Suliga Jan Antoni, pseud.: Ziemomysł, Świtbor (1925–2000), inżynier architekt, urbanista, członek Szarych Szeregów, działacz harcerski.
Ur. 5 IV w Złotej Wodzie (pow. opatowski), był synem Jana Lucjana Sufina Suligi (1897–1938), inżyniera leśnika, od r. 1912 członka skautingu, od r. 1917 żołnierza POW, uczestnika wojny polsko-sowieckiej 1920 r., oraz Wandy Sylwestry z Banasińskich (1902–1996), harcerki, pracownicy Państw. Zakładu Ubezpieczeń, uczestniczki tajnego nauczania.
S. uczęszczał do szkół powszechnych w Złotej Wodzie i Daleszycach (pow. kielecki). Od r. 1937 kontynuował naukę w Kielcach w Państw. Gimnazjum i Liceum im. Jana Śniadeckiego. W r. 1938 wstąpił do 15. Kieleckiej Drużyny Harcerzy; zdobył stopień wywiadowcy i od jesieni t.r. prowadził zastęp. Pod koniec sierpnia 1939 został mianowany p.o. drużynowym na czas wojny. Po wybuchu drugiej wojny światowej we wrześniu 1939 służył w Pogotowiu Harcerzy, a w październiku t.r. zaproponował swemu zastępowi prowadzenie dalszej działalności w konspiracji. Na przełomie l. 1939 i 1940 Wincenty Łabuz przyjął go do konspiracyjnego harcerstwa (później Szare Szeregi). W r. 1941 zrezygnował S. z prowadzenia drużyny z powodu podjęcia pracy w przedsiębiorstwie budowlanym. Od r. 1942 był zatrudniony jako kreślarz w Biurze Techniczno-Budowlanym. Późną jesienią t.r. otrzymał polecenie zorganizowania hufca («roju»), obejmującego dwie młodsze formacje: «Zawiszaków» i «Bojowych Szkół»; wszedł wówczas w skład komendy Chorągwi Kieleckiej – «Ula Skała». Od początku r. 1943 pracował z eksperymentalnym patrolem-zastępem «Zawiszaków» i zorganizował patrol drużynowych. W dn. 25–26 IX t.r. uczestniczył w kursie podharcmistrzowskim, prowadzonym przez wizytatora Głównej Kwatery Szarych Szeregów Jerzego Jabrzemskiego. Uczestniczył w akcjach małego sabotażu, kolportował tajne ulotki i gazety. Na trwającym od lutego do czerwca 1944 kursie podchorążych, zorganizowanym przy Komendzie M. Kielce AK, uzyskał stopień kaprala podchorążego. Dn. 3 V 1944 został mianowany podharcmistrzem. W czasie okupacji uczył się w Szkole Handlowej w Kielcach oraz na tajnych kompletach, uczestniczył też w korespondencyjnych kursach kreślenia technicznego Gajewskiego; lekcji rysunku i malarstwa udzielał mu Stanisław Prauss. Po zdaniu w r. 1944 matury z zakresu liceum matematyczno-fizycznego podjął w 2. poł. t.r. studia na uruchomionym przez pracowników Politechn. Warsz. kursie technicznym Filii Tajnego Uniw. Ziem Zachodnich w Kielcach. W lipcu na polecenie komendanta kieleckiej Chorągwi Szarych Szeregów Józefa Dobskiego zorganizował osiemnastoosobową drużynę rowerzystów dla plutonu łączności sztabu Okręgu AK, następnie został skierowany do 4. pp Legionów AK Korpusu «Jodła».
