Pieniążek Jan Chryzostom z Iwanowic h. Odrowąż (ok. 1630–ok. 1712), poseł na sejmy, wojewoda sieradzki. Był synem Przecława i Barbary z Wielopolskich, córki Kaspra, podkomorzego krakowskiego. W latach «potopu» stał wiernie przy królu. W grudniu 1655 opanował Biecz (w nagrodę już 27 XII 1655 król nadał P-kowi Luźną i Staszkówkę w pow. bieckim po arianinie Janie Potockim). W r. 1656 w trzydniowej bitwie warszawskiej (28–30 VII) walczył jako porucznik chorągwi swego wuja Jana Wielopolskiego, kaszt. wojnickiego, i został ciężko ranny. W następstwie do końca życia był kaleką (kulał), mimo to nie zrezygnował ze służby w wojsku i z dowództwa chorągwią. W czasie najazdu Jerzego II Rakoczego (P. był wówczas skarbnikiem przemyskim) został wybrany przez szlachtę pow. bieckiego na komendanta Biecza i obronił twierdzę oraz blokował przejście przez granicę Rzpltej. W l.n. P. nadal służył w wojsku, w r. 1659 brał udział w wojnie z Moskwą, był też posłem od wojska na sejm. Począwszy od r. 1661 P. dziewiętnaście razy był posłem województwa krakowskiego (wybierany bądź w Proszowicach, bądź w Zatorze) na sejmy (1661, 1662, 1665, 1669 elekcyjny i koronacyjny, oba sejmy 1670 i 1672, 1673, 1674 konwokacyjny i elekcyjny, 1676 koronacyjny, 1677, 1678). Sejmikom w Proszowicach marszałkował co najmniej ośmiokrotnie (1663, 1668 trzykrotnie, 1673, 1679 i dwukrotnie w r. 1680), w Zatorze – siedmiokrotnie (1666, 1669, 1672 – dwukrotnie, 1675, 1679, 1680). Na sejmie 1665 r. był jednym z najgorliwszych obrońców eks-marszałka Jerzego Lubomirskiego i walnie przyczynił się do zerwania sejmu. Przed sejmem 1666 r. (I) został pozyskany przez dwór za cenę starostwa oświęcimskiego. Przeforsowany następnie z dużym trudem na marszałka izby, wykazał dużą gorliwość wobec dworu. W czasie rokoszu walczył po stronie króla; również jego skwadron rajtarii (pod dowództwem płka Jakuba Wolffa) pozostał wierny królowi. P. był wówczas znienawidzony przez szlachtę, przede wszystkim za działalność jego chorągwi, łupiącej na całej trasie przemarszu dobra szlachty.
W czasie bezkrólewia 1668–9 r. P. zmienił poglądy i był jednym z najczynniejszych zwolenników orientacji antyfrancuskiej. Na konwokacji 1668 r. walnie przyczynił się do wykluczenia kandydatury Ludwika księcia Contiego, apelował o masowy udział pospolitego ruszenia w elekcji; został też wybrany na komisarza do rewizji skarbca koronnego. Równie demagogiczne były wystąpienia P-ka na sejmiku generalnym województw małopolskich w Korczynie (18–25 II 1669), gdzie domagał się zakazania na przyszłość abdykacji i specjalnej przysięgi dotyczącej zwalczania orientacji profrancuskiej. Na sejmie elekcyjnym 1669 r. był kandydatem stronnictwa lotaryńskiego do laski marszałka izby poselskiej, której jednak nie otrzymał. Został na tym sejmie deputatem do spisywania egzorbitancji. Popierając Karola Lotaryńskiego, był w bliskich stosunkach z Pacami. Elekcję Michała Wiśniowieckiego podpisał jako rotmistrz pospolitego ruszenia powiatu bieckiego; jako deputat z Małopolski do zredagowania konstytucji podpisał też uchwały sejmu elekcyjnego. Po elekcji zdecydowanie poparł Michała Korybuta, domagając się konfederacji przy królu. Po zerwaniu sejmu koronacyjnego (1669) uznał ważność protestacji Jana Aleksandra Olizara, nazywając «wolne nie pozwalam» jednym z trzech filarów (obok wolnej elekcji i prawa «neminem captivabimus») wolności. Na sejmie 1670 r. (I) gorąco bronił małżeństwa króla z Eleonorą Habsburżanką i był współautorem (obok Jana Klemensa Branickiego i Stefana Stanisława Czarnieckiego) wydanego anonimowo «Projektu» kompromitującego obóz malkontentów. Na następnych sejmach stale domagał się sejmu inkwizycyjnego w polu dla zniweczenia opozycji malkontenckiej. Dwór forsował P-ka na marszałka sejmu 1670 r. (II), lecz bez skutku. W nagrodę w r. 1670 otrzymał od króla w dzierżawę żupy wielickie. Jako żupnik P. zaciekle walczył z Lubomirskimi o kopalnię soli «Kunegunda» we wsi Świercza, a chcąc szybko wzbogacić się, nie przebierał w środkach. W rezultacie w l. 1670 i 1671 zapadły nań kondemnaty i banicje w Trybunale Koronnym. Dzięki protekcji króla P. wybrnął z opresji, lecz pod naciskiem powszechnego niezadowolenia musiał porzucić administrację żup (1672). Sprawa ta przeszkodziła mu w uzyskaniu godności marszałka konfederacji gołąbskiej. Był aktywnym przeciwnikiem malkontentów, a w szczególności prymasa Mikołaja Prażmowskiego, niemniej sprzeciwił się dokonaniu przez konfederację zmian ustroju Rzpltej. Dlatego na sejmie pacyfikacyjnym 1673 r. od początku był zwolennikiem pogodzenia się stron, widząc w «pacyfikacji» ratunek przed zgubną dla państwa wojną domową. Zastępując w styczniu i lutym chorego marszałka Stefana S. Czarnieckiego, P. apelował o systematyczne obrady nad obroną przed Turcją.
W kolejnym bezkrólewiu P. poparł pretensje hetmana polnego kor. Dymitra Wiśniowieckiego do ordynacji ostrogskiej. Na sejmie elekcyjnym 1674 r. popierał, choć mało gorliwie, Karola Lotaryńskiego. Elekcję Jana Sobieskiego podpisał z Księstwem Zatorskim. Na sejmie koronacyjnym 1676 r., licząc na wakanse, nie angażował się w rozgrywki polityczne, mimo iż pozostawał w bliskich kontaktach z Pacami i bpem krakowskim Andrzejem Trzebickim. Na sejmie 1678/9 r. popierał króla i był za tym, by nie podejmować dyskusji nad werbunkami węgierskimi Hieronima Lubomirskiego, był też autorem projektu (niezrealizowanego) konstytucji, zobowiązującej do kończenia sejmu w ustawowym terminie bez żadnych prolongat. Jako komisarz do rozgraniczenia Rzpltej ze Śląskiem uczestniczył w pracach tej komisji jesienią 1679 i latem 1680. Już wtedy jako stronnik Habsburgów zwalczał podskarbiego Jana Andrzeja Morsztyna, co spowodowało, że szlachta zatorska odmówiła mu mandatu na sejm 1681 r. P. skoncentrował wówczas wysiłki w celu osiągnięcia funkcji deputata do Trybunału Koronnego w Piotrkowie i został marszałkiem tegoż Trybunału. Od r. 1661 szlachta krakowska często wybierała go na poborcę podatkowego, deputata na Trybunał Skarbowy, sędziego do sądów skarbowych (1677, 1679, 1681). Za zasługi cywilne i wojskowe szlachta zalecała P-ka do nagrody w l. 1658, 1659, 1672, 1678, 1682. Wielokrotnie był wybierany do komisji sejmowych, np. w r. 1667 był członkiem komisji do poprawy monety, w r. 1670 komisarzem do sporządzenia instrukcji posłom do Moskwy, w r. 1674 deputatem do rady przy prymasie i komisarzem do rewizji żup, w r. 1676 komisarzem do rozgraniczenia Księstwa Zatorskiego ze Śląskiem, w r. 1678 był deputatem do boku króla, komisarzem do ubezpieczenia Elbląga.
