Sokołowski Jakub h. Pomian (zm. 1483), kanonik włocławski. Pochodził najprawdopodobniej z Sokołowa i Wrzący Wielkiej w pow. konińskim. Był zapewne bliskim krewnym archidiakona włocławskiego Świętosława z Wrzący i późniejszego kaszt. santockiego Jałbrzyka Jana Sokołowskiego (zob.). Jego rodzice nie są znani. Nie wiadomo, czy S. jest identyczny z S-im, który w l. 1459 i 1464 odbierał dokumenty w kancelarii królewskiej (jako pisarz?, dworzanin?).
Dn. 16 VIII 1464 wystąpił S. po raz pierwszy na posiedzeniu kapituły katedralnej włocławskiej. W l.n. regularnie uczestniczył w jej posiedzeniach wraz ze wspomnianym Świętosławem i jego bratankiem, kanonikiem Janem z Wrzący Wielkiej i Sokołowa. Należał do wąskiej grupy kanoników, odgrywających decydującą rolę w kapitule. W l. 1472, 1474, 1478, 1480–1 był też jednym z dwu prokuratorów (ds. gospodarczych) kapituły. W r. 1471 był delegatem kapituły na jesienny sejm do Piotrkowa. Od 3 II 1475 występował też jako oficjał włocławski (z ramienia bpa Zbigniewa Oleśnickiego). Godność tę pełnił najpewniej do śmierci. Występował w testacjach dokumentów biskupów (10 I 1466, 5 I 1468, 3 II 1475) i kapituły włocławskiej (1 II 1475). W r. 1472 był notariuszem królewskim, a w r. 1479 poborcą cyzy na Kujawach i cła wodnego w Bobrownikach. S. ostatni raz wystąpił na posiedzeniu kapituły włocławskiej 7 I 1483 (jeszcze 2 IV t.r. w aktach konsystorza gnieźnieńskiego wymieniony został jako jedna z osób, które wcześniej poręczały za Zbigniewa Oleśnickiego, arcybpa gnieźnieńskiego, ale nie jest pewne, czy S. wówczas jeszcze żył). Zmarł przed 2 VIII t.r., skoro na włocławskiej kapitule generalnej omawiano już wakującą po nim prebendę.
U schyłku XV w. występuje w źródłach kilku duchownych Jakubów Sokołowskich. Ich identyfikacja jest trudna. Niekiedy niesłusznie utożsamiani są oni z S-m, jak Jakub Sokołowski, kanonik włocławski i dziekan chełmski (zm. 1505/6), brat Jałbrzyka Jana, także Jakub Sokołowski kanonik przemyski (7 I 1495 i 15 VII 1496, jako zm. wspomniany 24 II 1506) i bliżej nieznany Jakub Sokołowski, notariusz królewski w l. 1486–7, wysyłany przez króla w lutym 1487 na sejmiki dzielnicowe.
Chodyński S., Wikariusze katedry włocławskiej, Włocławek 1912 s. 233, 236; Gąsiorowski A., Kanonicy włocławscy w najstarszej metryce kapitulnej (1435–1500), w: Duchowieństwo kapitulne w Polsce średniowiecznej i wczesnonowożytnej. Pochodzenie i funkcjonowanie elity kościelnej, Tor. 2000 s. 9–51; Karczewska J., Nepotyzm w rodzie Pomianów, „Przegl. Bydgoski” R. 7: 1996 s. 84–8 (m.in. na s. 84 mylnie uznano za braci S-ego i Jana kanonika włocławskiego, a także błędnie podano, że S. żył jeszcze w l. 1486–7); Nowicki E., Studia nad kancelarią koronną Kazimierza Jagiellończyka, Lw. 1912 s. 165; Sułkowska-Kurasiowa I., Polska kancelaria królewska w latach 1447–1506, Wr. 1967 s. 36, 152–3 (tu utożsamienie Jakuba, kanonika włocławskiego i dziekana chełmskiego, który zm. 1505 lub 1506, z Jakubem kanonikiem przemyskim i przypisanie wymienionych godności kościelnych Jakubowi z Wrzący w pow. gostynińskim i dziedzicowi Sokołowa na Mazowszu, h. Korab. Najpewniej autorka mylnie identyfikuje, podobnie jak wydawcy „Matricularum summ.”, III nr 1728, Jakuba duchownego z osobą świecką, tj. z Jakubem dziedzicem Sokołowa na Mazowszu i wójtem w Zaborze , który 7 X 1504 w Krakowie otrzymał od króla list żelazny na przejazd na Mazowsze); Szadkowska-Linette R., Późnośredniowieczny dwór obronny we Wrzącej Wielkiej, „Roczn. Wpol. Wschodniej” T. 2: 1974 s. 99–114 (tu podobna błędna identyfikacja jak u J. Karczewskiej); – Acta capitulorum, I, III (tu w indeksie, s. 232, mylne utożsamienie S-ego z Jakubem, bratem Jałbrzyka Jana); Akta grodz. i ziem., VIII nr 108, 110; Cod. Pol., II/2 nr 420, 427, 430, IV nr 108; Matricularum summ., I–III; Teki Dworzaczka, CD-ROM, Kórnik–P. 1997; Teki Pawińskiego, II; – AP w P.: Konin Gr. 1 k. 128v., Gr. 2 k. 87–88.
Grażyna Rutkowska