Po wyzwoleniu 15 I 1945 Kielc spod okupacji niemieckiej włączył się S. w reaktywowanie tamtejszego harcerstwa. Na początku maja otrzymał pisemne upoważnienie Kuratorium Okręgu Szkolnego w Kielcach do zorganizowania hufca, a władze harcerskie mianowały go p.o. hufcowym. W maju był komendantem pierwszego po wojnie zlotu harcerskiego hufca kieleckiego. W dn. 17–28 VII t.r. był członkiem komendy kursu namiestników zuchów w Łodzi, prowadząc m.in. zajęcia z terenoznawstwa, następnie 8–26 VIII oboźnym podobozu kieleckiego w ramach szkolącej drużynowych I Centralnej Akcji Szkoleniowej w Osowcu (pow. grodziski). Dn. 4 X ujawnił w Urzędzie Bezpieczeństwa swoją przynależność do AK; po pewnym czasie został aresztowany i był krótko więziony w Kielcach przy ul. Zamkowej. Dn. 11 XI przekazał funkcję hufcowego Edwardowi Wołoszynowi, ale nadal był czynny w harcerstwie, m.in. w r. 1946 był komendantem grupy kieleckiej na II Centralnej Akcji Szkoleniowej nad Jeziorem Turawskim, a w r. 1947 komendantem obozu-kursu drużynowych zuchów w Czarncy (pow. włoszczowski). Równocześnie, od r. 1945 studiował na Wydz. Architektury Politechn. Warsz. W trakcie studiów został w r. 1946 asystentem w tamtejszym Zakł. Budownictwa. W l. 1947–9 pracował jako nauczyciel geometrii i rysunku w warszawskim Państw. Liceum Budowlanym. Po ukończeniu studiów w r. 1949 zatrudnił się w Centralnym Biurze Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego Zakładu Osiedli Robotniczych w Warszawie, skąd 10 IX 1950 został oddelegowany do Krakowa do zespołu Tadeusza Ptaszyckiego, głównego projektanta Nowej Huty. Zrezygnował w tym czasie z asystentury na Politechn. Warsz. Od r. 1951 należał do Stow. Architektów Polskich. Po utworzeniu 1 I 1952 Przedsiębiorstwa Projektowania Budownictwa Miejskiego «Miastoprojekt-Kraków» został w nim starszym projektantem. Brał udział w projektowaniu oraz nadzorze urbanistycznym i architektonicznym wielu obiektów na nowohuckich osiedlach: «B–13» (1951–7), «A–25» (1953–7), «C–33» (1955–7) i «B–33» (1956–7). Wg jego projektu wybudowano też w l. 1954–60 Zespół Szkół Chemicznych w Oświęcimiu.
Po odrodzeniu harcerstwa w grudniu 1956 ponownie zaangażował się S. w jego działalność; od 25 IV 1957 pełnił funkcję zastępcy hufcowego, a od 2 VI t.r. hufcowego Hufca Kraków-Grzegórzki. W tym czasie był m.in. komendantem kursu drużynowych harcerskich w Piwnicznej-Zdroju (lato t.r.) i kursu instruktorskiego na Hali Gąsienicowej (zima 1957/8). Dn. 20 X 1958 przeniósł się do Łodzi, gdzie został kierownikiem Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej i zastępcą głównego architekta. Od r. 1961 pracował we Wrocławiu na stanowisku kierownika Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej. Od września t.r. do 8 II 1963 zasiadał w Zarządzie Oddz. Stow. Architektów Polskich we Wrocławiu. Nadzorował opracowanie etapowego i perspektywicznego studium rozwoju wielkiej sieci osadniczej woj. wrocławskiego. Za opracowane w zespole plany ogólne zagospodarowania przestrzennego Bierutowa, Lubina i Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego otrzymał w l. 1962–3 trzykrotnie Nagrodę Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. Od r. 1964 należał do Tow. Urbanistów Polskich. We Wrocławiu uczył równocześnie w Technikum Budowlanym (1965–6), a następnie na Studium Podyplomowym Planowania Przestrzennego Wyższej Szkoły Rolniczej (1966–70). W r. 1967 wstąpił do PZPR, a w r. 1968 do ZBoWiD (był w nim do r. 1988). W r. 1968 otrzymał, w zespole, za szczegółowy plan zagospodarowania przestrzennego śródmieścia Kłodzka Nagrodę Min. Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Pracował też nad planem zagospodarowania przestrzennego Świdnicy.