Dn. 10 II 1683 P. otrzymał województwo sieradzkie. Wygłosił wówczas bardzo prodworską mowę: radził odebrać J. A. Morsztynowi sumy, które miał jakoby zgromadzić zarządzając skarbem, apelował, aby na poparcie wojny z Turcją każdy z senatorów ofiarował przynajmniej 1/10 swojej fortuny (sam deklarował 12 000 zł ze swych dóbr). Jako stronnik Habsburgów, w maju 1683 otrzymał na poparcie polityki cesarskiej 1 500 fl. Pod Wiedeń w r. 1683 wysłał chorągiew wołoską (nowego zaciągu), sam nie brał jednak udziału w kampanii. W r. 1686 P. był rezydentem u boku króla; traktatu z Moskwą nie popierał (choć doradzał jak najszybszą jego ratyfikację), domagał się uchylenia gwarancji cara dla opieki nad prawosławnymi w Rzpltej. W r. 1688 P. przeszedł do opozycji, zarówno na skutek zmiany orientacji w polityce Jana III, jak z powodu nieuzyskania starostwa krakowskiego, o które zabiegał u króla. Nie wszedł jednak do spisku przeciw królowi. Jedynie po sejmie wygłosił na «senatus consilium» 18 III 1688 mowę (bardzo popularną, krążącą wśród współczesnych w dużej ilości odpisów), w której wystąpił przeciw polityce Jana III i próbie zerwania sojuszu z Habsburgami, a nade wszystko uderzył w dynastyczne plany króla, oskarżając Sobieskiego, że po cichu dąży do absolutyzmu. Na kolejnym sejmie 1688/9 r. P. złagodził swe stanowisko, lecz 12 III jeszcze raz przypomniał królowi o zakazie jakichkolwiek dążeń do elekcji «vivente rege». Dn. 26 III bronił podejrzanych o spisek senatorów i domagał się zwołania specjalnego sejmu, «aby tak iura laesae regiae maiestatis jako et laesae libertatis odebrały swoje satysfakcje i ukontentowania», oraz reasumpcji praw o wolnej elekcji. W r. 1691 i w l.n. P. należał do zaciekłych oponentów króla. Gorąco przeciwstawiał się wszelkim próbom wzmocnienia władzy królewskiej i związkom z Francją. Oskarżywszy królewskiego powiernika Żyda Jakuba Becala o fałszerstwa celne, a nawet bluźnierstwo i profanację krucyfiksu, pośrednio przyczynił się do zerwania sejmu w r. 1693. W tym okresie P. zbliżył się do Sapiehów. W r. 1695 król próbował bezskutecznie użyć do mediacji z Sapiehami P-ka, który znów podniósł demagogiczne hasła: apelował o zwołanie pospolitego ruszenia «dla konserwacji, ocalenia, uzdrowienia rad i obrony Rzpltej», a w liście do szlachty sieradzkiej (z 25 V) domagał się nałożenia wysokich podatków na Żydów i brania ich do służby wojskowej w piechocie.
