Biskupic Jakób (zwany Pontificius) (1502?–1554), wybitny lekarz XVI w. Pochodził z rodziny mieszczańskiej; miejsce urodzenia Biskupice (koło Bochni). Studja filozoficzne odbywał w Krakowie; bakałarzem został 1521, magistrem artium 1525. W l. 1525 i 1531–32 notuje Liber Diligentiarum jego wykłady uniwersyteckie jako docenta (extraneus). Udał się następnie na studja lekarskie do Włoch i osiągnął tam doktorat medycyny w Padwie 30 III 1536. Miał tu znakomitych nauczycieli. Po powrocie do Polski znalazł się wśród klientów Piotra Gamrata, bpa krakowskiego i arcybpa gnieźn., i został jego przybocznym medykiem. W r. 1539 nostryfikował swój doktorat w Krakowie. Dzięki protekcji Gamrata (który może i do Włoch go wysyłał) otrzymał szereg bogatych beneficjów kościelnych (był duchownym): w r. 1540 kanonję płocką, 1543 kanonję gnieźnieńską »fundi Mieścisko« z tem, że wymieni ją wkrótce na specjalną kanonję, przeznaczoną dla kanonika-medyka, potem archidjakonat łowicki, wreszcie 1545 kanonję krakowską. Wiadomość Kośmińskiego (Słownik lekarzów) o jego kanonji (medycznej) u św. Jana w Warszawie – skądinąd niepotwierdzona. Chociaż miał rezydować w Gnieźnie jako lekarz kapituły, przecież do końca życia Gamrata (1545) pozostał na jego dworze. Przez niego wszedł w związki z dworem królewskim Jagiellonów, był lekarzem Zygmunta I, Bony, Zygmunta Augusta. Spotykały go ze strony królów jako znakomitego lekarza-praktyka liczne wyrazy uznania i nagrody, r. 1545 Zygmunt Stary nazywa go »physicus noster« i przyznaje mu roczną płacę 100 grzywien (po 48 gr.); 1550 Zygmunt August nadał mu wieżę mieszkalną w Płocku (od strony Wisły), przyznając jej mieszkańcom prawa i swobody, przysługujące majątkom kościelnym (wolność od podatków, ciężarów itd.); nazwany tutaj Jakób »medicus noster et serenissimae parentis nostrae« (Bony). 1551 dom jego z placem w Płocku otrzymał z łaski tegoż króla przywileje majątków kościelnych; 1552 darował mu Zygmunt August plac, przylegający do jego domu w Płocku. Życie swoje spędzał albo w Gnieźnie albo w Płocku i Pułtusku. Ze znacznego majątku, zdobytego głównie praktyką, wspierał ubogich i uczącą się młodzież akademicką. Dzieł nie pozostawił – zdaje się – żadnych; jako praktyk, lekarz królów i magnatów, miał nazwisko pierwszorzędne. Zmarł 1554 w Wąsoszy na dysenterję w 52 roku życia. Pochowany w Pułtusku, gdzie mu egzekutorowie testamentu wystawili nagrobek. – W aktach uniwersyteckich z dumą wspomniano tego »plebejusza«, co, aczkolwiek małego wzrostu, był bogaty i poczciwy (parvus, sed dives et bonus).

Majer J., Kilka wiadomości z dziejów wydziału lekarskiego w Uniwers. Krak. (Rocznik Wydz. Lek. w Uniw. Jagiell., Kr. 1839, II 57); Gasiorowski, Zbiór wiadom., 231; tenże, Rozprawa wyświecająca historją zaprowadzenia kanonikatu doktora medycyny itd. (Rocznik Tow. Przyj. Nauk. Pozn.: t. I P. 1860, 308); Korytkowski, Prałaci i kan. gnieźn., 253–254; Kośmiński; Hosii Epist. II, nr 1264; Giedroyć, Źródła, 77; Barycz, H., Conclusiones Universitatis Cracov., Kr. 1933, 230–231; Ponadto: Enc. Org.; Liber Diligentiarum, 169, 202, 205–206, 208; Muczkowski, Liber promotionum, 173, 179.

Stanisław Łempicki