W r. 1972 przeniósł się S. do Warszawy; pracował tam jako zastępca dyrektora Inst. Urbanistyki i Architektury (do r. 1974) oraz kierownik Zakł. Naukowo-Badawczego w Inst. Kształtowania Środowiska (do r. 1981). Koordynował pracę nad planami zagospodarowania przestrzennego gmin (1974) i województw (1977). Artykuły z tego zakresu publikował w „Biuletynie Instytutu Kształtowania Środowiska” oraz miesięczniku Tow. Urbanistów Polskich „Miasto”. W dn. 13–15 XI 1975 uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Nowych Miast w Paryżu, z którego zamieścił sprawozdanie w „Biuletynie Instytutu Kształtowania Środowiska” (1976 nr 6/7). Za metody sporządzania uproszczonych planów gmin (1975) i sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego województw (1978) otrzymał dwukrotnie Nagrody Min. Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska. W l. 1976–80 był koordynatorem programu resortowego «R–20» „Doskonalenie metod i zasad planowania przestrzennego”. Wystąpił z referatami na międzynarodowych konferencjach urbanistów w Usti nad Łabą (1977) i Algierze (1979). Opublikował pracę System planowania przestrzennego w systemie planowania i zarządzania gospodarką (W. 1980). Od r. 1980 przewodniczył Harcerskiemu Kręgowi «Łysica–Skała» w Warszawie. Był współzałożycielem Stow. Szarych Szeregów i pełnił w nim funkcję członka Rady Naczelnej. Z Dobskim opublikował artykuł wspomnieniowy o Szarych Szeregach Harcerze Kielecczyzny w latach wojny i okupacji 1939–1945 („Wojsk. Przegl. Hist.” 1980 z. 4).
W l. 1981–6 był S. wykładowcą na uniw. w Konstantynie (Algieria). Dn. 6 IV 1982 obronił na Wydz. Architektury Politechn. Warsz. napisaną pod kierunkiem Bolesława Malisza pracę doktorską Studium warunków planowej realizacji budowy miast. Uczestniczył w kolejnych międzynarodowych kongresach urbanistów w Cergy-Pontoise we Francji (1982), Barcelonie (1983), Rotterdamie (1984) i Konstantynie (1984). Po powrocie do kraju pracował od r. 1986 jako pełnomocnik dyrektora Inst. Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej ds. Centralnego Projektu Badawczo-Rozwojowego „Poprawa funkcjonowania gospodarki miejskiej”. Opracował metodę badania i programowania budowy miast (metoda AWRPM). W r. 1988 przeszedł na emeryturę; podjął wtedy działalność w Międzynarodowym Stow. Nowych Miast, zajmującym się popularyzowaniem architektury bez barier dla osób niepełnosprawnych, a także na zlecenie Min. Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa kierował zespołem zajmującym się tą problematyką. Opublikował pracę Zasady i metody przystosowania przestrzeni osadniczej do potrzeb osób niepełnosprawnych (W. 1997). Ogółem był autorem 48 publikacji i 22 nieopublikowanych opracowań z zakresu urbanistyki i architektury. Zmarł 26 IV 2000 w Warszawie, został pochowany 2 V na cmentarzu Starym w Kielcach. Był odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (1944), Srebrnym (1956) i Złotym (1969) Krzyżami Zasługi, Medalem «Zwycięstwa i Wolności» (1972), Medalem XXX-lecia Polski Ludowej (1974) i Krzyżem Partyzanckim (1982).
S. był dwukrotnie żonaty; w pierwszym małżeństwie, zawartym w r. 1949 z Marią Elżbietą Butwiłło, miał syna Jana Witolda (ur. 1951), etnografa, dyrektora Państw. Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Po rozwodzie w r. 1962 ożenił się w r.n. z Ireną Aliną Alszer (ur. 1938), w tym związku miał córkę Joannę Katarzynę (ur. 1964), zamężną Alves, zamieszkałą we Francji, oraz syna Pawła Kazimierza (ur. 1968), architekta.