W bezkrólewiu 1696–7 r. P. był początkowo zwolennikiem pogodzenia królowej z królewiczem Jakubem. W obszernym liście do wojewody krakowskiego z 24 VIII 1696 zaproponował powszechną konfederację dla «uleczenia» wszelkich egzorbitancji przed elekcją: był przeciwny wyłączeniu Piastów od elekcji, ale żądał oddalenia królowej z Warszawy, czyniąc ją winną zamieszania w Rzpltej w ostatnich latach. W tym też duchu było utrzymane wystąpienie P-ka na konwokacji (11 IX). W kolejnych wystąpieniach (27 i 28 IX) ciskał gromy na prymasa i stronników królowej, dążących do opóźnienia terminu elekcji. Wszelkie czynności po 26 IX P. uznał za nieprawne wobec zerwania obrad. Dn. 1 X dopuścił możliwość zerwania konwokacji i wyraźnie oddzielił sejm konwokacyjny (na którym obowiązywało «liberum veto») od konfederacji (gdzie obowiązywała zasada większości). Szerzej uzasadnił swą koncepcję 2 X oświadczając, «że sejm konwokacyjny jest summum et maximum arcanum libertatis». W r. 1696 podjął się mediacji w Brześciu Litewskim między Sapiehami a skonfederowanym wojskiem litewskim, doprowadzając 26 XI 1696 do nietrwałej ugody. W r. 1697 początkowo nie opowiadał się P. za żadnym z kandydatów. Jednak niebawem pozyskany przez posła francuskiego, poparł kandydaturę księcia Contiego. W czasie elekcji 27 VI 1697 opowiedział się za nim wraz z województwem sieradzkim, po czym schronił się do swego Ostromęczyna na Podlasiu, gdzie czekał na wyjaśnienie się sytuacji. P. jako pierwszy z przywódców stronnictwa francuskiego uznał za króla Augusta II, witał go 5 X 1697 w Krakowie czołobitną łacińską oracją. Na postawie P-ka zaważyła obawa przed groźbą spustoszenia jego dóbr w Krakowskiem przez Sasów, liczył też na podskarbstwo koronne po Hieronimie Lubomirskim. W pierwszych latach panowania Augusta II nie uczestniczył w życiu politycznym. Zaktywizował się dopiero w czasie sejmu pacyfikacyjnego 1699 r., kiedy jako komisarz do ugody z elektorem w sprawie Elbląga brał udział w pracach komisji w Warszawie, a po ratyfikacji układu w r. 1700 uczestniczył w odbiorze Elbląga od elektora. Był też z tego sejmu komisarzem do zapłaty wojsku i komisarzem do Trybunału Koronnego. W r. 1700 ostrożnie poparł plan wojny ze Szwecją, widząc możliwość odzyskania utraconych prowincji, ale jednocześnie domagał się złożenia sejmu jako koniecznego dla uspokojenia Rzpltej. W r. 1701 P. ponownie, tym razem z podkanclerzym lit. Stanisławem A. Szczuką, podjął się mediacji na Litwie; dn. 25 X 1701 udało się osiągnąć przejściową ugodę. Również na kolejnym sejmie w grudniu 1701 P. popierał Sapiehów.
