Antonin Jan, lekarz-humanista. Węgier, urodzony w Koszycach ok. r. 1499, studjował na Uniwersytecie Krak., gdzie w r. 1517 uzyskał stopień bakałarza artium, następnie zaś medycynę w Padwie. W Bazylei zaprzyjaźnił się z Erazmem z Rotterdamu, którego wyleczył z bolesnego ataku kamieni i z którym po osiedleniu się w Polsce prowadził ożywioną wymianę listów. Erazm zaszczycił go dedykacją »Galeni exhortatio ad medicinam« (1526), A. zaś odwdzięczając się, ofiarował mu puhar a jego żona tkaninę lnianą. Przyjaciółmi jego byli także inni humaniści niemieccy jak Jan Lang i Walenty Eck. Osiadłszy w Krakowie jako lekarz królewski obu Zygmuntów, ożenił się A. z córką bogatego złotnika krak. Jana Zimmermanna, Anną. W r. 1536 przyjął obywatelstwo krakowskie; był właścicielem istniejącego do dziś domu przy ul. św. Jana 16. Należał do najsławniejszych lekarzy i posiadał szeroką praktykę (Jan Łaski prosił go listownie o pomoc dla chorego brata, Hieronima; leczył córkę Decjusza). Z tego powodu, a może jeszcze bardziej z powodu swoich zainteresowań humanistycznych obracał się A. w kole humanistów krak. Żył w przyjaźni z bpem Piotrem Tomickim, któremu ułatwił zapoznanie się z Erazmem, a którego leczył w chorobie. Obcował z Bonerami, z poetą Klemensem Janicjuszem, który w swych poezjach opiewa »laudes« A-nina, z wdzięczności za przedłużanie mu życia, i Piotrem Royzjuszem, który również pozostawił ślady swej przyjaźni z nim, w swych wierszach, a na śmierć medyka napisał epitaphium. Musiał A. posiadać niepoślednie zaufanie, skoro umierający Janicjusz jego właśnie mianował wykonawcą swego testamentu, a gdy w r. 1540 władze uniwersyteckie zlikwidowały bursę węgierską, studenci-Węgrzy do niego oddali na przechowanie rzeczy swej nacji. Należał A. do ruchliwego grona krakowskich humanistów; sławił go w listach Erazm i Jan Sichard (w przedmowie do Seduliusa, 1528). W dziele Jana Dubraviusa »Theriobulia de regiis praeceptis« (Kr. 1521) napisał A. dedykację dla Jakóba Arciszewskiego, kan. krak. W r. 1526 w książce Leonarda Coxa »Libellus de erudienda iuventute«, zamieścił kilka swoich wierszy, w tymże roku w krakowskiem wydaniu Erazma »Lingua« wydrukował wiersz na herb Szydłowieckiego. W r. 1535 wyszły w Krakowie jego Elegia in mortem Petri Tomicii i dzieło De tuenda bona valetudine, a w nast. roku Elegia in mortem Erasmi Rotterodami. Jako wykonawca testamentu Janicjusza wydał w r. 1543 razem z Augustynem Rotundem Epitalamion Regi Sigismundo Augusto, które dedykował bpowi Samuelowi Maciejowskiemu. W r. 1544 w zbiorowym »Luctus Pannoniae« zamieścił swój wiersz. Nie wiemy, kiedy zmarł. Testament przygotował w r. 1541; ostatni raz wspomniany jest w aktach miejskich w r. 1547. W październiku 1549 r. już nie żył, gdyż źródła wówczas mówią o spadkobiercach zmarłego A. Dr Antoni Schneeberger, rodem z Zurichu, ożenił się w r. 1561 z córką jego Katarzyną († 1569), zamieszkał w jego domu przy ul. św. Jana a w dziełku: »Gemma amethystus sive carbunculus Aethyops« (Kr. 1565), wykład własny włożył w jego usta, »medyka przesławnego i wielkiej wiedzy, aby wskutek rozgłosu jego wiedzy i nauki wykład nabrał większej powagi«. Syn A., również Jan, tłumaczył w r. 1569 z łaciny swego szwagra Schneebergera, »Książki o zachowaniu zdrowia człowieczego od zarazy morowego powietrza«.
Miaskowski K., Erasmiana, Paderborn 1901; Dalton H., Lasciana, Berlin 1898; Petri Royzii Carmina, ed. Kruczkiewicz, Kr. 1900; Clementis Janicii.. Carmina, ed. L. Ćwikliński, Kr. 1930; Ćwikliński L., Janiciana, P. 1928; Gąsiorowski, Zbiór wiad.; Kośmiński St., Słownik lek. pol., W. 1888; Lachs J., Kronika lek. krak., Kr. 1909; Giedroyć Fr., Źródła do dziej. med. w Pol., W. 1911; Kopera F., Dary z Polski dla Erazma, Spr. K. H. S., t. 6.
Stanisław Szczotka