Romanowicz Jakub (1878–1964), pułkownik armii rosyjskiej, ziemianin, przewodniczący Muzułmańskiego Związku Religijnego w Polsce. Ur. 15 X w Wilnie, był synem Romualda i Emilii z Jakubowskich, młodszym bratem Aleksandra (zob.).
R. uczył się od r. 1888 w Korpusie Kadetów w Połocku, a następnie w Wyższej Kawaleryjskiej Szkole Wojskowej w Petersburgu, którą ukończył w r. 1898. W l. 1898–1917 służył w wojsku rosyjskim, m. in. był przez dłuższy czas dowódcą szwadronu w 4 p. huzarów w Białymstoku. W czasie pierwszej wojny światowej awansował do stopnia pułkownika. Po utworzeniu Armii Czerwonej był kolejno w l. 1917–22 instruktorem wojenno-naukowym, kierownikiem działu pedagogicznego, wreszcie naczelnikiem kursów kawaleryjskich w Kazaniu. W r. 1922 repatriował się do Polski i do r. 1925 gospodarował w majątku rodzinnym Olekszyszki w pow. lidzkim. Na Wszechpolskim Zjeździe Delegatów Gmin Muzułmańskich w Wilnie w dn. 28–9 XII 1925 został wybrany na zastępcę muftiego (dra Jakuba Szyńkiewicza, znawcy prawa i teologii muzułmańskiej) i sprawował tę funkcję do r. 1938. W l. 1926–39 był referentem administracyjno-gospodarczym Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Wilnie, a od stycznia 1935 do stycznia 1937 członkiem zarządu Gminy. Był również członkiem zarządu oddziału wileńskiego Związku Kulturalno-Oświatowego Tatarów RP (w l. 1936–7 wiceprezesem, w r. 1938 skarbnikiem) i Rady Centralnej tego Związku. Był jednym z inicjatorów wydawania „Rocznika Tatarskiego” i animatorem ruchu umysłowego grupy polskich muzułmanów. Po zniesieniu funkcji zastępcy muftiego na I Wszechpolskim Kongresie Muzułmańskim w Wilnie w dn. 31 I 1938 i utworzeniu Najwyższego Kolegium Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (MZR) R. wszedł w jego skład. Wybrany w lutym 1939 ponownie na wiceprezesa wileńskiego oddziału Związku Kulturalno-Oświatowego Tatarów RP, objął opiekę nad szwadronem tatarskim. W związku z tym opublikował w „Życiu Tatarskim” (1939) artykuł pt. Świetlica szwadronu tatarskiego.
W latach drugiej wojny światowej R. przebywał w Wilnie, gdzie był dwukrotnie aresztowany przez władze radzieckie. W grudniu 1945 opuścił Wilno. Od sierpnia 1946 do stycznia 1952 pracował w Państwowym Zakładzie Emerytalnym (późniejszy Zakład Ubezpieczeń Społecznych) w Warszawie, następnie do maja 1954 był referentem w biurze gospodarczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, wreszcie od maja 1959 do kwietnia 1964 pracował w administracji Tow. im. F. Chopina w Warszawie. Równocześnie był dwukrotnie w końcu l. czterdziestych i w końcu l. pięćdziesiątych przewodniczącym Najwyższego Kolegium MZR w Polsce. Wiele pracy włożył w ratowanie zabytkowego cmentarza Muzułmańskiego w Warszawie przy ul. Tatarskiej, zniszczonego w czasie drugiej wojny światowej. Zmarł 7 VIII 1964 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Muzułmańskim tamże.
W małżeństwie z Marią z Talkowskich miał R. syna Romana, absolwenta Politechn. Warsz., który zginął w czasie działań wojennych we wrześniu 1939, i córkę Zofię, żonę Michała Maszkiewicza.
Dziadulewicz S., Herbarz rodzin tatarskich w Polsce, Wil. 1929 s. 271; – [Konopacki M.] M. K., Jakub Romanowicz (1878–1964), „Przegl. Orientalistyczny” 1966 nr 2 s. 148; – „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1964 nr z 14 IX; „Roczn. Tatarski” 1932; „Życie Muzułmańskie” 1986 nr 1 s. 9; „Życie Tatarskie” 1934 nr 1 s. 16, nr 7 s. 15, 1935 nr 2 s. 15, nr 3 s. 21, nr 7 s. 23, nr 9 s. 32, 1936 nr 1 s. 20, nr 2 s. 46–8, nr 3 s. 70, 72, nr 4 s. 93, nr 5 s. 119, 1937 nr 2 s. 3, 21, nr 4 s. 1, nr 5 s. 24, nr 6 s. 21, nr 12 s. 20, 1938 nr 1 s. 16, 18, nr 2 s. 2, 6, 19, nr 3 s. 5, nr 8 s. 21, nr 12 s. 17, 1939 nr 2 s. 14, nr 3 s. 18, nr 7 s. 18–19; „Życie Warszawy” 1954 nr 193 s. 5; – Arch. Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w W.: Teczka akt personalnych nr R-3478; Arch. Tow. im. F. Chopina w W.: Teczka akt personalnych; – Informacje Zofii Maszkiewiczowej, Bekira Assanowicza i Aleksandra Radeckiego.
Stanisław Konarski