W r. 1702 na «senatus consilium» w Warszawie P. wystąpił 22 II z atakiem na króla, obarczając go winą za rozpętanie wojny ze Szwecją, podsycanie wojny domowej na Litwie, uleganie radom ministrów saskich, łamanie praw i wprowadzenie do Rzpltej wojsk saskich (mowa ogłoszona drukiem, b.m.r.). Świadomość wzrastającego zagrożenia zewnętrznego łączył P. z daleko idącą dezorientacją i bezradnością w ocenie spraw publicznych. Konkluzji «senatus consilium» nie podpisał. We wrześniu 1702 zbuntował sejmik deputacki województwa sieradzkiego. Na sejmie lubelskim 28 VI dziękował królowi za zwołanie sejmu, niemniej prosił o sejm zwyczajny oraz sprzeciwił się sojuszom Augusta i wprowadzeniu do Rzpltej wojsk saskich i carskich. Przyjął funkcję deputata z senatu do Trybunału Skarbowego w Radomiu. Po sejmie głosił, iż król chce wyłączyć szlachtę od współudziału we władzy, zmienić formę państwa i dokonać jego podziału. Dn. 4 II 1704 zgłosił z Radomia swój akces do konfederacji warszawskiej, z końcem lutego przybył do Warszawy i włączył się w poczynania konfederackie, a 19 IV podpisał manifest konfederacji, ogłaszający bezkrólewie i elekcję nowego monarchy. P. należał wówczas do najczynniejszych działaczy konfederacji, został też deputatem do traktowania o pokój ze Szwecją. P. miał być jednym z «Piastów», kandydatów do polskiego tronu wysuniętych przez prymasa, lecz Karol XII, zdecydowany poprzeć Stanisława Leszczyńskiego, nie brał pod uwagę tej propozycji. Dn. 12 VII 1704 P. wymówił się chorobą od udziału w elekcji, zgodził się wszakże przyjąć wszystko, co inni uradzą. Sam popierał kandydaturę Hieronima Lubomirskiego, uważał, iż elekcję powinno poprzedzić zawarcie pokoju ze Szwecją. W koronacji Stanisława Leszczyńskiego nie brał udziału, ale jeszcze 5 XII 1705 jako komisarz Rzpltej ze strony Leszczyńskiego podpisał traktat ze Szwecją. W następnych latach P. odsunął się całkowicie od życia politycznego; wyjechał najpierw do Królewca (1707), a potem na Śląsk do swego zięcia Karola Juliusza Sedlnickiego, gubernatora księstwa oławskiego. Przebywał w Głogówku, tam chorował. Do kraju wrócił dopiero po Połtawie i schorowany schronił się w klasztorze jasnogórskim, skąd zadeklarował się jako wierny stronnik Augusta II, żaląc się na spustoszenie swych dóbr, prosząc o wydanie paszportu dla żony na bezpieczny przejazd do Częstochowy i o pomoc materialną. Podobne listy pisał też do hetmana polnego Adama Sieniawskiego i podkanclerzego kor. Jana Szembeka. W r. 1710 złożył urząd wojewody sieradzkiego.
P. doszedł do znacznej fortuny. Był dziedzicem dóbr Kozierady, Stara Wieś, Iwanowice, Witowice i miasta Gorlice w woj. krakowskim. Miał też dobra w woj. ruskim. Małżeństwo z Warszycką przyniosło mu część dóbr po Stanisławie Warszyckim (1683) oraz kilkanaście wsi w pow. piotrkowskim i sumę 100 000 zł. Przez trzecie małżeństwo doszedł do dóbr na Podlasiu (m.in. Kozierady, Ostromęczyn, Górki). Nadto w Krakowie miał dwór na Piasku, zwany Belweder. Często udzielał pożyczek, np. w r. 1673 pożyczył województwu krakowskiemu 10 000 złp. na opłacenie wojska. Oprócz wspomnianych już królewszczyzn (starostwo oświęcimskie, które trzymał do r. 1684, Łużna, Staszówka w pow. bieckim), krótkotrwałego, lecz dochodowego zarządu żup wielickich (1670–2), posiadał nadto: Glinnik, Stróżówkę, Ropice, Rychwałd i sołectwo w Bystrej (pow. biecki). W r. 1703 P. był administratorem ceł. Prowadził też handel winem i zbożem w Gdańsku.
Gorliwy katolik, zdecydowany wróg innowierców, a zwłaszcza Żydów, zyskał miano «Hektora Kościoła». W r. 1674 fundował wschodni bastion na Jasnej Górze, ustanowił nadto fundację dla klasztoru jasnogórskiego z przeznaczeniem na codzienne śpiewanie godzinek o Niepokalanym Poczęciu Najśw. Maryi Panny, ukończył budowę kościoła w Górkach, do kościoła farnego w Proszowicach ofiarował srebrne wotum. W r. 1691 wydał w Krakowie przetłumaczone przez siebie na język łaciński kazania Piotra Skargi („Conciones pro diebus dominicis et festis totius anni”). Tłumaczenie to, poprawne językowo, świadczy o dobrej znajomości łaciny i znacznym oczytaniu P-ka. Był nadto wg M. Kałowskiego autorem Genealogii Domu Odrowążów, wielce bałamutnej, którą napisał w r. 1681. Data śmierci P-ka nie jest znana. Testament spisał w r. 1710 (wg Niesieckiego zmarł w r. 1711, wg Żychlińskiego – w r. 1712).