Błażejewski W., Bibliografia harcerska 1961–1981, W. 1985; Gazicka D., Knapik A., Tuszyńska-Rękawek H., Bibliografia geografii polskiej 1984, W. 1990; Gazicka D., Peliwo J., Szemiel A., Bibliografia geografii polskiej 1987–1989, W. 1995 I; Gazicka D., Peliwo J., Bibliografia geografii polskiej 1993–1994, W. 1999; toż za r. 1996, W. 2001; Kto jest kim w Polsce 1984, W. 1984; Rybski B., Wojtycza J., Wojtycza K., Materiały do historii Krakowskiej Chorągwi Harcerstwa w latach 1956–1959, Kr. 2000 s. 26–7, 60, 65; Tuszyńska-Rękawek H., Kawecka-Endrukajtis B., Sielużycka J., Bibliografia geografii polskiej 1974–1978, W. 1978–82; Tuszyńska-Rękawek H., Kawecka-Endrukajtis B., Bibliografia geografii polskiej 1981, W. 1985; toż za r. 1983, W. 1987; Who’s Who in Poland, W. 1982; – Architekci Wrocławia 1945–1995, Wr. 1996; Borzobohaty W., „Jodła”. Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ-AK 1939–1945, W. 1988 (fot.); Jabrzemski J., Harcerze z Szarych Szeregów, W. 1997; Jarzembowski K., Instruktorzy ZHP mianowani w okresie II wojny światowej, „Harcerstwo” 1995 nr 7/8 s. 38; Kowalenko W., Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich. Uniwersytet Poznański 1940–1945, P. 1961 s. 234; Massalski A., Meducki S., Kielce w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945, Wr. 1986; Miastoprojekt Kraków 1951–1971, Kr. [1971] s. 124; Młynarczyk J., Dzieje kieleckiej Szkoły Handlowej Stowarzyszenia Kupców Polskich i Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Jana Śniadeckiego w Kielcach w latach 1903–1945, Kielce 1993 s. 15, 156; Rembalski A., Kalendarium harcerstwa na Kielecczyźnie 1911–1981, Kielce 1982 s. 57–8, 61, 66, 69–70, 75; Sibila L. J., Twórcy „miasta idealnego” – wybrane biogramy, w: Nowa Huta – architektura i twórcy miasta idealnego. Niezrealizowane projekty, Kr. 2006 s. 106 (fot.); Szczęśniak M., Szkice do dziejów harcerzy kieleckich w latach 1945–1950, w: Z dziejów harcerstwa na Kielecczyźnie. Materiały z sesji historycznej, Kielce-Sielpia 1982 s. 138–43, 160; Towarzystwo Urbanistów Polskich 1923–1993. Kronika siedemdziesięciolecia, W. 1993 s. 160; – Dobski J., Udział harcerstwa Kielecczyzny w walce z hitlerowskim okupantem w latach 1939–1945, w: Harcerstwo Kielecczyzny w walce z niemieckim okupantem w latach 1939–1945. Materiały z sesji historycznej, Kielce 1981 s. 10–11; Szare Szeregi. Harcerze 1939–1945, W. 1988 I; Wspomnienia harcerskich rodzin z Kielc, Kr. 2004 s. 12, 23, 60, 80, 92, 102, 114, 116–17, 122, 132, 137, 142–3 (fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 2000: „Gaz. Wyborcza” wyd. „Gaz. Stoł.” nr 225 (M. Szczęśniak), „Mater. Hist. Stow. Szarych Szeregów” nr 50 s. 57–60; – AP m. stoł. W.: Kom. Środowiskowa Szarych Szeregów (teczka personalna S-i); Arch. Kom. Hist. Krak. Chorągwi ZHP: Rozkazy Komendy Chorągwi z l. 1957–75; – Informacje i mater. żony S-i, Ireny z W., Andrzeja Rembalskiego z Kielc, Edwarda Szczęśniaka z Kr. i Mieczysława Szczęśniaka z W.
Janusz Wojtycza