci barscy. W t. r. zawarł ugodę ze swym bratem Józefem, który za określoną sumę miał otrzymać star. borzechowskie. Stanisław August udzielił zezwolenia na cesję dopiero w listopadzie 1772, kiedy już wszystkie starostwa w Prusach Królewskich przeszły na rzecz pruskich domen państwowych. Doprowadziło to do sporu między braćmi i sprawa znalazła się w sądzie grodzkim zakroczymskim. Ponieważ jej rozstrzygnięcie się odwlekało, sejm 1773–5 r. powołał specjalną komisję, która miała rozpatrzyć ten spór.

Tymczasem jeszcze przed pierwszym rozbiorem P., dzięki poparciu I. Przebendowskiego i Czartoryskich, został 11 VI 1772 mianowany kaszt. elbląskim. Dn. 21 IX 1773 otrzymał Order Św. Stanisława, 15 IV 1775 został wybrany przez sejm w skład sądu asesorskiego. Na tymże sejmie wszedł także w skład kilku z licznych wówczas komisji mających rozstrzygać zaległe sprawy sądowe. Wziął udział w pracach sejmu 1776 r., podpisując utworzoną wówczas prodworską konfederację. Zabierał głos 12 i 15 X 1776, domagając się unieważnienia niektórych uchwał sejmu 1773–5 r., dotyczących powołania tzw. komisji mających przyśpieszać sprawiedliwość. Na sejmach w l. 1782–6 wybierany był w skład sądów sejmowych. Był także członkiem galicyjskiego sejmu stanowego w r. 1782. Posiadał m. in. Głoskowo, Wilkty, Dudki i Wrzosów w ziemi czerskiej oraz dobra w Galicji. W Wiedniu 22 X 1789 otrzymał tytuł hrabiowski. Zmarł po tej dacie.

Żonaty od ok. r. 1750 z Anielą z Oborskich, córką Karola, kaszt. bracławskiego (zob.), miał P. synów: Piotra, uczestnika powstania kościuszkowskiego, zabitego w potyczce z Kozakami (24 IV 1794) i Karola (zm. 8 V 1814), kanonika krakowskiego od r. 1787.

Estreicher; Łętowski, Katalog bpów krak.; Kossakowski S. K., Monografie historyczno-genealogiczne, W. 1872 III/2 s. 13; Megerle v. Mühfeld J. G., Österreichisches Adels-Lexikon, Wien 1822 s. 26; Uruski; Borkowski J. S. Dunin, Panie Polskie przy dworze rakuskim, Lw. 1891; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; Łoza, Kawalerowie; Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lw. 1857; – Konopczyński W., Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej, Kr. 1917; – Diariusz sejmu ordynaryjnego (1776), W. 1776 s. 301, 320; Vol. leg., VII 769, VIII 130, 383, 397, 436, 835, 966, IX 3, 9, 32; – AGAD: Arch. Król. Pol. 381 k. 92–92v., Arch. Publ. Potockich rkp. 123 k. 244, Sigillata t. 27 s. 112, Zbiór z Muz. Narod. rkp. 689; Arch. Państw. w Bydgoszczy: Akta m. Chojnic rkp. 144 s. 17; B. Czart.: rkp. 703 s. 683, rkp. 704 s. 362, rkp. 3856 s. 123; B. Ossol.: rkp. 476 (akta majątkowe P-ego); B. Raczyńskiego: rkp. 239 k. 71.

Jerzy Dygdała