P. trzykrotnie wstępował w związki małżeńskie: w r. 1644 z Heleną z Mysłowskich (zm. po r. 1671), wdową po Mikołaju Brzostowskim, po r. 1672 ożenił się z Anną Teresą Warszycką (zm. po r. 1687), wojewodzianką sandomierską, i wreszcie ok. r. 1690 z Angelą z Kaszowskich. Po śmierci P-ka Angela wstąpiła do zakonu karmelitanek bosych w Lublinie, przyjmując imię Marii e Prialle od św. Jana Baptysty. Z pierwszego małżeństwa P. miał córki: Barbarę Helenę (zm. 1722), zamężną l.v. za Szymonem Raciborowskim, 2.v. za Józefem ze Zdzan (Zdziani) Zdzańskim, chorążym nowogródzkim, wiceprokuratorem zamku i wicesgerentem grodu krakowskiego, 3.v. za Franciszkiem Żeleńskim, podczaszym podolskim, 4.v. za Franciszkiem Jagniątkowskim, kaszt. czechowskim, oraz Urszulę, franciszkankę pod imieniem Prudencjanna w klasztorze Św. Agnieszki w Krakowie. Z drugiego małżeństwa pochodziła Maria Kazimiera, po r. 1699 żona Karola Juliusza Sedlnickiego, posła cesarskiego w Rzpltej, gubernatora księstwa oławskiego i brzeskiego. Z trzeciego małżeństwa miał córkę Bronisławę, żonę kolejno dwóch Sanguszków: Kazimierza Józefa, marszałka nadwornego lit., a następnie jego brata Pawła Karola, marszałka w. lit.
Podobizna na odwrocie karty tytułowej druku D. Frydrychowicza, S. Hiacinthus Odrovasius…, Kr. 1687; – Estreicher. XXV; Enc. Org.; Dworzaczek; Niesiecki; Żychliński; Elektorowie; Katalog Zabytków Sztuki w Pol., X z. 6; – Bąkowa J., Szlachta województwa krakowskiego wobec opozycji J. Lubomirskiego w l. 1661–1667, W.–Kr. 1974 s. 34, 86, 138, 143, 144, 147, 148; Czapliński W., Opozycja wielkopolska po krwawym potopie, Kr. 1930 s. 99, 100, 102, 108; Czubek J., Wespazjan z Kochowa Kochowski, Rozpr. AU Wydz. Filol., Kr. 1905 XVIII 109, 117, 118, 120, 122, 123, 139; Kantecki K., Kandydat do tronu, „Przew. Nauk. i Liter.” R. 9: 1881 s. 833–54; Konopczyński W., Polska a Szwecja, W. 1924; Korzon T., Dola i niedola Jana Sobieskiego, Kr. 1889 I 395, 396, 403, 405, 480, II 119, 121, 122, 187, 268, 363, III 146, 264, 267; Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polit. w Polsce, W. 1972; Ochman S., Sejmy lat 1661–1662, Wr. 1977; Olszewski H., Doktryny prawno-ustrojowe czasów saskich, W. 1961 s. 26, 27, 67, 314; tenże, Sejm Rzpltej epoki oligarchii, P. 1966 s. 105, 185, 199, 201, 206, 208, 315, 349; Piwarski K., Hieronim Lubomirski, Kr. 1929; tenże, Sprawa pruska za Jana III, Lw. 1929 s. 10; Polska w okresie drugiej wojny północnej, W. 1957; Przyboś A., Konfederacja gołąbska, Tarnopol 1938; Sierkowski W., Kościół w Proszowicach, „Tyg. Ilustr.” 1867 s. 129; Tatarkiewicz W., O sztuce polskiej XVII i XVIII wieku, W. 1966 s. 154, 176; Walewski A., Dzieje bezkrólewia po skonie Jana III, Kr. 1874 s. 13, 16, 62, 72, 98, 247; Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji armii, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1958–60 IV 512, VI cz. 1 s. 242; tenże, Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, W. 1965; Wiszniewski, Hist. liter. pol., IX 247; Wójcik Z., Między traktatem andruszowskim a wojną turecką, W. 1968; Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej, Wr. 1977; – Akta do dziej. Jana III; Akta sejmikowe woj. krak., II–IV; Arch. Kom. Prawn. AU, Kr. 1909 VIII cz. 2; Chrapowicki J. A., Diariusz, Wyd. J. Rusiecki, W. 1845 s. 107, 159, 197; Diariusz kołowania i konferederacji pod Gołębiem i Lublinem w 1672 roku, Wyd. A. Przyboś i K. Przyboś, Wr. 1972; Kałowski M., Sługa dobry, Kr. 1714 k. B2; Kochowski W., Lata potopu 1655–1660, W. 1966; tenże, Pisma wierszem i prozą, Wyd. K. J. Turowski, Kr. 1859 s. 260–2; tenże, Roczników Polski Klimakter IV, Wyd. J. N. Bobrowicz, Lipsk 1853 s. 123, 124, 127–8; Ojczyste spominki, Wyd. A. Grabowski, Kr. 1845 II 158; Ostrowski-Daneykowicz, Swada, I 142–56, II 102; Pamiętniki historyczne, Wyd. L. Hubert, W. 1861 I 125, 162; Pisma do wieku Jana Sobieskiego; Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1680, Wr. 1959; Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, Wr. 1958; Teka Podoskiego, I 93; Vol leg., IV 613–14, 692, 700, 942, 1003, 1015, 1035, 1060, V 47, 54, 70, 213, 217, 241, 285, 361, 466, 495, 553, 559, 584, 657, 708, 721, 731, 762, 768, 772, 989, VI 53, 56, 95; Załuski, Epistolae, I cz. 1 s. 118, 234, 319, 363, 675, I cz. 2 s. 1059, 1075, 1131, 1135, 1512, 1530–1, II 37, 41, 47, 86, 103, 119–22, 128, 134, 245–7, 483, 484–5, 885, III 44, 89, 91–3, 100–1, 339, 738, 829, IV 333,347, 353; Zawadzki K., Historia arcana, Cosmopoli 1699 s. 13, 75, 83, 118, 124, 153, 253, 257, 271, 279, 286, 289, 334; Zawisza K., Pamiętniki, W. 1862 s. 209, 232; – AGAD: Arch. Publiczne Potockich, rkp. nr 45 II k. 171, nr 321 s. 4–5, 15, 16, 30–31, 35; Arch. Państw. w Kr.: rkp. Varia 49, Castr. Crac. t. 98A k. 104–106, t. 99 s. 13, 319, t. 100 B s. 2191–2194, 2236, t. 319, s. 1776, t. 325 s. 1626, 2678, t. 331 s. 178, 1048, t. 339 s. 2878, t. 350 s. 620; B. Czart.: rkp. 163, 164, 174, 176, 179, 182, 184, 404, 408, 426, 446, 448, 455, 457 (Diariusze sejmowe), 5914 (Listy P-ka); B. Jag.: rkp. 101, 186, 3567; B. Kórn.: rkp. 365 k. 9v.; B. Ossol.: 247; B. PAN w Kr.: rkp. 394, 1070, 1082, 3268; WAP w Gd.: rkp. 300/29/153 k. 249, 254.
Kazimierz Przyboś